دسته ها
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳

سامانه بارشی مونسون چیست و در چه مکان های رخ می دهد؟

  • حکیمه فهیمی
  • ۵ آذر ۱۴۰۱
  • ۰

سامانه بارشی مونسون گردش های بادهای دریایی عظیم و فصلی در حال تغییر می باشند که به علت تفاوت دمایی میان خشکی و اقیانوس به وجود می آیند.

مونسون سامانه بارشی است که یک تغییر فصلی در جهت بادهای غالب از یک ناحیه می باشد و می تواند فصلی پر آب یا خشک را برای مناطق استوایی ایجاد کند. این مطلب به سامانه بارشی مونسون می پردازد.

آشنایی با سامانه بارشی مونسون

سامانه بارشی مونسون یا بادهای موسمی گردش های نسیم دریایی بزرگ و فصلی در حال تغییر می باشند که به علت تفاوت دمایی میان خشکی و اقیانوس به وجود می آیند. مونسون یک تغییر فصلی در جهت بادهای غالب از یک ناحیه می باشد که می تواند یک فصل پر آب یا خشک را برای مناطق استوایی ایجاد نماید و اکثرا با بادهایی از طرف اقیانوس هند روی می دهد.

مونسون همواره از نواحی سرد به نواحی گرم وزیده و تابستان و زمستان اقلیم بیشتر کشور هندوستان و کشورهای آسیای جنوب شرقی را تعین می نماید. در ادامه با سامانه بارشی مونسون بیشتر آشنا می شوید.

منظور از سامانه بارشی مونسون چیست؟

اصطلاح مونسون یا بادهای موسمی تقریبا تا حدی مترادف هواشناسی گرمسیری می باشد. زیرا کشورهایی که در نواحی استوایی/ نیمه گرمسیری هستند می توانند تحت تاثیر بارندگی در طی فصل باران های موسمی واقع شوند. اغلب تصور اشتباهی از بارش باران موسمی هست، که با افکار بارندگی شدید و ناگهانی همراه می باشد.

در حقیقت در خالص ترین حالت خود، باران مونسون به سادگی محلی است که بیشترین یا سالانه بارش در طی یک فصل روی می دهد و دیگر نباید با برگشت فصلی باد همراه شود. به این ترتیب در خارج از فصل باران مونسون بارندگی بسیار کمی روی می دهد و آب و هوا کاملا خشک است.

  •  مبل و میز
  •  آرون گروپس

مونسون از واژه موسم از زبان عربی به معنای فصل می آید. تعریف سنتی مونسون تابستانه هند به بارش ماه های ژوئن/جولای/آگوست و سپتامبر مربوط است. قابل ذکر است بادهای موسمی(مونسون)، تابستان های بسیار مرطوب و زمستان خشک ایجاد می کنند که تقریبا در همه قاره های گرمسیری روی می دهد.

باران موسمی طوفانی همچون طوفان یا رعد و برق تابستانی نبوده بلکه الگوی بسیار بزرگتری از باد و باران می باشد که یک منطقه جغرافیایی بزرگ مانند یک قاره یا حتی کل کره زمین را فرا می گیرد. آب و هوا در نواحی استوایی و عرض های جغرافیایی میانی خیلی متفاوت بوده و تنها گرمتر بودن مناطق استوایی مطرح نیست.

در اروپا، امریکای شمالی و دیگر مناطق با عرض های جغرافیایی میانه، دما در طول چرخه فصلی با تغییرات زیادی همراه می شود و رخدادهای آب و هوایی در این نواحی چند روز طول کشیده زیرا سامانه های فشار بالا و پایین به آهستگی به طرف شرق حرکت کرده و مکان های گرمتر را تغییر می دهند.

توده های هوا در حین حرکت سردتر می شوند. این ممکن است یک روز هوا را خنک و بارانی و روز بعد گرم و آفتابی نماید. در مقابل دمای نواحی استوایی در طول سال تغییر چندانی نمی یابد. چرخه فصلی در قاره های گرمسیری با نوسان میان دوره های خشک و مرطوب که از طریق مونسون ایجاد می شود، تعیین می گردد.

رخدادهای آب و هوایی در مناطق استوایی، همچون طوفان، رعد و برق و دیگر طوفان های بارانی، در حقیقت در داخل بادهای موسمی خیلی بزرگتر قرار دارند. میلیاردها نفر در آب و هوای موسمی آسیای جنوبی، افریقا و نواحی گرمسیری امریکا زندگی می کنند و هر بهار منتظر سامانه بارندگی مونسون هستند که به خشکی زمستان خاتمه دهد. هر چند ممکن است سیل های خطرناکی هم ایجاد کند.

انواع مونسون

سامانه بارشی مونسون به دو دسته مونسون تابستانی و مونسون زمستانی تقسیم می شود که در ادامه شرح داده می شوند.

مونسون تابستانی

مونسون تابستانی با بارش های سنگین همراه بوده و معمولا بین فروردین تا شهریور هر سال روی می دهد. با پایان زمستان هوای گرم از اقیانوس هند به کشورهای دیگر وزیده و اقلیمی مرطوب و سیل آسا برای این مناطق به همراه می آورد. هند و سایر کشورهای جنوب شرق آسیا با سامانه بارشی مونسون تابستانه متکی هستند.

به طور مثال، کشاورزی آن ها به بارش سالانه بستگی داشته و اکثر این کشورها فاقد سیستم آبیاری وسیع می باشند و از آب های زیر زمینی خیلی کمی بهره می برند. مونسون تابستانی سبب پر شدن چاه ها و سفره های آب زیرزمینی می شود. برنج و چای محصولات کشورهایی هستند که وابسته به مونسون تابستانی هستند.

حتی دامداری ها هم به این بارش متکی هستند تا دام ها را سالم و تمیز نگهداشته شوند. میزان زیادی از برق تولیدی کشورهای جنوب شرق آسیا با نیروگاه های آبی و استفاده از آب جمع آوری شده از بارش مونسونی تامین می گردد ولی هنگامی که مونسون تابستانی به تاخیر افتد یا ضعیف عمل کند، اقتصاد این کشورها با چالش روبرو می شود.

تعداد کمی از افراد می توانند غذای خود را تامین کرده و کسب و کارهای بزرگ کشاورزی هم محصولات کمی خواهند داشت. البته مونسون تابستانه سنگین هم می تواند آسیب های بسیاری به منطقه وارد سازد. ساکنان برخی از شهرها همچون بمبئی هند به سیل نیم تری خیابان ها عادت نموده اند. با این حال هنگامی که مونسون بیش از اندازه شدید گردد، سیل  به این مناطق خسارت زیادی وارد می کند.

مونسون زمستانی

مونسون زمستانی اقیانوس هند از ماه مهر شروع و تا فروردین ادامه داشته و از مونسون تابستانی کمتر شناخته شده است. این مونسون خشک از شمال شرق و از مغولستان و شمال غرب چین وزیده و قدرت کمتری نسبت به مونسون تابستانه جنوب شرقی آسیا دارد که علت اصلی آن وجود رشته کوه هیمالیا می باشد. این رشته کوه مانع از عبور باد و رطوبت و رسیدن آن به سواحل جنوبی می گردد.

همچنین این رشته کوه از عبور هوای سرد و رسیدن آن به جنوب هند و سریلانکا ممانعت کرده و این مناطق را در تمام فصل ها گرم نگاه می دارد.

در چه جاهایی مونسون مشاهده می شود؟

سامانه بارندگی مونسون بیشتر در مناطق استوایی دیده می شود. در این جا با بالا آمدن هوای گرم و مرطوب در ناحیه همگرایی بین گرمسیری که در یک چرخه فصلی به طرف شمال و جنوب حرکت می کند، باران تولید شده و سبب ایجاد الگوهایی از فصول کاملا مرطوب و خشک می گردد.

با این حال؛ بارش های مونسون، در سراسر نواحی استوایی یکسان نبوده زیرا مکان های خاص قاره ها، و اقیانوس ها بر الگوهای منطقه ای باد و باران اثر می گذارند. وضعیت کلاسیک برای بادهای موسمی قوی محلی است که اقیانوس هند و اقیانوس آرام به یکدیگر می رسند. این منطقه شامل هند، جنوب آسیا در شمال خط استوا و استرالیا در جنوب استوا می باشد.

از جمله مناطقی که مونسون در آن ها مشاهده می شود می توان به جنوب آسیا، هند، استرالیا، امریکای شمالی، مرکزی و جنوبی، افریقا اشاره کرد. بارش مونسون مقادیر بسیاری باران به یک مکان آورده که اغلب سبب رشد پوشش گیاهی در مقیاس وسیع می گردد.

مونسون در قسمت های گرمسیری امریکای شمالی، مرکزی و جنوبی سبب می شود که میزان بارندگی با فصل ها تغییر یابد. حتی در نواحی که بارندگی فراوان است و جنگل های بارانی رویش دارند. از ماه ژوئن تا آگوست که ماه های تابستان در نیمکره شمالی می باشد در کاستاریکا، نیکاراگوئه، پاناما و غرب مکزیک بارندگی بسیاری در شمال خط استوا وجود دارد.

از ماه دسامبر تا فوریه بارندگی زیادی در جنوب استوا در برزیل روی می دهد. باران های موسمی امریکای شمالی رطوبت را از آب های گرم اقیانوس آرام به سمت جنوب غربی ایالات متحده می آورد ولی اوج بارندگی در مکزیک روی می دهد و ایالت های آریزونا و نیومکزیکو ایالات متحده در حاشیه جای دارند.

این مناطق به طور معمول خشک بوده و اگر بادهای موسمی مرطوب در تابستان وزیده شوند، می توانند بارندگی کافی برای خاموش ساختن آتش سوزی داشته باشند. قابل ذکر است بادهای مرطوب از اقیانوس اطلس وزیده و بعد از رسیدن به غرب افریقا در کشورهایی مانند نیجر، مالی، ساحل عاج و غنا سبب تولید بارش می شوند.

در طی تابستان نیمکره جنوبی واقع در جنوب استوا باران را به کشورهای افریقایی بخصوص تانزانیا، مالاوی، زامبیا، اوگاندا هدایت می کند. در همین شرایط جنوب صحرای افریقا در زمستان بخصوص در زمستان گرم و خشک شده چرا که هوا به عنوان قسمتی از گردش هادلی از ارتفاعات جو به زمین فرود می یابد.

از سایر مونسون ها می توان به مونسون استرالیا- آسیا اشاره نمود که از شمال استرالیا تا سواحل اقیانوس آرام و روسیه را فرا می گیرد. از اقیانوس هند عبور کرده و در نهایت به سواحل شرقی افریقا می رسد. مونسون امریکای شمالی هم همیشه یک بار در سال و به طور معمول در تابستان روی می دهد.

هوای گرم و مرطوب از خلیج کالیفرنیا در جهت شمال شرق و از خلیج مکزیک در جهت شمال غرب می وزد. این بادها در نتیجه رشته کوه سیرا مادره مکزیک به هم می رسند و پیش از ورود به امریکای شمالی و مرکزی، هوای مرطوب را به جنگل های این ناحیه وارد می نمایند.

دمای تابستان در آریزونای ایالات متحده به صورت معمول تا ۳۸ درجه سانتی گراد می رسد و سبب بروز آتش سوزی طبیعی می گردد. همانطور که پیشتر نیز ذکر شد مونسون امریکای شمالی می تواند سبب خاموش کردن آتش سوزی شده و هم می تواند منبع آبی برای اکوسیستم بیابانی باشد. همچنین در صورت تمایل برای آشنایی با دلیل تشکیل تگرگ و تشکیل برف روی لینک ها کلیک کنید.

منبع : آرگا


مطالب مرتبط
مطالب داغ
همچنین ببینید
مشاهده دیدگاه های این مطلب
دیدگاه های مطلب
۰ دیدگاه برای این نوشته

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *