گیاهان نهان دانه دارای ریشه، ساقه و برگ حقیقی بوده و دانه، گل و میوه تولید می کنند. این گیاهان برای تولید مثل جنسی، ساختاری به اسم گل را به وجود می آورند. در این مطلب پیرامون اهمیت اکولوژیکی گیاهان نهان دانه و رده بندی آن ها بیشتر صحبت می کنیم.
اهمیت اکولوژیکی گیاهان نهان دانه
نهان دانگان، گیاهان گلدار یا گیاهان نهان دانه بزرگ ترین و متنوع ترین گیاهان روی زمین هستند که در آب و هوای متفاوتی رویش دارند. این گیاهان دارای ریشه، ساقه و برگ حقیقی بوده و دانه، گل و میوه تولید می کنند. دانه داخل بخش تخصص یافته ای به اسم میوه پنهان می باشد. از این رو این گیاهان به نهان دانگان معروف هستند.
اندام های رویشی شامل ریشه، ساقه و برگ و اندام های زایشی گیاهان گلدار شامل گل، میوه و دانه می باشد. این گیاهان برای تولید مثل جنسی ساختاری به اسم گل را تولید می کنند. در ادامه با این گیاهان بیشتر آشنا می شوید.
همچنین در صورت تمایل می توانید از مقالات قبلی آرگا پیرامون گیاهان تثبیت شده و گیاهان ثروت ساز نیز بازدید نمایید.
رده بندی نهان دانگان
نهان دانگان به دلیل داشتن همه بخش های یک گل بخصوص گل، کاملترین گیاهان روی خشکی محسوب می شوند. برگ ها هم در این گیاهان نسبت به برگ های سوزنی شکل بازدانگان پهنک داشته و نور خورشید به صورت کارامدی جذب گیاه شده و فرایند فتوسنتز به خوبی صورت می گیرد.
نهاندانگان به عنوان گیاهان دانه دار یا گلدار شناخته می شوند. در انگلیسی به آن ها آنژیوسپرم اطلاق می شود. بذر گل نهاندانگان برخلاف بازدانگان در گل قرار دارد. همچنین دو اندام نر و ماده به راحتی در گل ها یافت می شود.
نهاندانگان تقریبا تمام اکوسیستم خشکی را اشغال کرده به جز محیط هایی که از نظر آب و هوایی شرایط سختی دارد مانند بالاترین رشته کوه ها، عمیق ترین اقیانوس های آبی و نواحی قطبی. این گیاهان به دو گروه تک لپه ای و دو لپه ای رده بندی یا تقسیم بندی می شوند.
گیاهان تک لپه ای کامل ترین گیاهان روی زمین هستند و بیشتر بوته ای شکل می باشند. انواع درختی مثل خرما، نارگیل و موز در میان آن ها کم بوده و اصولا در نواحی گرم و مرطوب وجود دارند. گیاهان تک لپه ای در طبیعت به وفور وجود دارند و تعدادی مانند گندم، برنج، ذرت و خرما از لحاظ تغذیه ای بسیار اهمیت دارند و برخی مثل لاله، زنبق و سنبل گیاهان زینتی محسوب می شوند.
در مقابل دو لپه ای ها در اندازه های مختلفی یافت می شوند. انواع درختی که در نواحی معتدل بیشتر وجود دارند و برگ ها در فصل زمستان می ریزد. ضمنا اکثر گل های پرورشی و درختان میوه جزو دو لپه ای ها هستند. به طور کلی نهاندانگان حدود ۳۰۰ هزار گونه دارند و تقریبا ۸۰ درصد انواع گیاهان را شامل می شوند.
ضمنا این گیاهان اکثر غذاهای گیاهی مثل لوبیا، غلات، میوه، سبزی و دانه ها را شامل می شوند.
فرم اصلی نهاندانگان به چه صورت است؟
فرم اصلی نهاندانگان چوبی یا علفی می باشد. فرم چوبی شامل درختان و درختچه ها پر از بافت های ثانویه می باشند. در حالی که در اشکال علفی به ندرت وجود دارند. نهان دانگان را به گیاهان یک ساله، دوساله و چند ساله نیز تقسیم بندی می کنند.
گیاهان یکساله در همان فصل چرخه رشد خود را از رشد، گلدهی، بذر و مرگ کامل می کنند. مثلا گیاهان زراعی مثل لوبیا، ذرت، گندم. در گیاهان دو ساله، رشد رویشی از بذر سال اول اتفاق می افتد و گل و میوه در سال دوم رشد می کند. هویج و چغندر از نهاندانگان شناخته شده می باشند.
گیاهان چند ساله علفی در طول سال ها به رشد خود ادامه می دهند و اغلب هر سال شاهد گلدهی آن ها هستیم. در نواحی معتدل قسمت هوایی گیاه چند ساله در پایان هر فصل رشد حذف شده و شاخه های جدید از بخش های زیر زمینی مثل پیاز، ریزوم، غده و استولن تولید می شود.
گفتنی است تنوع اشکال بین نهان دانگان از هر گرو گیاهی بیشتر بوده و دامنه اندازه آن ها از ۲ میلی متر برای گیاه گلدار به اسم آرد آب و بلندترین نهان دانه به اسم درخت خاکستر کوهی استرالیا با ارتفاع صد متر قابل توجه می باشد. بین این دو حد انتهایی تقریبا نهاندانگان در هر اندازه و شکلی دیده می شوند. از جمله:
- کاکتوس های آبدار
- ارکیده های شکننده
- تاک ها
- گیاهان گل سرخ مثل قاصدک
- گیاهان گوشتخوار
- درختچه ها
- بوته ها مثل گون
- درختان مثل درخت سیب
دلیل اهمیت اکولوژیکی نهاندانگان چیست؟
نهاندانگان به منظور حمایت از وجود گونه های زنده خیلی حیاتی هستند چرا که بیشتر محصولاتی که جهت تامین نیازهای مغذی موجودات زنده کشت می شوند، این گیاهان می باشند. ضمنا از نهاندانگان در تولید انواع دارو، محصولات الیافی، الوارها، زیورآلات و دیگر محصولات تجاری هم استفاده می شود.
این گیاهان منبع مهمی از غذا برای انسان، حیوانات و سایر موجودات زنده می باشند و از نظر زیست توده و تعداد افراد حیاتی محسوب می شوند. ترکیبات آن ها شامل کربن بوده که برای سنتز ساختارهای سلولی گیاهان و تامین نیازهای متابولیکی و تغذیه ای آن ها اهمیت دارد.
این گیاهان منبع انرژی اکثر موجودات هتروتروف هم می باشند. انرژی خورشیدی بعد از تبدیل به انرژی شیمیایی در بافت های گیاه ذخیره می شود و بعد انرژی به علت مصرف گیاهان به گیاهخواران و سپس به گوشتخواران منتقل می شود. به این ترتیب زنجیره غذایی تداوم دارد.
در اکثر جنگل های معتدله، حیوانات بسیاری از جمله انواع پرندگان، حشرات و پستانداران می توانند از یک درخت نهان دانه خوراک به دست آورند. از این رو نهاندانگان برای شبکه زیست محیطی و زنجیره غذایی اهمیت زیادی دارند. تاثیر گیاهان گل دار در مدیریت زنجیره غذایی غیر قابل انکار است.
بخش های رویشی این گیاهان توسط طیف گسترده ای از حشرات و بی مهرگان مصرف می شود. گل ها، میوه ها، و دانه ها منبع انرژی اکثر حیوانات هستند. بیشتر حشرات گرده افشان مثل زنبور عسل از گرده گیاهان نهان دانه استفاده می کنند تا عسل تولید نمایند.
بدین ترتیب، چرخه زندگی و تولید مثل خفاش ها، پرندگان و پستانداران به انرژی آن ها بعد از مصرف میوه های موجود در گیاهان گلدار وابسته است. جوندگان و پرندگان کوچک، دانه ها را مصرف و معمولا بذور و میوه های گل های مختلف را با خود حمل می کنند.
از مزایای دیگر این گیاهان آن است که توسط برخی نهان دانگان، ترکیبات ثانویه مثل روغن، گیلکوزیدها و آلکالوئیدها تولید می شود. به این ترتیب با تشکیل ترکیبات ثانویه گیاهی، اکثر گیاهان از جمله گیاهخوارن محافظت می شوند.
منبع : آرگا
