قرص رانیتیدین به اشکال مختلفی قابل مصرف است. هر چند بیشتر افراد از این قرص بهره مند می شوند اما این دارو به شکل تزریقی، نوع کپسول و شربت نیز وجود دارد.
قرص رانیتیدین چه کاربردی دارد؟
- کنترل مواردی که ترشح بیش از اندازه اسید معده را موجب می گردند. مانند بیماری سندروم زولینگر-الیسون. این بیماری نوعی تومور بوده که سبب زیاد شدن اسید معده و تشکیل زخم های شدید در آن می گردد.
- ملتهب شدن مری که آن را با اصطلاح ازوفاژیت می شناسند.
- درمان بازگشت اسید به مری یا همان رفلاکس معده
- درمان زخم معده و روده
این دارو معمولاً با داروهای دیگر برای اثر بخشی بیشتر استفاده می شود. این موضوع با صلاح دید پزشک مشخص می گردد. این قرص گاهی در دوران کوتاهی مورد استفاده قرار می گیرد. در این صورت معمولاً هدف از مصرف، درمان و کنترل برگشت اسید به مری می باشد.
موارد دیگر مصرفی این قرص با تجویزهای طولانی همسو می شود تا نتیجه مصرف مثبت گردد.
عملکرد دارو
این گروه در دسته مهارکننده های گیرنده هیستامین جای می گیرد. تقریباً تمام این داروها طریقه یکسانی در درمان دارند و به همین خاطر برای کنترل بیماری های مشابه مورد استفاده قرار می گیرند. واقعیت این است که بیشتر بیماری های گوارشی در پی افزایش بیش از اندازه اسید معده شکل می گیرند یا حتی شدت می یابند. بنابراین کنترل ترشح این اسید موجب بهبود بیماری های بسیاری می شود.
عوارض جانبی این دارو
- خواب آلودگی: این عارضه در بعضی از افراد دیده شده است.
- اختلال در فعالیت معده و درد
- یبوست
- حالت تهوع
- اسهال
- استفراغ
- سردرد
این عوارض تا چند روز و حتی چند هفته اول طبیعی است و نیاز به پیگیری ندارد. البته با ماندگار شدن علائم یا شدید بودن آن ها برای مشاوره به پزشک مراجعه کنید.
عوارضی که نیاز به پیگیری دارند
با بروز این نشانه ها به نزدیک ترین اورژانس محل سکونت بروید و تحت درمان و معاینه قرار بگیرید.
- بروز نشانه های بیماری کبدی: تیره شدن رنگ ادرار، خستگی مفرط غیر قابل کنترل، زرد شدن سفیدی چشم ها و رنگ پوست، درد در ناحیه معده
- مشکلات مربوط به فعالیت مغز: تار شدن دید، استرس، گیجی، پایین آمدن سطح هوشیاری، توهم، افسردگی
- تنگی نفس، تپش قلب شدید، احساس خستگی
تداخلات دارویی
مصرف این دارو با برخی از گیاهان دارویی و مکمل ها یا ویتامین ها ممکن است تاثیر قرص را خنثی کرده و مانع جذب آن گردد.
توجه داشته باشید که قبل از مصرف این قرص داروهای مورد استفاده خود را در نظر بگیرید و در مورد مصرف همزمانی این دارو با پزشک مشورت کنید.
دلاویردین
مصرف این دارو با داروی رانیتیدین، خطراتی به همراه دارد. اثر دلاویردین با مصرف این قرص خنثی می گردد.
پروکائین‌آمید
زمانی که دوز بالایی از قرص رانیتیدین با این دارو مصرف شود، احتمال شدت یافتن عوارض پروکائین‌آمید بیشتر می گردد.
وارفارین
مصرف همزمان داروی وارفارین با رانیتیدین، ممکن است با بروز لخته یا خونریزی همراه باشد. برای مصرف همزمان این دارو نیاز به مجوز پزشک دارید.
تریازولام و میدازولام
زمانی که این دارو با این داروها مورد استفاده قرار می گیرد، ممکن است سبب احساس خواب آلودگی بیشتر در فرد شود.
گلی‌پیزید
اگر این دارو با داروی رانیتیدین، مصرف شود، پایین آمدن میزان قند خون را به دنبال دارد.
آتازاناویر
این دو دارو نیز نباید با یکدیگر مصرف شوند و در صورت ناچار بودن برای استفاده از هر دو دارو، دریافت باید با فاصله چند ساعت از یکدیگر حاصل گردد.
جفی‌تینیب
اگر جفی‌تینیب و را با این را با یکدیگر مصرف می کنید و علاوه بر آن ها از داروهای ضداسید بی کربنات سدیم نیز بهره مند می شوید، باید بدانید داروی جفی‌تینیب ممکن است تاثیر خود را در این همزمانی از دست دهد.
نحوه مصرف
میزان دوز مصرفی قرص رانیتیدین با توجه به شکل و میزان بیماری، سن و عکس العمل بدن متفاوت می باشد. قرص های رانیتیدین در دوزهای ۱۵۰ و ۳۰۰ میلی گرمی دیده می شود.
درمان زخم اثنی عشر
برای گروه بزرگسال(۱۷ تا ۶۴ سال) دوز ۳۰۰ میلی گرمی فقط یک بار در روز تجویز می شود و اگر این دوز ۱۵۰ میلی گرمی است از آن دو بار در روز بهره مند شوید. اگر فقط یک بار از دارو با دوز ۳۰۰ میلی گرمی بهره مند می شوید، بهتر است این مصرف را قبل از خواب یا بعد از شام داشته باشید.
بعد از بهبود و طی کردن مراحل ابتدایی درمان میزان دوز مصرفی به ۱۵۰ میلی گرم و یک بار قبل از خواب می رسد.
برای کودکان یک ماهه تا ۱۶ ساله متناسب با وزن بدن تجویز می گردد. این میزان بین ۲ تا ۴ میلی گرم بوده و حداکثر دریافت برابر با ۳۰۰ میلی گرم در روز می باشد.
بعد از گذراندن مراحل ابتدایی درمان این میزان به یک بار در روز با دریافت حداکثر ۱۵۰ میلی گرم دارو ادامه می یابد.
افراد بالای ۶۵ سال اگر به بیماری های کلیوی دچار باشند، ممکن است دارو را به شکل تدریجی وارد سیکل بدن نمایند. از این رو اثر دارو به مدت بیشتری در بدن آن ها دیده می شود. این موضوع عارضه های احتمالی دارو را بیشتر می کند. آن ها باید در مورد مصرف قرص رانیتیدین زیر نظر پزشک باشند. به طور کلی برای مشکلات مربوط به معده، رفلاکس، التهاب مری و کنترل اسید معده از این تجویز کمک گرفته می شود.
بیماران کلیوی احتمالاً این دارو را با دوز ۱۵۰ میلی گرم در روز دریافت می کنند. آن گاه بعد از گذشت مدتی این میزان به ۲ بار در روز خواهد رسید.
رفلاکس
بزرگسالان در این شرایط دارو را به شکل روزانه دو بار و با دوز ۱۵۰ میلی گرم میل می نمایند.
کودکان یک ماهه تا ۱۶ ساله نیز از دوزی بین ۵ تا ۱۰ میلی گرم متناسب با وزن بهره مند می شوند. این میزان باید بین دو نوبت قابل دریافت باشد.
التهاب مری
بزرگسالان در این شرایط از دوز ۱۵۰ میلی گرمی به میزان ۴ بار در روز بهره مند می شوند. بعد از طی شدن مراحل ابتدایی درمان، این میزان به دو بار در روز با دوز ۱۵۰ میلی گرم می رسد.
کودکان ۵ تا ۱۰ میلی گرم از این دوز را در ۲ نوبت دریافت می کنند.
اسید معده
بزرگسالان از این دارو با دوز ۱۵۰ میلی گرم دو مرتبه در روز استفاده می کنند. احتمال دارد این دوز با نظر پزشک بیشتر شود اما حد نهایی آن برابر با ۶۰۰ میلی گرم در روز است.
نکات مهم در مصرف این دارو
- این دارو باید در ساعت های مشخص مصرف شود. اگر به دنبال نتیجه گیری به موقع و سریع از این دارو هستید، به این نکته توجه کنید.
- دارو را به شکل یک باره قطع نکنید. چون ممکن است بیماری عود نماید و شرایط برای درمان سخت تر گردد.
- مصرف بیش از حد قرص رانیتیدین با عوارض خطرناکی چون افت فشار خون و ضعف شدید همراه است. در این صورت باید به پزشک مراجعه نمایید.
- در صورتی که یک نوبت مصرف دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف نمایید اما اگر زمان یادآوری به نوبت بعدی قرص نزدیک است، از مصرف قرص صرف نظر کنید.
- با کم شدن درد معده اثر بخشی دارو محرز می گردد.
- این دارو را می توانید به همراه غذا یا بعد از آن میل نمایید.
- بهترین دما برای ذخیره آن دمای بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی گراد است.
- دارو را در مقابل نور، رطوبت و حرارت بالا نگذارید.
- اگر مدت زمان طولانی است که از این قرص استفاده می کنید، باید فعالیت کلیه ها را مدنظر بگیرید. این عملکرد با یک آزمایش خون مورد ارزیابی قرار می گیرد. هر گونه اختلال در کلیه باعث تغییر دوز مصرفی دارو می شود.
- در صورت بروز حساسیت به علائمی چون التهاب در ناحیه زبان یا گلو، جوش، تنگی نفس و تب دچار می گردید.
- افرادی که اختلال در عملکرد کلیه یا سابقه ژنتیکی در آن دارند، باید بدانند که ممکن است این دارو در آن ها به دلیل ماندگاری بالا عوارض خطرناکی را به همراه داشته باشد.
- اگر دچار مشکلات کبدی هستید، احتمالاً در خروج و جذب این دارو مشکل خواهید داشت. این افراد نیز باید دوز مصرفی را زیر نظر پزشک دریافت کنند تا از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود.
- کسانی که به پورفیری حاد مبتلا هستند، نباید از این قرص بهره مند شوند. چون احتمال حمله بیماری با مصرف این قرص افزایش می یابد.
- کسانی که دارای سرطان معده هستند، می توانند از این قرص برای کم شدن اسید معده کمک بگیرند اما توجه داشته باشند که این دارو به درمان سرطان معده با ریشه توموری کمکی نخواهد کرد.
- زنان باردار نیز برای مصرف این دارو مورد بررسی قرار گرفته اند. این دارو بر روی جانوران باردار آثار سوء ندارد. البته ممکن است این موضوع در مورد انسان نتایج متفاوت داشته باشد. بهتر است این دارو با صلاح دید پزشک و در صورت نیاز مبرم استفاده گردد.
- زنانی که به کودک خود شیر می دهند نیز می توانند ناقل خطرات احتمالی دارو به کودک باشند. در این مورد نیز از پزشک نظرخواهی کنید.
- افراد بالای ۶۰ سال باید در مصرف قرص رانیتیدین دقت کنند. از مصرف خودسرانه دارو بپرهیزند. مخصوصاً اگر به بیماری های کلیوی دچار هستند.
- این دارو برای کودکان زیر یک ماه تجویز نشده و در درمان افراد کمتر از ۱۸ سال که به دلیل بیماری دچار اسید معده شدید هستند، بی تاثیر می باشد.
فارماکوکینتیک این دارو
این دارو به سرعت از طریق مجرای گوارش جذب خواهد شد و در اولین عبور از کبد متابولیزه می شود، بیشترین غلظت سرمی رانیتیدین تقریبا ۲ تا ۳ ساعت بعد از مصرف می باشد و طول تاثیر دارو به منظور کاهش ترشح اسید معده، ۴ ساعت و در هنگام شب حدوداً ۱۲ ساعت است، رانیتیدین از طریق کلیه ها دفع می شود.
توصیه هایی دیگر برای مصرف بهتر این دارو
علی رغم اینکه طول درمان با این دارو به نوع بیماری و مشکل تان بستگی دارد، ولی در اغلب موارد مدت زمان مصرف این قرصها کوتاه مدت بوده و تا زمانی که احساس بهبودی پیدا کنید، ادامه دارد، حال در صورتی که این دارو توسط پزشک برای شما تجویز شده باشد، در رابطه با قطع و ادامه درمان می توانید با وی مشورت نمایید.
چون کشیدن سیگار تاثیر زیادی در افزایش مقدار اسید معده دارد، می تواند موجب کاهش تاثیر داروی رانیتیدین شده و حتی علائم بیماری تان را بیشتر کند.
در صورتی که دارای اضافه وزن هستید، می توانید از طریق کاهش وزن خود، فشار روی معده و در نتیجه آن ترشح اسید معده تان را کاهش دهید و در این صورت رانیتیدین نیز عملکرد بهتری خواهد داشت.
مصرف مواد غذایی و خوراکی هایی همچون گوجه فرنگی، شکلات، نعناع، غذا های پر ادویه، نوشیدنی های گرم، کافئین دار و الکلی علائم بیماری های گوارشی را بیشتر می کنند، از این رو باید مصرف هر نوع غذایی که موجب افزایش ترشح اسید معده و نیز تشدید علائم آن می شود را محدود نمایید.
مصرف مایعات و غذا های آبکی موجب رقیق تر شدن اسید معده می شود و در نتیجه بازگشت اسید از معده به مری تسهیل می گردد، از این رو تا جایی که امکان دارد از مصرف آب و مایعات پیش از خواب اجتناب کنید و حداقل نیم تا یک ساعت بعد از خوردن غذا دراز نکشید.
همچنین خوردن غذا های پرچرب و پرخوری می تواند موجب کاهش تاثیر درمانی قرص های رانیتیدین شود، بنابراین از خوردن زیاد و مصرف غذاهای چرب اجتناب نمایید.
منبع : آرگا
