نحوه غذا دادن و آموزش خوردن آن به کودکان در نگاه اول کمی سخت و مشکل است. در این مورد مهمترین چیزی که والدین باید به آن توجه داشته باشند جویده شدن غذا توسط کودک است برخی از کودکان غذا را بدون جویدن قورت می دهند که ممکن است برای آنها مشکلاتی به همراه داشته باشد. آموزش جویدن غذا به کودکان به روش های مختلف امکان پذیر است که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.
آموزش جویدن غذا به کودک
جویدن یعنی خرد کردن و نرم کردن ماده غذایی به وسیله دندان. جویدن مرحله اول از پروسه گوارش است که سبب تجزیه بهتر غذا به وسیله آنزیم های گوارشی خواهد شد. کودکان روش های مخصوص به خود را در یادگیری جویدن دارند. وقتی که دندان های نیش کودک شروع به رشد می کنند والدین باید دادن غذاهای سفت را کم کم به کودک آغاز نمایند. کودک در ابتدا با لثه های خود عمل جویدن تا انجام می دهد اما کم کم با در آوردن دندان این کار ببرایش ساده تر می شود. والدین نباید همیشه به کودک خود غذای نرم بدهند زیرا برای کودکان ایجاد مشکلاتی در اعمال و حرکت های زبان به وجود خواهد آمد و بعدها در خوردن غذا های سفت دچار مشکل خواهد شد.
زمان توانایی جویدن غذا توسط کودک
کودکان تقریبا در سن ۵ ماهگی گاز گرفتن و استفاده از دندان گیر ها را شروع می کنند و بعد با آشنا شدن با غذا در سنین ۷ تا ۸ ماهگی فعالیت های دهانی خود را آغاز می نمایند. در ابتدا کودکان با دست سعی در جویدن غذا می کنند که از موارد اولیه در آموزش جویدن غذا در آینده است. زمانیکه غذای کودک از نرم به سفت تغییر پیدا می کند استفاده از حرکات چانه و زبان در آنها افزایش خواهد یافت که در جویدن بهتر غذا تاثیر گذار است. کودکان بعد از یک سالگی در جویدن غذا بهتر و هماهنگ تر عمل می نمایند. کودکان غذا را به وسیله زبان درگیر کرده و نیاز به جویده شدن آن را بررسی می کنند و در صورت نیاز به جویده شدن به کمک زبان غذا را در دهان به حرکت در می آورند و بعد قورت می دهند. کودکان بعد از حدود سه یا چهار ماه عمل جویدن را به خوبی انجام خواهند داد.
در ادامه به ارائه روش هایی برای آموزش جویدن به کودکان می پردازیم:
شروع آموزش با غذاهای انگشتی
غذاهای انگشتی یعنی غذاهایی که به راحتی با آب دهان نرم شده و کودک به آسانی می تواند آنها را گاز زده و بخورد. کودک در این مرحله خوردن غذاهای نرم را آغاز می کند. این مرحله آموزش درست گاز زدن و خوردن غذا به کودک داده می شود. در این مرحله برای دادن میوه به کودکان از ظرف مخصوص میوه استفاده نمایید این ظرف حالت توری داشته و کودک ترسی از خفه شدن نخواهد داشت و تمرکز خود را بر روی چشیدن میوه خواهد گذاشت.
تشویق کودک
بهتر است اجازه دهید تا کودک خودش قاشق به دست گرفته و غذا بخورد و او را در این زمینه تشویق نمایید در این مرحله درست است که کودک غذای کمتری خواهد خورد ولی باعث تشویق او به جویدن و خوردن بهتر غذا خواهد شد، و در او ایجاد استقلال خواهد کرد. پس در آموزش جویدن غذا به کودکتان تشویق به اینکار نتیجه بخش خواهد بود.
دادن غذا به کودک در زمان گرسنگی
کودک در زمان گرسنگی میل بیشتری به امتحان کردن غذاهای جدید خواهد داشت. مثلا اگر بعد از دادن ماست به کودک بخواهد به او موز بدهید او بیشتر با موز بازی می کند تا جویدن و قورت دادن آن. پس بهتر است در زمانیکه می خواهید به کودک صبحانه بدهید تکه ای از میوه را در اختیار او قرار داده تا بتواند با آن بازی کند و در این حین باقی میوه را به او بدهید تا بخورد. در زمان غذا دادن به کودک بهتر است از صندلی کودک استفاده نمایید تا او تمام تمرکز خود را به غذا بدهد.
انتخاب غذای مناسب
از مهمترین مسائل اولیه در آموزش جویدن غذا به کودک انتخاب غذای مناسب برای اوست. از دادن غذاهایی که جویدن آن خیلی سخت و مشکل است تا قبل از سه سالگی به کودک پرهیز نمایید. مثلا جویدن و خوردن مواد غذایی مثل انواع کشمش، پاپ کورن و انواع گوشت در تکه های بزرگ برای کودک مشکل است. در دادن غذا به کودک عجله ای نداشته باشید و از کم غذا خوردن او عصبانی نشوید زیرا کودکان متوجه عصبانیت و تغییر حالت شما خواهند شد و طبیعتا باعث کم شدن علاقه او به خوردن می شوید. وقت بیشتری را برای کار کردن با کودکتان بگذارید تا علاقه ی بیشتری نسبت به جویدن و خوردن در او ایجاد شود.
استفاده از لوازم مناسب و مورد علاقه کودک
در آموزش جویدن غذا به کودک باید به لوازم مورد استفاده دقت کنید. کودک را حتما بر روی صندلی بلند قرار داده و از پیشبند نیز استفاده نمایید. در استفاده از قاشق مناسب به کودک باید مواردی مثل اندازه دهان کودک و گودی قاشق توجه نمایید. به عنوان مثال قاشق مربا خوری برای یک کودک چند ماهه ممکن است بزرگ باشد و گودی آن به قدری است که کودک توانایی خوردن تمام محتویات آن را ندارد. پس از قاشق هایی با اندازه مناسب که گود نیستند استفاده نمایید. در زمانیکه کودک شما دندان در می آورد از قاشق هایی پلاستیکی و غیر فلزی کمک بگیرید تا در زمان گاز گرفتن قاشق حس بد پیدا نکرده و آسیب نبیند.
نکاتی که در یاد دادن جویدن به کودکان باید به آن توجه کرد
والدین نقش اساسی در آموزش جویدن غذا به کودکان دارند. نکاتی که در این مورد باید توسط والدین رعایت شود شامل موارد زیر است:
- در هنگام راه رفتن، بازی و در ماشین در حال حرکت غذا نباید خورده شود. غذا خوردن را در زمانی آرام و بدون استرس انجام دهید و عجله ای در اینکار نداشته باشید تا کودکتان در ارتباط با این موضوع لذت کافی را ببرد.
- توجه کنید که اگر کودکتان در زمان خوردن غذا سرفه یا احساس گرفتگی گلو دارد حتما غذایش بیش از حد سفت بوده پس لقمه های کوچکتری به او بدهید و با انجام حرکات جویدن او را راهنمایی کنید تا غذایش را بجود.
- در زمان غذا خوردن مایعات مورد نیاز و مناسب را در دسترس کودک قرار دهید.
- مواد غذایی که اندازه بزرگی دارند را حتما به صورت برش زده به کودک بدهید مثل موز و نان.
منبع : آرگا
