مساجد، معابد، کلیساها و مندیرها و ….. همه مکان هایی معنوی هستند که از نظر ادیان مختلف دارای تقدس و اعتبار می باشند، برای پرستش خدای مهربان مسیحیان و یهودیان به کلیسا، مسلمانان به مسجد، هندوها به مندیر، بوداییان به معبد و زرتشت ها به آتشکده پناه می برند. قطعا علاوه بر اینکه هر یک از این معابد گروهی از افراد با باورهای مختلف را در خود جای می دهد به واسطه ی تنوع در جغرافیا، فرهنگ، اقتصاد و … از ساختار معماری متفاوتی نیز برخوردار می باشد. دین اسلام با پیروانی حدودا ۱.۶ میلیارد یک دین بزرگ به حساب می آید. بر همین اساس محور قلممان در این مطلب گرد یکی از مساجد بزرگ مسلمانان یعنی مسجد «ذوقبلتین» می چرخد. در ادامه بیشتر شما را با این بنای دینی آشنا خواهیم کرد.
مسجد ذوقبلتین
این مسجد نخست با اسم «بنی سلمه» شناخته می شد، اما در طول زمان تغییرات زیادی از جمله در شکل و ظاهر، نام و کاربرد یافت. «ذوقبلتین» به یاران و پیروانی که به سوی بیت المقدس و نیز به سوی کعبه نماز خوانده اند, اطلاق می گردد. این بنا به طایفه «بنی سلمه» تعلق دارد و همین موضوع دلیل نامگذاری آن به نام دیگرش «مسجد بنی سلمه» است. «ذوقبلتین» مسجدی است که دارای قدمتی طولانی بوده و در سمت غربی شهر مدینه واقع شده است در صورتی که به شهر متبرک مدینه برای زیارت می روید حتما به این مسجد هم سری بزنید, در واقع این کاری است که تمام زیارت کنندکان این شهر انجام می دهند.
جغرافیای این مسجد
این مسجد در کشور عربستان و در ۵.۳ کیلومتری و سمت غربی مدینه، در مجاورت چاه مشهور «بئر رومه» واقع شده است که مسلمانان اعم از سنی و یا شیعه برای بازدید و خواندن نماز در آن از نقاط مختلف جهان سرازیر می شوند. درب آن در تمام طول روز برای عبادت و بازدید باز می باشد.
تاریخ مسجد «ذوقبلتین»
این مسجد یکی از مساجد مهم دنیای اسلام شناخته می شود و مسئله تغییر نام نیز یکی از مسائل حائز اهمیت در میان مسلمانان می باشد که آن را سمبل استقلال اسلام نیز به شمار می آورند. در رابطه با تغییر قبله از بیت المقدس به کعبه چنین آمده است که پیامبر و اصحاب وی در مسجد «بنی سلمه» در حال نماز خواندن به سمت «بیت المقدس» بودند که بر او آیه ای نازل شد و طبق آن پس از اتمام دو رکعت اول، دو رکعت بعدی را به سمت کعبه نماز گذاشتند و به این ترتیب تغییر قبله صورت گرفت؛ البته نمی توان سخنان طعنه آمیز یهودیان در رابطه با قبله بودن بیت المقدس نادیده گرفت. بر همین اساس و به دنبال همین تغییر قبله مسجد بنی سلمه را به ذوقبلتین یا همان «دو قبله ای» نامگذاری کردند. این اتفاق در ۱۵ ماه رجب یعنی ۱۸ ماه پس از هجرت پیامبر صورت گرفت. همچنین روایت دیگری در مورد محل نماز خواندن پیامبر در آن لحظه وجود دارد، گفته می شود که پیامبر ابتدا در مسجد النبی نماز می خوانده است و در همانجا بر او آیه ای از سوی خدا نازل شده و پیام برای اصحاب نمازگزارش در مسجد «بنی سلمه» ذوقبلتین کنونی فرستاده و از آن نیز می خواهد تغییر قبله دهند.
معماری این بنا
پس از تغییر قبله یک محراب تازه به سمت کعبه ایجاد شد که مکانی هم برای نمایش دادن محراب قبلی در روبروی آن بر روی دیوار علامت گذاری شده است. طبق سنگ نوشته واقع شده تاریخ دوباره سازی مسجد به ۳۰ / ۳/ ۱۴۰۸ می رسد.و اما باید اضافه کرد که نوشته های بر روی دیوار قبله قبلی حدودا در سال ۱۴۲۰ قمری ناپدید گردید و دیگر نوشته ای بر روی آن ایجاد نشد.
متراژ قدیمی این بنا ۴۲۵ متر مربع بود که در دوران حکومت فهد بن العزیز در سال ۱۹۳۱ میلادی افزایش یافت، همچنین در این زمان پیرامون آن را دیوارهایی کشیدند و جهت آن مناره هایی نیز ساختند. در طی این مرمت تالاری جهت برپایی نماز بنا گردید که محلی برای نماز خواندن به زنان تعلق گرفت. از دیگر اقدامات انجام شده در این بازسازی نو کردن فرش، لوستر ها و استفاده از سنگ های سفید برای ساخت آن می باشد. گنبدهای بزرگی (۲ گنبد) با بلندی ۸/۱۸ و ضخامت ۸/۷ بر روی آن برپا ساختند.
اتفاقاتی که پس از تغییر قبله رخ داد:
۱: اینکه قبله از طرف شمالی به ظرف جنوبی بنا انتقال یافت.
۲: همانند دالان های شمالی مسجد ۳ دالان در طرف جنوب مسجد بنا گردید.
۳:درب واقع شده در دیوار جنوبی مسجد را بستند و درب شمالی مسجد را باز کردند.
۴ :محل قرارگیری «صفه» از سمت جنوب به سمت شمال انتقال پیدا کرد.
در این مطلب گردشگری آرگا تصمیم گرفت تا شما را با یکی از مسجدهای بزرگ و مقدس مسلمانان آشنا کند، همانطور که گفته شد مسجد بنای مذهبی ما مسلمانان می باشد که با وارد شدن در آن و راز و نیاز با خدای خود به آرامش قلبی زیادی می رسیم و آرامش لازم برای ادامه روز خود را از آن کسب می کنیم. از اینکه تا پایان مطلب همراه آرگا بودید قدردان بوده و امیدواریم مورد توجه واقع شده باشد.
منبع : آرگا