یکی از مشکلاتی که در امر پرورش پسته روی می دهد پوکی پسته می باشد که در این حالت مغز پسته مرغوبیت کافی ندارد. در این مطلب به بررسی علت پوکی پسته و راه حل هایی برای جلوگیری از این مشکل می پردازیم.
علت پوکی پسته چیست؟
گاهی مواقع پسته ظاهر فریبنده ای دارد اما بعد از باز شدن پوسته آن مشاهده می شود که مغز پسته رشد نکرده یا مرغوبیت کافی ندارد. عدم رشد کردن مغز پسته سبب پوکی آن می شود. این عارضه فیزیولوژیکی به عوامل مختلفی بستگی دارد. بنابراین شناخت علل و پیشگیری از آن ها می تواند پوکی پسته را درمان کند.
در ادامه مطلب به علت های پوکی پسته و راه حل های پیشگیری از این مشکل درخت پسته اشاره می شود. همچنین می توانید مقالات قبلی در مورد کاشت پسته در گلدان و خواص صمغ پسته را نیز مطالعه نمایید.
۱. درختان پسته گرده افشانی خوبی ندارند.
از لحاظ کارشناسان کشاورزی بین گرده افشانی درخت پسته و پوک شدن میوه آن ارتباط مستقیمی وجود دارد. یعنی اگر گرده افشانی درختان پسته به خوبی صورت گیرد و تلقیح شکوفه ها طبق استانداردها و معیارهای گیاه پزشکی باشد میوه پسته تولید شده مغز درشتی دارد.
بنابراین گرده افشانی برای درخت پسته الزامی است. در صورت عدم گرده افشانی یا گرده افشانی ناقص میوه درخت پسته پوک می شود. برای جلوگیری از این مشکل موارد زیر پیشنهاد می شود:
- گرده افشانی باغ پسته به طور مصنوعی و طبیعی انجام می شود. پایه های نر و ماده در باغ پسته اهمیت زیادی دارند. به ازای هر ۱۵-۲۵ پایه درخت ماده یک پایه یا درخت نر پسته در باغ لازم است.
- در باغ هایی که گرده افشانی طبیعی انجام نمی شود روش گرده افشانی مصنوعی لازم است. از این رو یک سری شاخه های داری گل قرمز و زرد پایه نر را جدا و داخل بطری آب قرار داده و روی درختان ماده در خلاف جهت باد آویزان می کنند تا گرده ها توسط باد پخش گردند.
- از محلول پاشی فروت ست قبل از متورم شدن جوانه ها استفاده کنید.
۲. درختان پسته تحت گرمای شدید هستند.
درخت پسته تا حدی به گرما مقاوم است ولی گرمای شدید سبب آفتاب سوختگی درختان شده و هنگام تشکیل میوه جنین از بین می رود. گرمای شدید هنگام گرده افشانی یا بعد از گرده افشانی مانع آمادگی تخمک زمان رسیدن دانه گرده شده و جنین از بین رفته و پسته ها پوک می شوند.
راهکار درمانی در این شرایط این است که باغ پسته در مناطق با آب و هوای مناسب کاشت شود. حال اگر قبلا باغ پسته ایجاد شده و مدتی است که گرمای هوا تشدید شده است محلول پاشی ریز مغذی ها و فروت ست یک نوبت بعد از برداشت محصول و یک نوبت قبل تورم جوانه می تواند پوکی پسته و از بین رفتن جنین در اثر گرما را کاهش دهد.
راهکار بعدی استفاده از کود سیلیکات پتاسیم است که مقاومت درختان پسته را به تنش های محیطی مانند گرمای شدید بالا می برد.
۳. تغذیه درختان پسته مناسب نیست.
پسته هم مانند سایر محصولات زراعی در طول مراحل رشد نیازهای مختلفی دارد. توجه به احتیاجات و برنامه غذایی اصولی و مناسب درختان پسته سبب ارتقای کمی و کیفی محصول می شود. تغذیه مناسب درخت پسته در کاهش پوکی مغز میوه آن اهمیت زیادی دارد.
هنگام تشکیل مغز پسته اگر برنامه غذایی مناسبی برای درختان لحاظ نشود کمبود مواد غذایی روی داده و رشد مغز پسته اختلال پیدا کرده و پوکی پسته ایجاد می شود. برای جلوگیری از این حالت تنک کردن خوشه های کم بار قبل از پر شدن مغز پسته برای کاهش رقابت بر سر مواد غذایی ضروری است.
برنامه ریزی اصولی کوددهی درختان پسته در زمان مناسب صورت گیرد. عنصر پتاسیم برای درشتی مغز پسته اهمیت زیادی دارد. این عنصر باید در زمان مناسب و به میزان کافی در اختیار گیاه قرار گیرد تا محصول باکیفیت حاصل شود.
کود سیلیکات پتاسیم در زمان مناسب هم مقاومت گیاه را ارتقا بخشیده و هم از پوکی پسته جلوگیری می کند.
۴. آبیاری درختان پسته نامنظم است.
درختان پسته به میزان آبیاری و در دسترس بودن رطوبت حساس هستند و اگر در مراحل تشکیل مغز پسته و پر شدن دانه آبیاری نامنظم باشد و به میزان کافی به آب دسترسی نداشته باشند تنش خشکی روی داده و رشد دانه متوقف می شود. در این حالت پوکی پسته روی می دهد.
برای جلوگیری از این مشکل به تنظیم دوره های آبیاری و تامین آب مورد نیاز درختان پسته هنگام تشکیل میوه و پر شدن مغز نیاز است. همچنین محلول پاشی کلسیم در مراحل رشد گیاه سبب افزایش مقاومت آن نسبت به تنش های محیطی مثل خشکی می گردد.
۵. شاخه های درختان پسته هرس نشده اند.
هر سال در هنگام خواب درختان هرس درختان پسته جهت سر برداری، فرم دهی، باردهی و تنک سازی شاخه ها باید صورت گیرد. هرس در کاهش پوکی پسته تاثیر دارد. تنک کردن شاخه ها در زمان مناسب قدرت گیاه برای باروری را افزایش می دهد.
۶. درختان پسته دچار آفت شده اند.
پسته نیز در طول رشد درگیر آفات مختلفی می شود که هر یک به نحوی به درخت صدمه می زند. آفاتی مانند سن، شپشک، زنبورهای مغز خوار و … سبب خسارت به محصول پسته می شوند. آفت سن و سنک با تغذیه از بخش های مختلف میوه پسته مثل پوست و مغز آن از رشد صحیح میوه جلوگیری و سبب پوکی پسته می شوند.
برای جلوگیری از این مشکل موارد زیر توصیه می شود.
- بهداشت باغ پسته رعایت شود.
- بقایای گیاهی را جمع آوری و از بین ببرید تا فرم زمستان گذران آفت نابود شود.
- از سموم مناسب در زمان مناسب استفاده شود تا آفات خسارت زا پسته از بین برود.
۷. عوامل ژنتیکی و هورمونی در پوکی پسته نقش دارند.
عوامل ژنتیکی مثل نوع درخت تاثیر بسیاری در پوکی پسته دارند. ارقام مختلف پسته نسبت به پوکی پسته حساسیت های مختلفی نشان داده اند. برقی ارقام مانند احمد آقایی و اکبری نسبت به رقم کله قوچی مقاومت زیادی در برابر پوکی دارند.
از لحاظ هورمونی نیز هورمون هایی مانند جیبرلین و اکسین در رشد جنین پسته اهمیت زیادی دارند. عدم تعادل بین هورمون های محرک رشد و بازدارنده رشد سبب کاهش رشد و حتی پوک شدن دانه های پسته می شود.
منبع : آرگا
