شناخت درمانی نوعی درمان روانی اجتماعی می باشد که هدف از آن شناسایی شناخت های معیوب و جایگزینی آن با شناخت های سازگار می باشد. در این مطلب پیرامون این موضوع بیشتر صحبت می کنیم.
آشنایی با شناخت درمانی و اصول آن
شناخت درمانی را می توان چنین مطرح نمود که یک درمان روانی اجتماعی بوده و فرض می کند الگوهای شناختی یا فکری معیوب سبب رفتار ناسازگار و پاسخ های هیجانی می گردند. درمان شناختی بر این پایه است که مشکلات عاطفی و رفتاری فرد حداقل تا حدودی به خاطر روش های ناسازگار یا معیوب تفکر و نگرش تحریف شده در مورد خود و دیگران می باشد.
هدف از درمان در این جا شناسایی شناخت های معیوب و جایگزین کردن آن با شناخت های سازگارتر است. روندی که به عنوان بازسازی شناختی مطرح می شود. این روش درمانی به شناخت درمانی بک هم معروف است.
اصول شناخت تراپی و کاربرد آن
از جمله اصول شناخت تراپی عبارت است از:
- تمرکز داشتن در زمان حال
- اتحاد درمانی درمانگر و بیمار
- پویایی رویکرد
- مشارکت دو جانبه
- تمرکز بر حل مسئله
- قابلیت آموزش دهی
- تعداد جلسات محدود. میانگین دوازده جلسه
- آموزش شناسایی و ارزیابی عقاید ناکارآمد و پاسخ به آن ها
- داشتن فنون مختلف
همچنین از شناخت تراپی به عنوان یک گزینه درمانی برای برخی اختلالات روانی زیر استفاده می شود:
- بیماری آلزایمر
- اختلال هراس یا اضطراب
- اختلالات خلقی
- آگورافوبیا
- اختلال شخصیت
- اختلال روان پریشی
- اسکیزوفرنی
- اختلال استرس بعد از سانحه
- اختلالات خوردن
- اختلال کمبود توجه بیش فعالی
- مشکلات مدیریت خشم
- فوبیای اجتماعی
- بی خوابی و کمردرد
- اختلال سوء مصرف مواد
مهم ترین فنون شناخت تراپی
درمان ممکن است به صورت جلسات فردی یا گروهی صورت گیرد و مدت درمان هم نسبت به روان درمانی سنتی کمتر و اغلب ۱۲ جلسه می باشد. مهمترین فنون شناخت تراپی عبارت است از:
۱. تست اعتبار
درمانگر از بیمار درخواست می کند که از افکار و عقایدش دفاع کند. اگر بیمار نتوانست شواهد عینی برای حمایت از فرضیاتش ارائه بدهد، بی اعتباری یا ماهیت معیوب افکار برای او آشکار خواهد شد.
۲. تمرین شناختی
از بیمار می خواهند موقعیت دشواری را که در گذشته با آن روبرو شده تصور کند و سپس با درمانگر کار نموده تا روش مقابله موفقیت آمیز با مشکل را تمرین کند.
۳. کشف هدایت شده
درمانگر از بیمار سوالاتی می پرسد که برای راهنمایی بیمار به سوی کشف تحریفات شناختی او طراحی شده اند.
۴. مدل سازی
تمرین ایفای نقش به درمانگر اجازه می دهد تا واکنش های مناسبی را در شرایط مختلف نشان دهد. بعد بیمار این رفتار را مدل سازی می کند.
۵. روزنامه نگاری
بیمار یک دفتر خاطرات مکتوب دقیق از شرایطی که در زندگی روزمره اش ایجاد می شود، افکار و عواطف پیرامون خود و رفتاری که با آنها همراه است، تهیه می‌کند. بعد درمانگر و بیمار دفتر را با هم مرور کرده تا الگوهای فکری ناسازگار و چگونگی تاثیر این افکار بر رفتار را کشف نمایند.
۶. مشق شب
تکالیف شناخت تراپی شامل یادداشت برداری در طول جلسه، یادداشت برداری در طی روز، بررسی نوار صوتی جلسه بیمار یا خواندن کتاب و مقالات متناسب با درمان و کاربرد مکانیزم های آموخته شده در شرایط مختلف است.
روش های بازسازی شناختی کدامند؟
بازسازی شناختی قسمت اصلی شناخت تراپی می باشد. برای این کار شش روش زیر وجود دارد:
در زمان تحریف شناختی توجه کنید:
مثلا وقتی تشخیص می دهید که مستعد پیش بینی های منفی هستید برای یک هفته تنها هر زمان که متوجه شدید پیش بینی منفی می کنید، توجه کنید. به طور مثال ممکن است متوجه شوید احتمالا از مهمانی لذت نمی برید. برای پیش بینی منفی این سوالات را مطرح کنید که بدترین اتفاق ممکن چه خواهد بود؟ بهترین اتفاق ممکن چیست؟ کدام اتفاق واقع بینانه تر است؟
۲. با دقت یک تفکر را ردیابی نمایید.
مثلا فکر مربوط به نشخوار ذهنی شما این است که اگر درباره مشکلم زیاد فکر کنم به من کمک می کند راه حلی بیابم. از این پس هر بار متوجه نشخوار ذهنی بیش از حد شدید در یک ستون بنویسید و در ستون دوم یادداشت کنید که آیا این نشخوار ذهنی واقعا به حل مشکل کمک کرده یا نه؟
۳. شواهد موافق یا مخالف تفکر خود را ارزیابی نمایید.
فرضا شما فکر می کنید که هرگز نمی توانید کاری را درست انجام دهید. می توانید یک ستون از شواهد عینی نوشته که از این تفکر حمایت می کند که هرگز نمی توانید کاری را درست انجام دهید و یک ستون شواهد عینی مبنی بر آن که تفکر شما صحیح نیست.
بعد چند تفکر متعادل نوشته که به صورت دقیق شواهد را منعکس می سازد. مثلا من اشتباهاتی انجام داده که از آن ها شرم دارم ولی اغلب مواقع انتخاب خوبی دارم.
۴. از لحاظ رفتاری تفکرات خود را امتحان کنید.
فرضا فکر می کنید من برای استراحت وقت ندارم. به مدت یک هفته می توانید روال معمول را دنبال کرده و در پایان هر روز، بهره وری خود را در مقیاس صفر تا ده ارزیابی نمایید. در هفته دوم هر یک ساعت پنج دقیقه استراحت کنید و همین رتبه بندی را داشته باشید. بعد رتبه های بهره وری را در طی این دو هفته مقایسه نمایید.
۵. با خود مهربان باشید.
هر زمان که احساس رنج می کنید سعی کنید با خود به مهربانی صحبت کنید. این کار که به آن شفقت به خود هم گفته می شود به صورت خاص ابزاری جهت بازسازی شناختی نبوده ولی این تاثیر را دارد. اگر شفقت به خود جایگزین انتقاد از خود شود افکار شما تغییر پیدا می کند.
۶. مدیتیشن ذهن آگاهی
مدیتیشن یا مراقبه ذهن آگاهی شامل انتخاب کانون توجه است. برای دقایق مشخصی، روی تجربه تنفس خود متمرکز شوید. هر زمان که فکری به ذهن شما رسید به آرامی بدون انتقاد از خود توجه را به سوی احساسات تنفس برگردانید.
مراقبه ذهن آگاهی به صورت خاص ابزاری جهت بازسازی شناختی نبوده ولی روشی عالی جهت آموزش دادن به خود بوده تا از تایمی که در افکار غرق شده اید، آگاه باشید.
در پایان از همراهی شما سپاسگزاریم. همچنین در صورت تمایل برای آشنایی با موسیقی درمانی و توریسم درمانی با کلیک روی لینک ها می توانید از این مقالات نیز بازدید نمایید.
منبع : آرگا
