اگر از مرز تمرچین به کشور عراق می روید می توانید در مسیر خود از ارگ اربیل یا در زبان کوردی هه ولیر هم بازدید نمایید. در این مطلب با این ارگ که قدمتی طولانی دارد بیشتر آشنا می شوید. با ما همراه باشید.
آشنایی با ارگ اربیل عراق: قدیمی ترین شهر مسکونی جهان
ارگ اربیل که در زبان کوردی به هه ولیر هم معروف می باشد از آثار باستانی مهم دنیا محسوب می شود. این اگر هر ساله میزبان گردشگران بسیاری بوده که از سراسر دنیا برای دیدن این اثر ارزشمند به عراق سفر می کنند. ضمنا اگر مسافر عتبات عالیات باشید و از مرز تمرچین به عراق وارد می شوید، می توانید در مسیر خود از این قلعه تاریخی نیز بازدید داشته باشید.
در ادامه مطلب با ارگ یا قلعه اربیل عراق بیشتر آشنا می شوید. همچنین می توانید برای آشنایی با قلعه آدمخوار و ارگ راین از این مطالب نیز بازدید نمایید.
پیشینه ساخت قلعه اربیل
قلعه اربیل به اندازه ای قدمت دارد که تاریخ شناسان از این مکان به عنوان قدیمی ترین شهر باستانی دنیا یاد کرده اند. ارگ اربیل یا هه ولیر یا ماهوریست مرکز تاریخی شهر اربیل عراق به شمار می رود و به عنوان قدیمی ترین شهر مسکونی جهان معروف است.
نخستین شواهد سکونت در این شهر به قرن ۵ قبل از میلاد باز می گردد. ساختمان های بالای این تل که از منطقه هموار اطرافش ۲۵-۳۵ متر بالا آمده در امتداد ناحیه ای بیضی شکل ۴۳۰*۳۴۰ متری که حدود ۱۰۲ هزار متر مربع را اشغال کرده قرار گرفته است.
تنها بنای مذهبی این ارگ که امروزه هنوز پابرجا می باشد مسجد ملا افندی است. این ارگ در روزگار پر رونقش به سه بخش یا محله سرا، تکیه و توپخانه تقسیم شده است. پیشینه قلعه اربیل به سلسله آشوریان بر می گردد. یعنی قبل از میلاد و بیشتر از شش هزار سال قبل.
این دژ برای آشوریان یک نقطه دفاعی مهم به شمار می رفت و از آن به اسم قلعه اربیلو یاد می کردند. البته از زمان پارت ها و ساسانیان گرفته تا دوران حکومت اسلامی و عثمانی از این قلعه در طی حکومت خود استفاده کرده اند.
امروزه این قلعه به بخش جدایی ناپذیر شهر اربیل عراق تبدیل شده و محوطه آن توسط عثمانی ها دیوارکشی و مستحکم تر شده است. ضمنا این قلعه ادوار سومریان، آشوریان، سامانیان، مغول ها، اعراب و کوردها را سپری کرده است.
قلعه اربیل در کجا واقع است؟
قلعه اربیل در شمال کشور عراق و در مرکز شهر اربیل واقع است. این شهر در نزدیکی رشته کوه های زاگرس و در اقلیم کردستان قرار دارد. کوچه های باریکی بخش های مختلف این عمارت را به هم متصل کرده است. در گذشته ساختمان های ارگ مذکور به عنوان اقامتگاه، مسجد، کارگاه و بازار کارایی داشت.
ضمنا از اتاق ها، تالار و سالن های قلعه می توان به فرهنگ و معماری سنتی آن پی برد. از طرفی تزئینات استفاده شده در این بنا در کنار پل های ارتباطی میان برج ها( برج مسجد، برج آذرخش و … ) زیبایی و شکوه خاصی به این ارگ بخشیده است.
اسرار قلعه اربیل
قلعه اربیل روی یک تپه بزرگ واقع شده و نکته جالب این است که در زمان ساخت آن، اصلا تپه ای وجود نداشته است. از طرفی یکجا نشینی های مداوم و از طرفی تخریب خانه های قدیمی و ساخت ساختمان های نوساز در طول چندین هزار سال سبب شد دیگر اثری از خرابه های کهن باقی نماند و ارگ هه ولیر در سطح بالاتری روی تپه واقع شود.
شایان ذکر است اربیل ساختار شهری خاصی دارد و نحوه ارتباط خیابان ها به شکل دایره ای و لایه لایه می باشد و ارگ مذکور در مرکز این خیابان های دایره ای شکل قرار دارد و بقیه خیابان ها و بزرگراه ها در اطراف آن به صورت لایه ای قرار دارند.
در سال ۲۰۰۷ برای مرمت این سازه کمیته ای تشکیل شد. در واقع این عمارت قبل از این مسکونی بود و پس از آن نیز تصمیم گرفته شد که شرایط برای زندگی ۵۰ خانوار در ارگ فراهم گردد. امروزه در داخل این قلعه موزه فرش، موزه پارچه، موزه منسوجات کوردی، حمام سنتی، مسجد ملا افندی و خانه های قدیمی وجود دارد که بازدید از آن ها رایگان است.
ضمنا در کنار بازدید از قلعه اربیل می توان به رستوران ها و بازار آن نیز سری زد و از خوراکی ها و لوازم و منسوجات تزئینی این شهر نیز بهره برد. ضمنا در نزدیکی این منطقه تپه کورک، تپه سراوان و بازار مرکزی اربیل و باغ های سرسبز و زیادی است که می توانید در حین گردش از آن ها هم بازدید داشته باشید.
لازم به ذکر است بازار بزرگ اربیل، در قرن سیزدهم تاسیس شد و در خارج از ارگ قرار دارد. مسافران می توانند از صنایع دستی و محلی شهر اربیل به عنوان سوغات عراق از این بازار بزرگ به یادگار خریداری نمایند.
موزه جواهرات قلعه اربیل
در موزه جواهرات قلعه اربیل می توانید مجموعه ای از فسیل ها، سنگ های قیمتی اقلیم کوردستان و دیگر نقاط دینا را مشاهده کنید. ضمنا موزه منسوجات کردی نیز از معروف ترین موزه های این شهر محسوب می شود که در آن پارچه ها و طرح های سنتی از قبایل زمان های قدیمی که در محوطه ارگ زندگی می کرده اند نیز در معرض نمایش عموم است.
کلاه های کوردی و نقش های رنگارنگ هم در موزه منسوجات وجود دارد. در حقیقت دولت عراق برای جذب گردشگران این ارگ را بازسازی و بازارها و موزه های متعددی در شهر و این ارگ تاریخی تاسیس نموده است. علاوه بر قلعه اربیل، جاذبه های دیدنی و تاریخی دیگری هم در این شهر قرار دارد.
مناره مظفریه، مناره باستانی اربیل، تپه قلیچ آقا، بازارهای قیصریه از دیگر مکان های دیدنی شهر اربیل عراق به شمار می روند. ضمنا از مکان های گردشگری دیگر هم می توان به محله مسیحیان، شهر رویا، پارک سامی عبدالرحمن و پارک مناره نیز اشاره داشت.
در ضمن گفتنی است قلعه الاخیضر از دیگر آثار بر جای مانده از زمان صدر اسلام است که در نزدیکی شهر کربلا واقع شده است و می توانید از این قلعه هم بازدیدی داشته باشید.
منبع : آرگا
