زیاده روی در مصرف هر ماده غذایی مضر است. یکی از این مواد غذایی پر خاصیت و پر طرفدار عسل است که برای سلامت بدن مفید است. اما مصرف بیش از حد عسل معایب و عوارضی را به همراه دارد که در این مطلب به آن پرداخته می شود.
معایب و عوارض مصرف بیش از حد عسل
عسل ماده غذایی سالمی بوده و خواص عسل طبیعی برای سلامتی فراوان می باشد. اما زیاده روی در مصرف هر ماده غذایی خوبی کار درستی نبوده و نمی توان بخاطر فواید سلامتی که دارد به مصرف بیش از حد آن اقدام کرد. آنتی اکسیدان های موجود در عسل به خانواده فلانوئیدها مرتبط بوده از این رو خواص ضد التهابی داشته و موجب بهبود سلامت انسان می گردد.
همچنین این ماده غذایی با داشتن خواص آنتی باکتریایی سبب تسریع التیام زخم ها می شود. در ضمن عسل برای تسکین سرفه و گلودرد مناسب می باشد. با این وجود زیاده روی در مصرف آن می تواند برای سلامتی مضر باشد. فواید درمانی عسل زیاد بوده و حاوی آنتی اکسیدان و برخی مواد معدنی مهم است.
در واقع عسل به عنوان جایگزین سالم برای قند به بازار ارائه می شود. ولی اخیرا به آن انتقاداتی وارد شده است. با وجود این که طرفداران عسل آن را ماده مغذی می دانند ولی منتقدین تصور دیگری نسبت به آن دارند. عسل ممکن است موجب بروز حساسیت، افزایش وزن، افزایش قند خون، بوتولیسم در نوازد و … شود.
به این ترتیب مصرف بیش از حد عسل به نوعی ممنوع بوده؛ هر چند این ماده غذایی اغلب به عنوان جایگزین سالم به جای شکر و قند مورد استفاده قرار می گیرد و به دلیل خواصش مصرف درمانی هم دارد. زنبورها پس از جمع آوری شهد گل ها، آن را برای تولید عسل به داخل کندو می برند.
عسل در ساختار موم مانند سلول های بنیادی انباشته می شود و انسان آن را از کندو برداشت می کند. بی شک عسل توان درمانی بالایی داشته ولی دریافت میزان زیاد آن می تواند عوارض جانبی بالقوه ای را به دنبال داشته باشد. همانطور که اشاره شد زیاده روی در مصرف هر ماده غذایی زیان آور است در مورد عسل نیز باید به بروز چاقی ، مشکلات کبدی، ناراحتی های قلبی و .. اشاره داشت.
در تحقیقات جدید مشخص شده که عسل شبیه دیگر فراورده های قندی دارای فروکتوز بوده و در صورت مصرف بیش از حد ممکن است سبب ایجاد اختلال در سیستم سلامتی فرد گردد. البته این خاصیت مشابه در دانه های ریز شکر خیلی بیشتر از عسل می باشد.
اکثر افراد تصور می کنند که عسل بیماری زا نبوده و می توان بی رویه آن را مصرف کرد. البته آنقدر که به مشکلات ناشی از مصرف شکر و قند توجه شده است کمتر موضوع عوارض زیاده روی در عسل مورد بحث و تحقیق بوده است. هر چند تحقیقات پزشکی مصرف عسل را از قند و شکر بهتر می دانند ولی افراد باید در مصرف این ماده غذایی مهم جانب اعتدال را نگه دارند.
پروسه ای که در مصرف بیش از حد عسل در بدن روی می دهد دقیقا شبیه مصرف زیاد قند و شکر است. لوزالمعده با دریافت قند زیاد مجبور می شود انسولین زیادی را تولید کند که مازاد آن به شکل چربی در بدن تجمع پیدا نموده و این رویداد آغاز فرایند چاقی خواهد بود. مشکلات کبدی و قلبی در ادامه این عارضه روی خواهند دارد.
اخیرا به دلیل توصیه به مصرف دمنوش ها و چای مختلف برای تقویت سلامتی ، مصرف عسل افزایش پیدا کرده است ولی در ادامه این مطلب به شما خواهیم گفت که مصرف بیش از حد این ماده غذایی چه عوارضی را به همراه دارد.
معایب زیاده روی در مصرف عسل
معایب و عوارض مصرف بیش از حد عسل به طور کلی به سه دسته مضرات ناشی از حساسیت فرد به عسل خام، مضرات ناشی از مصرف بی اندازه عسل و مضران ناشی از باکتری های موجود در عسل تقسیم بندی می شود. جدا از این تقسیم بندی در ادامه به معایب متعدد مصرف بیش از حد عسل اشاره می شود.
حساسیت فرد به عسل خام
حساسیت فرد به عسل از مهمترین عوارض جانبی آن بوده و معمولا هنگام استفاده از عسل خام روی می دهد. عسلی که حرارت ندیده و تصفیه نشده باشد را عسل خام می گویند. به این مفهوم که مستقیما از زنبوردار خریداری می شود . این عوارض به عسل مربوط نبوده بلکه به دلیل وجود گرده های گل و بره موم درون عسل می باشد.
از نشانه های حساسیت به عسل خام می توان به دل درد و نفخ معده، عطسه، آبریزش بینی، حالت تهوع، تعرق زیاد، ورم کردن زبان، احساس ضعف، تنگی نفس، سرگیجه، خارش زبان، ضربان نامنظم قلب و خارش پوست اشاره کرد. شدت بروز این علائم در هر فردی متفاوت بوده و از بسیار خفیف تا بسیار شدید دیده می شود.
اگر نشانه ها شدت کمی داشت می توان با مصرف قرص های ضد حساسیت آن را برطرف کرد ولی در موارد شدید باید مصرف عسل را قطع و به پزشک مراجعه کرد.برای این که بدانید به عسل حساسیت دارید یا نه؟ می توانید این موضوع را در نظر بگیرید که اگر در فصل بهار و حضور گل و گیاه در اطراف خود دچار حساسیت می شوید احتمال دارد که مصرف این ماده در شما آلرژی ایجاد کند.
بالا رفتن وزن و چاقی
هر قاشق غذاخوری عسل حاوی ۶۴ کالری می باشد که تقریبا مقدار زیادی است. هر چند ممکن است به نظر ضرری نداشته باشد ولی اگر هر روز این میزان عسل مصرف شود از آنجا که به عسل ، شکر هم اضافه می شود( این همان است که طی فراوری به برخی غذاها و نوشیدنی ها اضافه می شود، مصرف مداوم این قند اضافی با بالارفتن وزن در ارتباط مستقیم است.
بنا به اظهارات سازمان جهانی بهداشت، مصرف روزانه قند باید کمتر از ۱۰ درصد کل کالری هایی باشد که در طی روز مصرف می کنیم.
مشکلات گوارشی
مشکلات گوارشی نظیر یبوست با مصرف زیاد عسل بدتر شده که بهتر نخواهد شد. میزان زیاد فروکتوز در عسل حتی اگر مشکل خاص گوارشی نداشته باشید ، می تواند یبوست ایجاد کند. در ضمن می تواند نفخ یا اسهال را به دنبال داشته باشد چرا که بدن یکباره قادر به هضم زیاد قند نیست. برای دانستن روش های درمان خانگی یبوست روی لینک کلیک کنید.
کاهش فشار خون
هر چند عسل برای افرادی که فشار خون دارند، عملکرد خوبی خواهد داشت ولی مصرف بیش از حد آن می تواند فشار خون را به پایین تر از سطح نرمال برده که به آن فشار خون اطلاق می شود. در طولانی مدت فشار خون پایین ممکن است بر کارایی قلب نیز تاثیر بگذارد.
شکم درد شدید
مصرف بیش از حد عسل ممکن است درد شدید شکم را به دنبال داشته باشد. عسل سرشار از فروکتوز بوده که می تواند ظرفیت جذب مواد مغذی روده کوچک را قطع نماید. ضمنا اثرات طولانی مدتی بر سیستم گوارش تحمیل نموده که عوارضی مانند نفخ، گرفتگی عضلات روده، اسهال و ناراحتی های معده را به همراه آورد. اگر بعد از مصرف عسل شکم درد شدید و این موضوع شدید شد از خوردن آن اجتناب کنید و به پزشک مراجعه کنید.
مسمومیت غذایی
در اکثر موارد مسمومت غذایی با عسل به افرادی برمی گردد که نسبت محصولات زنبور عسل حساسیت دارند. اگر فردی آلرژی داشته باشد و تاکنون عسل خام مصرف نکرده باشد احتمالا بعد از مصرف آن با مسمومیت غذایی روبرو شود. چرا که پیشتر نیز اشاره شد عسل حاوی ذراتی مانند گرده گل، و بره موم می باشد. این مواد می توانند اختلال سیستم گوارشی فرد را سبب شوند.
توصیه می شود اگر سیستم گوارشی ضعیفی دارید و به آلرژی مبتلا هستید عسلی متناسب با شرایط بدنی خود پیدا و مصرف کنید تا با این اختلال گوارشی روبرو نشوید.
بوتولیسم در نوازد
بوتولیسم زمانی در نوزادان روی می دهد که اسپور باکتری را که در بدن سم ایجاد می کند، مصرف نماید. این موضوع به خاطر حضور بوتولین سی در عسل که یک سویه باکتریایی می باشد، روی می دهد. بوتولیسم نوازد ممکن است اختلال در عملکردهای حرکتی و اتونومیک نوزاد را سبب شود.
از علائم این بیماری می توان به یبوست، فلاپی، افتادگی پلک، از بین رفتن فرم صورت، گریه های مکرر، عدم کنترل سر و گردن و نارسایی تنفسی را اشاره نمود. از این رو توصیه می شود از دادن عسل و محتویات آن به کودک زیر دو سال اکیدا خودداری گردد. سم بوتولیسم موجود در عسل خام اساسا ناشی از زهر زنبور عسل بوده که ممکن است کودک آن را تجربه کند.
برخی علائم این بیماری شامل تب، تهوع، ضعف، استفراغ، بی حالی، تحریک پذیری، اسهال؛ یبوست، از دست دادن اشتها، تنگی نفس و فلج عضلانی می باشد.
مشکلات دندان
عسل دارای شکر بوده و چسبنده است. اگر پس از مصرف عسل دندان ها را خوب نشویید، دچار پوسیدگی می شوند. عسل می تواند موجب حضور باکتری ها شده و رشد آن ها را افزایش دهد. برخی عقیده دارند قندهای طبیعی موجود در عسل ممکن است تاثیرات مشابهی مانند قندهای تصفیه شده داشته باشد که البته هنوز به اثبات نرسیده است.
افزایش قند خون
هر چند عسل جایگزین مناسبی برای شکر می باشد؛ ولی این ماده حاوی شکر است. مطالعات نشان داده که افراد مبتلا به دیابت باید عسل را با احتیاط مصرف نماید. مصرف طولانی مدت آن می تواند سطح هموگلوبین را در خون افزایش دهد. مقدار زیاد هموگلوبین محدود به گلوکز به معنی خطر بدتری از دیابت خواهد بود.
عسل ممکن است اثراتی مشابه شکر و شربت ذرت با فروکتوز بالا (افزودنی مضر) داشته و در یک بررسی مشخص شد که هر سه ماده موجب افزایش تری گلسرید و اختلال در پاسخ به گلوکز می شوند. با این وجود برخی تحقیقات از اثرات ضد دیابتی عسل گزارش می دهند. عسل ممکن است برای این افراد مضر نباشد ولی بهتر است قبل از مصرف با پزشک مشورت نمایند.
آسیب به سیستم عصبی
عسل نوعی شیرین کننده طبیعی می باشد که برخی مواقع می تواند به سیستم عصبی آسیب وارد کند. عسل خام با گروهی از ترکیبات شیمایی همراه است که برای سیستم عصبی سمی است. این سموم در فرایند تصفیه شدن از بین می روند. ولی در صورت مصرف عسل خام این سموم ممکن است در برخی افراد به سلول های عصبی آسیب وارد نمایند. از این رو افرادی که از بیماری های عصبی رنج می برند در مصرف این ماده با پزشک خود مشورت داشته باشند.
مشکلات قلبی عروقی
قابل ذکر است عسلی که از شهد گل خرزهره هندی به دست می آید سم خاصی دارد که ممکن است واکنش های نامطلوبی را در سیستم ایمنی بدن ایجاد کند. این نوع عسل به صورت مستقیم بر سیستم قلبی عروقی تاثیر گذاشته و کاهش فشار خون، درد قفسه سینه و مشکلات قلبی عروقی دیگر را به دنبال دارد.
از این رو قبل از خرید عسل از منبع شهد آن اطلاع کسب کنید. اگر بعد از مصرف دچار حساسیت شدید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
جمع بندی
عسل ماده غذایی مفید و پر خاصیتی است که باید در مصرف آن جانب اعتدال رعایت شود. در صورت هر نوع مصرف بی رویه این ماده غذایی به خاطر وجود فروکتوز، مشکلات و عوارضی به همراه خواهد آمد. از جمله معایب مصرف زیاد عسل می توان به چاقی و افزایش وزن، افزایش یا کاهش سطح قند خون، مشکلات قلبی عروقی، حساسیت و… اشاره کرد.
به طور کلی عسل ماده شگفت انگیزی است که به سلامت بهتر افراد کمک خواهد کرد در صورتی که با دوز مناسبی مصرف شود. هنوز مقررات سختگیرانه ای درباره دوز مصرفی آن وجود ندارد ولی هر فرد سالمی نباید در طول روز بیش از ۱۰۰ کالری شکر (حدود ۶ قاشق غذاخوری)اضافه مصرف نماید. بنابراین میانه روی در مصرف این ماده غذایی بسیار اهمیت دارد.
منبع : آرگا