کاربردهای داروی رمدسیویر و تاثیر آن در درمان کووید ۱۹ (ویروس کرونا)

رمدسیویر دارویی جدید برای درمان بیماری های ویروسی می باشد که در حال حاضر مجوز آن برای استفاده در بیماران کووید ۱۹ صادر شده است.

بررسی داروی رمدسیویر

رمدسیویر که در ابتدا با کد دارویی GS-5734 شناخته می گشت، نوعی درمان ضد ویروس جدید از خانواده آنوالوگ های نوکلئوزید می باشد. رمدسیویر را شرکت دارویی گیلیاد برای درمان بیماری ویروسی ابولا و عفونت های ویروس ماربورگ تولید نموده است. بعد از مدتی از ساخت این دارو مشخص شد که همچنین خواص ضد ویروسی بر علیه برخی از ویروس های تک رشته ای RNA دیگر مانند ویروس سین سیشیال تنفسی، ویروس خونین، ویروس تب لاسا، ویروس نیپا، یروس هندرا و همچنین خانواده ویروس کرونا که شامل ویروس مارس، سرس و کرونا ویروس می شود، را نیز دارد.

در حال حاضر این دارو بر روی بیماران مبتلا به کرونا ویروس حاد تنفسی ۲ و عفونت های هنیپا ویروس در دست مطالعه بیشتری قرار دارد. باتوجه به موفقیت این دارو در درمان انواع کرونا ویروس ها شرکت گیلیاد داروی رمدسیویر را در اختیار پزشکان آمریکایی قرار داد تا در شهرستان اسنوهومیش در واشنگتن مورد استفاده قرار بگیرد همچنین دارو در اختیار مقامات چین قرار گرفت تا برای انجام کارآزمایی بالینی بر روی بیماران مبتلا به شکل خفیف و شدید بیماری کووید ۱۹ مورد استفاده قرار گیرد.

پیشینه دارو

موسسه پژوهش پزشکی بیماری های عفونی ارتش ایالات متحده آمریکا در تاریخ ۹ اکتبر سال ۲۰۱۵ اعلام نمود که نتایج پیش بالینی امیدوار کننده ای داشته است که در طی آن ماده ی دارویی GS-5734 توانسته ویروس ابولا را در میمون های رزوس مهار و درمان نماید. ویروس ابولا در سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ در آفریقای غربی همه گیر شده بود. پژوهشگر ارشد در این موسسه به نام تراویس وارن گفته است که این دارو نتیجه همکاری مستمر این موسسه با شرکت دارویی گیلیاد بوده است. بعد از آن، نظارت های اولیه بر روی این مولکول دارویی شرکت گیلیاد به وسیله مرکز کنترل و پیشگیری بیماری CDC شروع شد، بر طبق بررسی های اولیه توصیه شد که هر چه بیشتر روی این ماده شیمیایی به عنوان درمان بالقوه کار شود. نتایج بررسی های انجام شده در کنفرانس سالانه انجمن بیماری های عفونی آمریکا که در سن دیگو از ۷ تا ۱۱ اکتبر برگزار شد، ارائه شد و در ژورنال علمی نیچر انتشار یافت. تحقیقات مربوط به ابولا در آزمایشگاه های مجهز وزارت دفاعبا ایمنی زیسطی سطح ۴ انجام گرفت و بوجه این پژوهش ها را نیز آژانس دفاعی کاهش تهدید و دفتر مدیریت پروژه مشترک سیستم های پدافند پزشکی وزارت دفاع تامین کردند.

بالاخره در ۱ می در سال ۲۰۲۰ سازمان غذا و داروی آمریکا به داروی مدسیویر برای استفاده در درمان موارد شدید بیماری کووید ۱۹ در بیمارستان ها مجوز اضطراری صادر نمود.

دسترسی به دارو

سرانجام در ۲۰ مارس ۲۰۲۰ دونالد ترامپ اعلام نمود که از این دارو برای مصرف دلسوزانه برای بیمارانی که تست کرونای آنها مثبت بوده در دسترس خواهد بود. همچنین استیون هان سرپرست سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا این موضوع را تایید نمود. این تصمیم به پزشکان این امکان را دارد که از یک داروی آزمایشی تایید نشده برای مصارف درمانی استفاده کنند. در ۲۳ مارس ۲۰۲۰ میلادی شرکت دارویی گیلیاد مصرف دلسوزانه رمدسیویر را لغو نمود به استثنای کودکان بدحال و بانوان باردار، چون ذخیره دارویی و اندوخته آن محدود بود. در کشور کانادا این دارو برای بیمارانی در دسترس می باشد که می خواهند در کارآزمایی بالینی شرکت نمایند.

مکانیسم اثر

رمدسیویر نوعی پیش دارو می باشد که در بدن به شکل فعال خویش یعنی GS-441524 تبدیل می گردد. این ماده یک آنالوگ آدنوزین می باشد که با عملکرد آنزیم آران ای پلیمراز وابسته به آران ای تداخل ایجاد می نماید و از نمونه خوانی و ویرایش ژنتیکی ویروس به وسیله آنزیم اگزوریبونوکلئار جلوگیری می کند و باعث کاهش تولید و تکثیر ویروس می شود. در مورد اینکه این داور باعث خاتمه زنجیره آران ای می شود و یا سبب جهش در ان می گردد چیزی مشخص نمی باشد. ولی در رابطه با ویروس ابولا مشخص گردید که آنزیم آران ای پلیمراز وابسته به آران ای به روش خاتمه یافتن ساخت زنجیره اش مهار می گردد. جهش در این آنزیم در کرونا ویروس جوندگان که باعث مقاومت نسبی به این دارو شد در سال ۲۰۱۸ کشف گردید. البته این جهش ها باعث می شوند تا ویروس دیگر خیلی ماهیت موثری نداشته باشد، پژوهشگران بر این باورند که جهش ها در صورت عدم مصرف دارو ماندگاری ندارند.

کووید ۱۹

کارخانه تولید کننده داروی مدسیویر بر این باور است که اگر در اوایل ابتلا به بیماری کووید ۱۹ از این دارو استفاده شود می تواند باعث بهبود و بهتر شدن روند درمان شود و همچنین باعث میشود تا دوره درمان از ۱۵ روز به ۱۱ روز کاهش یابد. کاهش این چند روز از دوره درمان برای اوضاع اتاق های ای سی یو و دستگاه های تنفس مصنوعی کمیاب شده برای بیماران کووید ۱۹ موضوعی حیاتی می باشد و ضمن نجات بیمارانی که در انتظار تخت ای سی یو هستند باعث کاهش فشار بر سیستم درمانی نیز می شود. شرکت تولید کننده این دارو یعنی گیلیاد می خواهد حدود یک میلیون دوز از رمدسیویر را به شکل رایگان به بیماران و مراکز درمانی اهدا نماید.

با این وجود برخی از کارشناسان هشدار داده اند که مدسیور راهکاری عالی برای درمان کرونا نمی باشد و در این مورد تردیدهایی وجود دارد.

منبع : آرگا