کمپاین یکی از ماشین های کشاورزی است که در انگلیسی نیز با همان نام یعنی Combine می باشد و در اصل به معنای ترکیب است. در ماشین های کشاورزی اصولا کمباین به وسیله ای گفته می شود که قابلیت انجام چند کار را به شکل ترکیبی و همزمان انجام می دهد. در این مطلب با روش کار کمباین آشنا می شویم.
آشنایی با روش کار کمباین
کمباین های خودرو
کمباین های خودرو، ماشین های درو و کوبنده هستند که همزمان درو و دانه کردن و تقسیم دانه ها را انجام خواهند داد و در مزارع بزرگ باعث می شوند تا مزارع زیر کشت غلات بروند، این نوع کمباین نسبت به نوع کششی ان دارای ویژگی های مثبت بیشتری می باشد زیرا موتور آن پرقدرت تر بوده و برای راندن در مزرعه های ناهموار به خوبی عمل می کند، عرض کار کمباین های خودرو بین ۱/۸ متر تا ۱/۹ متر است و دارای سرعت پیشروی ۲ تا ۴/۶ کیلومتر در ساعت در مزارع می باشد و در جاده ها بین ۴ تا ۲۱ کیلومتر در ساعت سرعت دارد. سکوی کمباین های خودرو اغلب در وسط قرار می گیرد.
- کمباین های تپه ای: این کمباین ها مخصوص زمین های ناهموار ساخته می شوند و دارای اکسل لولایی می باشند به شکلی که در مواقع کار در تپه ها برای تغییر شیب ها تنظیم می شوند. در این کمباین واحدهای کوبنده، جداکننده و تمیز کننده به شکل خودکار برای شیب های ۳۰ تا ۴۵ درصدی تراز می گردند، از این رو عملکرد و روش کار این نوع کمباین بسیار خوب بوده و بازدهی حداکثری را دارند.
- کمباین های دشت: این دسته کمباین ها همانطور که از نامشان مشخص است برای زمین های صاف ساخته می شوند، کمباین های دشت دارای اکسل ثابت هستند و اگر در حین کار به زمین ناهمواری برسند محصول برداشت شده به یک سمت کمباین منتقل شده و این موضوع باعث خواهد شد تا کیفیت محصول از نظر جدا سازی و تمیز بودن کمتر شود.
کمباین های کششی
کمباین های کششی همانطور که از نامشان مشخص است به وسیله تراکتور کشیده می شوند و در دو اندازه ساخته می شوند. کمباین های کششی کوچک که به کمک محور توان دهی کار درو و برداشت را انجام خواهد داد، همچنین کمباین های کششی بزرگ که به کمک یک موتور کمکی تمام قسمت های متحرک آن به حرکت در خواهد آمد، موتور کمکی در این مدل بر روی کمباین نصب می گردد. سکوی برش کمباین های کششی در اغلب موارد در سمت راست یا چپ واحدهای کوبنده و جدا کننده قرار دارد.
ساختمان و طرز کار کمباین ها
در روش کار کمباین ها، ماشین درو و کوبنده محصول را به وسیله تقسیم کننده ها تنظیم می کنند و به وسیله خواباننده ها ساقه ها جلوی میز برش قرار خواهند گرفت، در ادامه پیچ بدون انتها محصول خوابیده شده را در بر می گیرد و به بالا برنده و هدایت کننده خواهد فرستاد. در ادامه محصول از آخرین هدایت کننده به استوانه دانه دار خواهد رسید، استوانه دانه دار عمل یکنواخت کردن محصول را انجام داده و بعد از آن محصول یکنواخت شده به کوبنده ها فرستاده می شود. کوبنده با کاری که انجام می دهد دانه ها را از خوشه جدا می نماید به شکلی که فقط دانه ها از خوشه خارج می شوند. در ادامه استوانه محصول کوبنده شده یعنی دانه و کاه را به روی صفحه تکان منتقل می کند و بعد اولین عمل جدا سازی کاه و دانه ها در این قسمت انجام خواهد شد. یک عضو در این قسمت وجود دارد که از برگشت دانه ها به سمت عقب ممانعت می کند. یک گیرنده یا صفحه وجود دارد که دانه هایی که روی صفحه متحرک ریخته می شوند را به سمت صفحه مشبک می برد. صفحه مشبک قسمتی است که در آن اولین عمل تمیز شدن به وسیله وزن مخصوص دانه ها انجام می گیرد و کاه و بقایای سبک محصول به کمک بادی که بادبزن تولید می نماید به خارج پرتاپ می گردند. حال صفحه مشبک دومین عمل را به منظور تمیز نمودن بر حسب اندازه دانه ها انجام خواهد داد. بعد از آن دانه هایی که تمیز شده اند به طرف پیچ بدون انتها حرکت می کنند تا به بالا برنده و پره ها برسند. حال دیگر نوبت به این رسیده تا دانه های تمیز شده به وسیله پیچ بدون انتهای دیگری، خارج شوند و در کیسه ریخته شوند. همچنین سنبله هایی که به خوبی کوبیده نشده باشند به وسیله پیچ دیگری به کمک بالا برنده دوباره برای کوبیده شدن فرستاده می شوند.
ویژگی های کمباین ها
در حالت کلی در یک سیستم پیچیده ویژگی های هر قسمت با توجه به نقش و وظیفه ای که دارد بسیار مهم و پر اهمیت می باشد. با توجه به این موضوع که تمامی کمباینهای غلات در راه اندازی کمباین پنج عمل اصلی را در برداشت انجام می دهند، دارای ویژگی هایی هستند که به شکل خلاصه با روش هر کدام آشنا می شویم:
سیستم انتقال محصول یا دانه ها:
- سرعت تخلیه: سرعت تخلیه کمباین با توجه به بهره گیری از لوله تخلیه مناسب و دور مطلوب، برای تخلیه ۵/۲ تن گندم در کمباین سهند برابر یک دقیقه است.
- مخزن: مخزن دارای گنجایش ۳۲۰۰ lit چیزی در حدود ۲/۵ تن گندم است که باعث ذخیره بیشتر محصول و کمتر شدن زمان و دفعات تخلیه می گردد.
- ارتفاع و طول لوله تخلیه: ارتفاع لوله تخلیه دانه ها با توجه به سهولت بارگیری برای کامیون ها و تریلی ها از اهمیت بالایی برخوردار است. بعلاوه برای صرفه جویی در زمان برداشت می توان عمل تخلیه را به شکل همزمان با حرکت کمباین انجام داد که در این مورد ارتفاع و طول لوله تخلیه در این عمل نقش بسزایی دارد.
- لوله تخلیه: ظرفیت انتقال لوله تخلیه به دلیل قطر بیشتر و حلزونی مناسب آن، بیشتر است. تنظیم موقعیت لوله تخلیه هیدرولیکی است که این موضوع باعث سهولت کار شده و از خروج مواد داخل لوله به بیرون ممانعت می کند.
سیستم هیدرولیک
در حالت کلی پمپ هیدرولیک، شیرها، پمپ فرمان و لوازم جک ها به شکل CKD از کشور آلمان وارد می شوند. سیستم هیدرولیک کمباین سهند توانایی راه اندازی تجهیزات اضافه را برای تراز نمودن سیستم بوجاری ۳D برای زمین های شیب دار را دارد. جک های بالا برنده هد دستگاه همچنین با توانایی بیشتری، نصب هدهای سنگین مثل هد ذرت و کلزا را آسان می کنند.
کوبیدن محصول
در روش کار کمباین کوبیدن به معنای خارج کردن دانه از خوشه یا سنبله، جدا نمودن دانه از چوب بلال و … است. این قسمت از کمباین با عنوان قلب کمباین بر روی نحوه عملکرد کمباین کمی و کیفی تاثیر زیادی دارد.
ضد کوبنده
ضد کوبنده در کمباین باید دارای قطر کوچکی باشد و زاویه پیچش یا خمیدگی آن نیز بزرگتر باشد، یکی از عواملی که در جدا کردن موفق دانه ها تاثیر گذار است این زاویه پیچش است. در ضد کمباین سهند علاوه بر عرض بیشتر، پنج ردیف صفحات پوشاننده منافذ ضد کوبنده وجود دارد که به آسانی با توجه به شرایط جوی و نوع محصول قابل تنظیم می باشد. در شرایطی که رطوبت محیطی بالا می باشد مثل شبنم صبحگاهی، با بستن این دریچه ها می توان عمل برداشتن را ادامه دارد.
در محصولاتی که به سختی کوبیده می شوند، با بستن این صفحات عمل خرمنکوبی افزایش خواهد یافت.
استوانه کوبنده
- بالانس مجموعه با دقت بالا
- عرض کوبنده ۱۰۶۰ میلی متری
- ماشین کاری محور و بازوها و سخت کاری آنها
- قطر ۴۵۰ میلی متری
- دور کوبنده ۴۰۰، ۱۵۰۰ RPM حساسیت هایی که در این مجموعه وجود دارند باعث شده تا تولید آن با اعمال دقت خیلی بالا صورت گیرد.
- برسکاری دقیق شبکه ها
- تعداد نبشی کوبنده برابر شش عدد
- مونتاژ دقیق
کاه پران ها (غربال کاه پران)
جدا نمودن موثر دانه ها در یک کامباین در روش کار کمباین به نحوه تکان دادن دانه ها در زمان عبور از ناحیه تمیز کننده وابسته است. در کاه پران چند عامل نقش اصلی را ایفا می کنند به عنوان نمونه ارتفاع، سرعت، پرتاپ میل لنگ، نسبت طول به عرض و چگونگی نوع کاه پران از این عوامل هستند. هر کدام از این عامل ها می توانند باعث افزایش یا کاهش بازده کاه پران شوند.
- تلفات دانه روی غربال کاه پران ها یکی از عوامل محدود کننده در رفتن به حداکثر عملکرد است. اگر توان کافی برای کمباین تامین شود، درو و جمع آوری هم دارای بازده خوبی خواهند بود، فقط غربال کاه پران می باشد که در این باره مورد سوال قرار می گیرد. افزایش دادن طول کاه پران کمکی به بالا بردن بازده نمی نماید، با توجه به تجربیات ثابت گشته است که فقط اولین ثلث کاه پران قسمت عمده جداسازی را انجام می دهد. در صورتی که با افزایش دادن عرض کاه پران ظرفیت آن به شکل قابل توجهی بیشتر خواهد شد.
- سرعت میل لنگ کاه پران ها، بر طبق آزمایش های انجام شده در آلمان در بیشتر محصولات وقتی که سرعت دورانی میل لنگ ۱۹۰ تا ۲۰۰ دور در دقیقه و پرتاب برابر با ۱۰ سانتی متر شود، تلفات حداقل خواهد شد.
- سیستم جدا کننده متمرکز یا همان خنجری روی کاه پران: بودن شاخک های بهم زن اضافه بر روی کاه پران ها باعث بهم زدن و سریعتر شدن حرکت کاه و جدا سازی دانه از کاه می شود. آزمایشهای مختلفی به ویژه در شرایط دشوار مشخص نموده اند که ظرفیت غربال کاه پران به ۴/۳ برابر بیشتر می شود.
سیستم کنترل عملیات
- فرمان قابل تنظیم نسبت به وضعیت راننده: یکی از مانع ها برای کاهش دید راننده روی سکو درو، ستون فرمان کمباین است. راننده در بیشتر موارد مجبور به خم شده به سمت جلو می باشد و این موضوع باعث خستگی مفرط و کمر درد او خواهد شد. در کمباین های سهند می توان زاویه فرمان را با وضعیت راننده تطبیق داد.
- سیستم برقی تجهیز شده به سیستم های هشدار دهنده: وضعیت کارکرد کمباین از ۱۴ نقطه عملیاتی است، که در مواقع ایجاد خرابی با اعلام خطر نوری و آژیر صوتی محل عیب را از قبیل کمبودن هوای تنفسی موتور، دورهای قسمت های مختلف دستگاه، سنجش ارتفاع هد و … را نشان می دهد.
سیستم های بوجاری و تمیز کننده
علاوه بر سرعت رفت و برگشتی الک ها، مجموع سطح سینی و الک های کمباین ها در افزایش توانایی بوجاری محصول مهم است و هر چه بیشتر باشد باعث افزایش بوجاری می شود.
سیستم محرکه کمباین
- جعبه دنده و کلاج (گیربکس)
- موتور، وجود توان مازاد در موتور امکان نصب تجهیزات اضافه مثل پمپ باد، کولر و … را امکان پذیر می کند.
برش محصول و تغذیه آن به کمباین
در روش کار کمباین عمل برش محصول و تغذیه آن به وسیله هد کمباین انجام می گیرد، هد غلات دارای ویژگی های زیر می باشد:
- مارپیچ یا حلزونی هد: برای انتقال محصول
- فاصله بین تیغه درو و مارپیچ: فاصله بین تیغه درو و مارپیچ انتقال دهنده در برداشتن محصول اهمیت بالایی دارد. فاصله ۶۲۰ میلی متری زمانی که محصول به سمت تیغه خوابیده باشد مانع از کشیدن محصول به وسیله مارپیچ قبل از درو آن می گردد و در نتیجه گیاه از زمین کنده نخواهد شد و ریشه و خاک به درون کمباین انتقال نمی یابند.
- حرکت تیغه های برش: به منظور حرکت رفت و برگشت تیغه ها در کمباین ها یکی از این روش های استفاده می شود: ۱) چرخ لنگ و میل رابط ۲) جعبه نوسان کننده یا گیربکس. بودن نوسان کننده که بین ۸۰۰ تا ۱۱۰۰ ضربه رفت و برگشتی دارد سبب ظرفیت بالای سیستم برش محصول در کمباین می شود.
- سکوی برش یا شاسی اصلی هد: وجود برآمدگی یا همان پشت ماهی بعد از انگشتیها سبب می شود که: ۱) مانعی به منظور جلوگیری از حرکت خاک یا سنگیریزه و کلوخ به داخل مارپیچ تغذیه باشد. ۲) مانع از ریزش و برگشت خوشه های برش شده به خاطر تکان های شدید حین برداشت می شود. ۳) تغذیه مارپیچ به خاطر گودی ایجاد شده خیلی سریعتر انجام می گردد.
- انتقال محصول به کوبنده: برای انتقال محصول به کوبنده علاوه بر حجم بزرگ محفظه تغذیه از نقاله ای با پره های مضرس که در عوض دو رشته از سه رشته تشکیل شده استفاده می شود.
- انگشتی ها و تیغه های برش: انگشتی ها از نوع دو شاخ و فولادی می باشند و صفحات نگهدارنده تیغه از فولاد فورج شده است که از لرزش بیش از اندازه تیغه ها جلوگیری می کنند.
- پروانه هد مجهز به چنگک های فنری: بودن این چنگک ها برای کار کمباین و درو نمودن محصولات خوابیده مهم بوده و باعث می شوند تا ضایعات کمتر برداشت شوند.
نکات مهم قبل از روشن نمودن موتور و حرکت کمباین
در ادامه آشنایی با روش کار با کمباین با چند نکته مهم قبل از روشن نمودن موتور و بعد از آن آشنا می شویم:
قبل از روشن کردن موتور:
- بررسی سطح روغن موتور و آب رادیاتور
- بررسی وجود روغن هیدرولیک
- بررسی پر بودن باک
- گریس کاری کردن تمام گریس خورها
- تمیز نمودن کاسه و توری فیلتر هواکش
- بررسی وضعیت تیغه و انگشتی ها
- بررسی کردن سینی دانه و نوارهای لاستیکی ساینده
- بررسی کاه پران ها از نظر یاتان بندی و تمیز بودن روزنه ها
- بررسی غربال ها و الک زیری از لحاظ سالم بودن و تنظیم فاصله ها
- بررسی کردن سنگ جمع کن
- بررسی خلاصی و وضعیت تسمه ها در حال کار و همچنین بررسی زنجیرها
- بازدید کلی بدنه کمباین شاسی، سیستم برق و کابلها
- بازدید کپسول آتش نشانی و اطمینان از پر بودن آن
- بازدید کردن اطراف کمباین و دور نمودن کارگرها و کودکان از کمباین
روشن نمودن موتور و مراقبت های آن
- به منظور ایمنی بیشتر باید توجه شود که حتما پلاتفرم، خرطومی تخلیه دانه و سیستم کوبنده درگیر نباشند.
- توجه داشته باشید که جعبه دنده در حالت خلاص باشد و ترمز دستی کشیده شده باشد.
- اهرم گاز دستی در حالت نیمه گاز قرار گیرد.
- کلید اصلی استارت در محل خود به حالت روشن شدن چراغ های داشبورد قرار گیرد و چراغ های هشدار و کار آمپرهای مختلف را بررسی نمایید.
- دکمه استارت را به مدت ۱۰ ثانیه فشار داده و بلافاصله بعد از روشن شدن موتور دکمه را رها نمایید. اگر روشن نشد حدود نیم دقیقه صبر کرده و مجددا استارت بزنید.
- بعد از روشن شدن موتور گاز را به حالت آزاد گرد موتور یا دور سلو باز گردانید.
- به منظور گرم نمودن موتور ۵ دقیقه کار نیم دور کفایت می نماید.
همواره به خاطر داشته باشید که باک گازوئیل را بعد از تمام شدن کار و قبل از پارک کمباین پر کنید، زیرا هواگیری سیستم سوخت رسانی روش و کار سختی است.
خاموش نمودن موتور
در انتهای کار روش کار کمباین نوبت به خاموش کردن آن و نکات مهمی که باید مدنظر داشته باشید می رسد:
هیچوقت موتور را در حالتی که بار زیادی دارد و با دور بالا و حرکت بالا کار می نماید یکدفعه خاموش نکنید. اجازه دهید موتور قبل از خاموش شدن برای ۵ دقیقه به شکل نیمه گاز و درجا کار کند.
تنظیم اهرم های قابل تغییر قبل از کار و حین کار
در روش کار با کمباین برای تنظیم اهرم های قابل تنظیم به موارد زیر توجه داشته باشید:
- در زمان تنظیم نمودن کمباین در حین برداشت محصول توجه داشته باشید که در هر بار بیش از یک تنظیم را تغییر ندهید، نتیجه کار را بررسی کرده و اجازه دهید تا کمباین با تنظیم جدید تطبیق پیدا نماید.
- هیچ یک از اهرم ها و تنظیمات را نباید بیش از ۵ درصد در هر زمان تغییر دهید.
- سرعت چرخش کلش کش باید با سرعت کمباین متناسب باشد.
منبع : آرگا
