والدین مسئول آینده بچه ها در جامعه خواهند بود. بنابراین نوع تربیت و شیوه رفتاری آن ها اهمیت زیادی دارد. در این مطلب با انواع مختلف والدین و ویژگی های کودکان تربیت شده تحت تعلیم آن ها آشنا می شوید.
آشنایی با نوع تربیت انواع مختلف والدین
در نظام خانواده، مسئولیت نظارت والدین بر فرزندان بعد از مسئولیت همسری، مهم ترین رکن محسوب می شود و با تولد نخستین فرزند تحول اساسی در مسئولیت آن ها ایجاد می شود. چگونگی ارتباط و رفتار آن ها با فرزندان آینده آن ها را در ورود به جامعه تعیین می کند. در این مطلب با انواع والدین و ویژگی های فرزندان تحت تربیت این سبک والدین آشنا می شوید.
والدین مستبد
والدین مستبد شدیدا از فرزند خود انتقاد می کنند و دائما از او توقع دارند و با پاداش دادن یا مجازات کردن بر همه چیز سلطه دارند. حتی در لباس پوشیدن و امور درسی نوجوان خود دخالت کرده و به او نه اعتماد دارند و نه احترام می گذارند.
این والدین به کودک می آموزند که حق هیچ نوع ابراز عقیده ای ندارد و همیشه نگاه منفی به فرزند خود دارند. والدین مستبد قدرت تفکر و رویاهای نوجوان خود را مورد تمسخر گرفته و جدی نمی گیرند. دائما رفتار فرزند خود را کنترل کرده و تصمیم گیری می کنند و در صورت عدم اطاعت فرزند سریع عصبانی شده و واکنش نشان می دهند.
والد مستبد از فرزند توقع اطاعت کردن دارد و تحمل هیچ نوع بی نظمی از سوی فرزند را ندارد. معمولا این والدین همانطور رفتار می کنند که والدین آن ها با خودشان برخورد کرده است. در نهایت امکان این که نیازهای عاطفی چنین فرزندانی تامین نشود زیاد بوده و از آن جا که رویاها و علایق آن ها دائما سرکوب شده خلاقیت آن ها نیز کاهش می یابد.
احتمال اضطراب، کمال گرایی، وسواس بیشتر، افسردگی و منزوی شدن فرزندان تحت نظر این والدین زیاد است.
والدین مقتدر یا متعادل
در خانواده متعادل سطح ارزش و احترام هر فرد رعایت می شود و افراد با یکدیگر با محبت رفتار کرده و در عین دوست داشتن یکدیگر حس سرزندگی دارند. چنین خانواده هایی بر اساس درک متقابل، احترام متقابل، اعتماد متقابل، انتقادپذیری متقابل، مثبت اندیشی، همدلی، همراهی و تعهد و همکاری شکل می گیرند.
افراد به جای سرکوب کردن و پنهان کردن احساسات و اندیشه های خود با هم به حل مسائل و مشکلات می پردازند. ارتباطات داخل خانواده مستقیم،واضح و بر اساس راستگویی و قواعد انسانی و منطقی می باشد.
در نتیجه افرادی سالم و پرامید راهی جامعه می شوند. سکوت در خانواده متعادل نشانه آرام بودن بوده نه ترس و اجبار. و اگر سر و صدایی ایجاد شود نشانه یک فعالیت اثربخش بوده نه دعوا و مشاجره. زیرا در خانواده متعادل افراد به راحتی و با صداقت با هم صحبت کرده و به یکدیگر گوش می دهند.
ابراز علاقه و احساسات در خانواده متعادل به راحتی امکان پذیر است و اگر یکی از اعضا مرتکب اشتباهی شد والدین او را حمایت کرده تا بتواند بر احساس گناه و ترس خود غلبه کند.
والدین مقتدر برای تربیت فرزند زمان و انرژی بسیاری صرف کرده و با آن ها ارتباط مثبتی دارند. این والدین قانون های خود را شرح می دهند و برای فرزندان حد و مرز تعیین می کنند. و برای نقض قوانین نیز عواقبی در نظر می گیرند. اما به نظر و احساس او نیز توجه دارند.
والدین مقتدر به احساسات فرزند اهمیت می دهند در عین حال تصمیم گیری نهایی را بر عهده بزرگترها قرار می دهند. این والدین تلاش می کنند با روش های تربیتی مثبت مثل تعریف و پاداش رفتار درست بچه ها را تقویت نمایند.
والدین بی تفاوت
والدین بی تفاوت بر اساس مطالعات روانشناسی خود را در تربیت بچه ها درگیر نمی کنند و به نظر می رسد مراقبتی هم انجام نمی دهند و اغلب در مشکلات خود غوطه ور بوده از این رو انرژی کافی برای تربیت بچه ندارند و آزادی عمل زیادی به فرزندان می دهند.
به عقیده والدین بی تفاوت کنترل بچه ها مانع از رشد آن ها می شود. این فرزندان غالبا مشکلات رفتاری مانند پرخاشگری و کج خلقی را تجربه می کنند. کم پیش می آید که فرزندان تحت مواخذه والدین خود قرار گیرند زیرا اصلا والدین بی تفاوت در جریان وضعیت احوال فرزند خود نیستند و رغبتی هم به این موضوع نشان نمی دهند.
این گروه از والدین انتظار دارند بچه ها خودشان بزرگ شوند. آن ها حتی برای نیازهای اساسی فرزند خود هم زمان و انرژی نمی گذارند. البته در اکثر موارد غفلت والدین عمدی نبوده و دچار مشکلاتی مثل اعتیاد به مواد مخدر، ناراحتی های روحی هستند.
کودکان در چنین خانواده هایی از کمبود عزت نفس رنج می برند. اکثر مواقع عملکرد تحصیلی قابل قبولی ندارند و شاد نیستند و حس رضایت نسبت به زندگی ندارند.
والدین سهل گیر
چنین والدینی ممکن است قانون های مختلفی تعیین کنند ولی به ندرت آن را اجرا می کنند. اکثر مواقع برای قانون های تعیین شده عواقبی در نظر نمی گیرند یا عواقب را عملی نمی سازند. این والدین تصور می کنند اگر در تربیت فرزند دخالت کمتری داشته باشد وی مهارت های زندگی را بهتر می آموزد.
چنین والدینی اغلب وقتی وارد صحنه می شوند که مشکل جدی ایجاد شده باشد. آن ها معمولا از اشتباهات فرزند چشم پوشی می کنند. و اگر کودک گریه و زاری راه بیندازد تنبیه او را در نظر نمی گیرند و سریع از موضع خود کوتاه می آیند.
ویژگی کودکان تربیت شده با والدین سهل گیر این است که در تحصیل دچار مشکل بوده و به قوانین احترام نمی گذارند. این افراد مشکلات رفتاری پیدا کرده و عزت نفس کمی دارند. حتی بعضا غم شدید را تجربه می کنند. سلامت این کودکان به خطر می افتد و از نظر بهداشت دهان و دندان وضعیت خوبی ندارند.
سخن پایانی
در میان انواع والدین مختلف باید گفت والدین مقتدر یا متعادل بهترین نوع والد محسوب می شوند. به طور کلی والدین باید فرزند را در جهت آزادی متعادل، تشویق به معاشرت، مثبت اندیشی، تفکر، مشارکت، ابراز احساسات، پذیرش اشتباهات، تلاش در جهت رفع آن ها، آزادی احساسات و بیان سوق دهند.
در پایان این مطلب همچنین می توانید در صورت تمایل مقالات نقش والدین در تربیت جنسی کودکان و نقش والدین در بلوغ نوجوانان را نیز مطالعه نمایید.
منبع : آرگا
