استروئیدها که معمولا از آن ها به کورتیکواستروئیدها نیز یاد می شود، از جمله داروهای مصنوعی هستند که به منظور درمان بسیاری از بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرند. توجه داشته باشید داروهای استروئیدی با استروئیدهای آنابولیک که برای افزایش توده عضلانی بدون چربی مورد استفاده قرار می گیرند، تفاوت دارند. متأسفانه در حال حاضر بسیاری از جوانان نسبت به مصرف خودسرانه این داروها به منظور عضله سازی اقدام می کنند. بر همین اساس در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا با عوارض مصرف داروهای استروئیدی آشنا شوبد.
استروئید چیست و چه انواعی دارد؟
استروئیدها نوعی داروی ساختگی هستند که در آزمایشگاه تهیه می شوند. این داروها شباهت زیادی با کورتیزول های هورمونی دارند که معمولا به وسیله غدد فوق کلیوی ساخته می شوند. استروئیدهای ساخته شده به دو نوع کورتیکواستروئیدها و استروئیدهای آنابولیک تقسیم می شوند. استروئیدهای آنابولیک نوعی از استروئیدها می باشند که با مصرف آن ها در مدت زمان کوتاهی شاهد افزایش قدرت عضلاتی و عضله سازی خواهید بود. از این رو فرد می تواند با افزایش مدت زمان ورزش به بهبود عملکرد ورزشی خود کمک کند. خوب است بدانید که مصرف این داروها معمولا اعتیادآور خواهد بود.
بسیاری افراد اوایل از داروهای استروئیدی به منظور تقویت بدن، درمان بلوغ دیررس، رفع مشکلات جنسی و عضله سازی استفاده می کنند. این داروها به هورمون کورتیزول که به طور طبیعی از غدد فوق کلیوی ترشح می شوند، شباهت دارند. با این تفاوت که هورمون کورتیزول قادر به مقابله با التهابات بدن بوده و در درمان ام اس و بیماری هایی نظیر اگزما، رماتیسم مفصلی و … کاربرد دارد. متأسفانه مصرف این داروها در میان علاقمندان به بدنسازی شیوع بیشتری دارد. این افراد به منظور عضله سازی و افزایش حجم عضلات خود به طور خودسرانه اقدام به مصرف این داروها می کنند. غافل از آن که مصرف بی رویه داروهای استروئیدی در طولانی مدت می تواند منجر به مشکلاتی نظیر آسیب کبدی، نقص کلیه و مشکلات قلبی عروقی شود. از سوی دیگر با افزایش خطر حمله قلبی و سکته مغزی همراه است.
استروئیدها انواع مختلفی از آمپول، قرص و کپسول را شامل می شوند. هم چنین به دو صورت تزریقی و خوراکی قابل استفاده می باشند. از مهم ترین داروهای کورتیکواستروئیدی می توان به پردنیزون، کورتیزون و قرص پردنیزولون اشاره کرد. متداول ترین نوع استروئید، پردنیزون است که به منظور درمان بیماری های روماتولوژیک نظیر لوپوس و آرتریت روماتوئید استفاده می شود.
پزشکان در چه مواردی استروئیدها را تجویز می کنند؟
به طور معمول پزشکان استروئیدها را به منظور درمان بیماری های خاص و مشکلات هورمونی تجویز می کنند. به طور مثال به منظور پیشگیری از تحلیل عضلات در بیماری ایدز یا سرطان و درمان بلوغ دیررس در پسران استروئید تجویز می شود. از سوی دیگر برخی افراد استروئیدهای آنابولیک را با هدف تسریع ریکاوری و افزایش توده عضلانی بدون چربی مورد استفاده قرار می دهند. این داروها بسته به نوع استروئید آن ها به شکل کپسول، قرص و مایعات تزریق تجویز می شوند.
نگاهی به عوارض مصرف داروهای استروئیدی
داروهای استروئیدی هورمون هایی قوی هستند که می توانند کل بدن را تحت تأثیر قرار دهند. برخی از عوارض مصرف این داروها در مردان و زنان یکسان می باشد. اما برخی دیگر از عوارض جانبی استروئیدها به سن و جنسیت بستگی دارد. در ادامه به اصلی ترین عوارض این داروها در مردان، زنان و نوجوانان اشاره می کنیم:
عوارض جانبی مصرف استروئیدها در زنان
- رشد موهای زائد بدن و صورت
- بی نظمی های قاعدگی
- پریود نشدن
- رشد غیر طبیعی کلیتوریس
- ایجاد خلق و خوی مردانه در زنان
- کلفت شدن صدا
- کاهش اندازه سینه ها
عوارض استفاده از استروئیدها در مردان
به طور معمول عوارض داروهای استروئیدی از فردی به فردی دیگر متفاوت است. برخی ممکن است تجربه نوسانات خلقی، افزایش میل جنسی، اختلال در خواب، پرخاشگری، احتباس مایعات، ابتلای بیشتر به سرماخوردگی یا تغییرات پوستی را داشته باشند. به طور کلی شایع ترین عوارض مصرف این داروها عبارتند از:
- کوچک شدن آلت تناسلی و بیضه ها
- مشکلات پروستات
- نعوظ طولانی مدت و غیر ارادی
- بزرگ شدن پستان
- کاهش تعداد اسپرم ها
- اختلال نعوظ
- طاسی
عوارض جانبی مصرف استروئیدها در نوجوانان
- بروز خصلت های مردانه در دختران
- کوتاهی قد به دلیل توقف رشد استخوان ها
- آکنه و مشکلات پوستی
استفاده طولانی مدت از استروئیدها چه عوارضی به همراه دارد؟
داروهای استروئیدی در طولانی مدت می توانند با عوارض زیر همراه باشند:
- ایجاد اختلال در عملکرد کلیه
- آسیب به تاندون ها
- آکنه شدیدی که به زخم منجر شود
- سطح بالای کلسترول در خون
- بیماری های کبدی
- لرزش عضلات
- آسیب به غدد جنسی در زنان و مردان (تخمک ها و بیضه ها)
- افزایش فشار خون
- نوسانات خلقی شدید از جمله افسردگی
از آن جایی که اغلب استروئیدها به صورت تزریقی دریافت می شوند، استفاده از سرنگ غیر بهداشتی نیز می تواند خطر ابتلا به ایدز را افزایش دهد. به طور کلی مصرف استروئیدها به منظور بهبود عملکرد ورزشی توصیه نمی شود. جالب است بدانید برخی افراد بعد از مصرف استروئیدها هیچ گونه عوارضی مشاهده نمی کنند. این در حالی است که برخی افراد عوارض جبران ناپذیری را تجربه خواهند کرد.
آیا مصرف استروئیدها به اعتیاد منجر می شود؟
مصرف استروئیدهای آنابولیک به خودی خود با وابستگی فیزیکی همراه نمی باشد. با این وجود چنانچه فردی به دلیل عدم اعتماد به نفس به آن ها تکیه کند، کنار گذاشتن آن ها کار ساده ای به نظر نمی رسد. مصرف مداوم این داروها و احساس نیاز به آن ها می تواند به افسردگی یا عصبانیت منجر شود. به همین خاطر بهتر است هیچ گاه به مصرف خودسرانه این داروها فکر نکنید. بعد از ترک این داروها تقریبا تا ۴ ماه بازیابی سطح طبیعی تستوسترون طول می کشد. در این مدت ممکن است علائم زیر را به همراه داشته باشید:
- درد شکم
- کاهش قدرت
- حالت تهوع
- سرگیجه
- کاهش وزن به دلیل کاهش اشتها
- خستگی
- افسردگی
- اسهال
- ضعف
- استفراغ
- تغییرات قاعدگی
- افت فشار خون
- افت قند خون
مکانیسم اثرگذاری استروئیدهای آنابولیک در بدن چگونه است؟
استروئیدهای آنابولیک از ساختاری شبیه به هورمون تستوسترون برخوردار هستند. به همین خاطر قادر به فعال سازی گیرنده های تستوسترون بدن می باشند. در واقع هنگام تحریک گیرنده ها، شاهد تأثیر دومینووار واکنش های متابولیک در بدن خواهیم بود. چرا که دارو دستور افزایش تولید بافت عضلانی را به بدن می دهد. تستوسترون به دو صورت بر بدن تأثیر می گذارد:
- آندورژنیک: از رشد ماهیچه ها حمایت می کند. موجب تسریع روند ریکاوری شده و تراکم استخوان ها را حفظ می کند.
- آنابولیک: با بروز ویژگی های مردانه همراه است. ویژگی هایی مانند افزایش توده عضلانی، رویش مو در صورت، کلفت شدن صدا و در نهایت رشد آلت تناسلی و بیضه ها.
منبع : آرگا
