سکسکه در نوزادان پدیده ای معمول و طبیعی است که بیشتر والدین با آن رو به رو می‌شوند. این اتفاق معمولا به دلیل انقباض غیرارادی دیافراگم (عضله ای گنبدی شکل که در زیر ریه‌ها قرار دارد. این عضله قفسه سینه را از شکم جدا می‌کند و نقض مهمی در تنفس دارد) رخ می‌دهد و در چند ماه اول زندگی نوزاد بسیار رایج است. اما علت بروز سکسکه نوزاد چیست و چگونه می‌توان آن را مدیریت کرد؟
چرا نوزادان دچار سکسکه می‌شوند؟
سکسکه نوزاد در واقع پاسخ طبیعی بدن به تحریک دیافراگم است. در نوزادان، سیستم عصبی کنترل‌کننده دیافراگم هنوز در حال رشد است. به همین دلیل، ممکن است حرکاتی ناگهانی و غیر ارادی ایجاد شود. دلایل مختلفی باعث ایجاد این حالت می شوند که در ادامه به بررسی آن ها می‌پردازیم.
۱. بلع هوا هنگام تغذیه
زمانی که نوزاد در حال شیر خوردن است، مقداری هوا همراه شیر وارد معده او می شود. این موضوع به این خاطر است که نوزاد هنگام خوردن شیر نمی‌تواند به طور کامل از ورود هوا جلوگیری کند. ورود هوا به معده باعث پر شدن آن می شود و به دیافراگم فشار وارد می کند. این فشار، دیافراگم را تحریک کرده و باعث سکسکه کردن نوزاد می شود. سکسکه نوزاد در این شرایط کاملا طبیعی است و معمولا خطری برای نوزاد ندارد.
۲. پر شدن بیش از حد معده
نوزادانی که بیش از حد شیر می‌خورند، فشار بیشتری به دیافراگم وارد می‌کنند و احتمال سکسکه در آنها بیشتر است. معده کوچک نوزاد ظرفیت محدودی دارد و هرگونه فشار اضافی می‌تواند این واکنش را ایجاد کند.
۳. بازگشت اسید معده (ریفلاکس)
یکی از دلایل شایع سکسکه نوزاد، ریفلاکس معده است. در این حالت، بخشی از محتویات معده به سمت مری برمی‌گردد. این حرکت غیر طبیعی می تواند دیافراگم را تحریک کرده و باعث شروع سکسکه شود. معمولاً این مشکل موقتی است و با رشد کامل سیستم گوارشی نوزاد برطرف می‌شود. با این حال، اگر ریفلاکس نوزاد شدید باشد یا علائمی مانند استفراغ مکرر و بی‌قراری به همراه داشته باشد، ممکن است نیاز به مشورت با پزشک باشد.
۴. رشد سیستم عصبی نوزاد
در ماه های اول زندگی، سیستم عصبی نوزاد هنوز به طور کامل بالغ نشده است. این تکامل ناقص در بسیاری از موارد به عملکرد نامنظم دیافراگم منجر می شود. نتیجه این وضعیت اغلب بروز سکسکه های کوتاه مدت است که در این سن رایج و طبیعی هستند. اگر چه سکسکه نوزاد برای والدین آزار دهنده است، اما نیازی به نگرانی نیست و این مشکل با رشد بیشتر سیستم عصبی نوزاد کاهش می‌یابد.
آیا سکسکه برای نوزادان خطرناک است؟
یکی از پرسش های پر تکرار والدین این است که آیا سکسکه در نوزادان می‌تواند مشکلی جدی ایجاد کند؟ برای پاسخ به این سؤال، نظر دکتر فرناز محامدی متخصص کودکان و نوزادان را جویا شدیم. ایشان توضیح دادند:
پاسخ کوتاه و روشن است: خیر. سکسکه در بیشتر موارد کاملا بی‌خطر است و نشان دهنده عملکرد طبیعی بدن نوزاد به شمار می‌رود. نوزادان معمولا از سکسکه احساس ناراحتی نمی کنند، هرچند ممکن است این موضوع باعث نگرانی والدین شود، بخصوص اگر فکر کنند سکسکه در خواب یا تغذیه نوزادشان اختلال ایجاد می‌کند.
در اغلب موارد، سکسکه به صورت خود به خود و طی چند دقیقه یا حداکثر چند ساعت برطرف می‌شود و نیاز به هیچگونه مداخله پزشکی ندارد. البته اگر باز هم نگران بودید می توانید با یک دکتر اطفال آنلاین رایگان مشورت کنید و سوالات خودتان را مطرح کنید.
روش های کاهش سکسکه در نوزادان
اگرچه سکسکه به خودی خود مشکلی ایجاد نمی‌کند، برخی والدین به دنبال راه هایی برای آرام کردن سریع نوزادشان هستند. در ادامه به طور خلاصه به روش های پیشنهادی دکتر محامدی برای کاهش و مدیریت سکسکه در نوزادان می پردازیم:
۱. هنگام تغذیه توقف کنید و نوزاد را صاف نگه دارید
اگر هنگام شیر دادن متوجه سکسکه نوزاد شدید، شیر دادن را موقتا متوقف کرده و نوزاد را به حالت عمودی نگه دارید. این کار باعث آرام شدن دیافراگم می‌شود.
۲. آروغ گرفتن نوزاد پس از تغذیه
بعد از هر وعده غذایی، مطمئن شوید که نوزاد آروغ می‌زند. گرفتن آروغ نوزاد هوای اضافه بلعیده شده را خارج می‌کند و فشار روی معده و دیافراگم کاهش می‌یابد.
۳. آهسته غذا دادن
اگر نوزاد سریع شیر می‌خورد، سرعت شیر دادن را کم کنید. تغذیه آرام تر احتمال بلع هوا و سکسکه نوزاد را کم می‌کند.
۴. استفاده از پستانک
گاهی اوقات استفاده از پستانک می‌تواند به آرام شدن دیافراگم کمک کند. این روش زمانی مؤثر است که سکسکه نوزاد پس از غذا خوردن شروع نشده باشد.
۵. کنترل حجم غذا در هر وعده
نوزادان معده کوچکی دارند و پر کردن بیش از حد آن احتمال سکسکه نوزاد را افزایش می دهد. بهتر است به نوزاد وعده های غذایی کوچک تر و با حجم کمتر داده شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگرچه سکسکه معمولا بی خطر است، اما در بعضی موارد مراجعه به پزشک متخصص اطفال ضروری است:
- اگر سکسکه نوزاد بیش از یک ساعت طول بکشد.
- اگر سکسکه نوزاد همراه با علائمی مانند استفراغ شدید یا برگشت مداوم غذا همراه باشد.
- اگر نوزاد به دلیل سکسکه دچار ناراحتی شدید، اختلال خواب یا مشکل در تغذیه شود.
- اگر سکسه کردن با گریه غیر عادی یا شدید و بی قراری نوزاد همراه باشد.
این علائم ممکن است نشان دهنده مشکلی جدی تر مانند ریفلاکس نوزاد باشند و نیاز به بررسی بیشتر دارند.
حقایقی جالب درباره سکسکه نوزادان
- نوزادان حتی قبل از تولد هم، ممکن است در رحم مادر سکسکه کنند. این رفتار از سه ماهه دوم بارداری آغاز می‌شود و بخشی از تمرین دیافراگم برای تنفس پس از تولد است.
- سکسکه در نوزادان برای آن ها حس آرامش ایجاد می کند. برخی محققان معتقدند این انقباضات به تنظیم سیستم عصبی نوزاد کمک می‌کنند.
- در طول رشد، سکسکه نوزاد به تدریج کاهش می‌یابد. با رشد دیافراگم و دستگاه عصبی، احتمال بروز سکسکه کمتر می شود.
- سکسکه در نوزادان نشان دهنده سیستم گوارشی در حال رشد آنها است و معمولا ارتباطی با مشکلات جدی ندارد، مگر اینکه با علائم دیگر مانند استفراغ شدید یا بی قراری مداوم همراه باشد.
کلام آخر
سکسکه در نوزادان از علائم رشد طبیعی بدن آنها است و اصلا جای نگرانی ندارد. با رعایت چند نکته ساده، می‌توانید به راحتی شدت و دفعات بروز سکسکه را مدیریت کنید. به عنوان مثال غذا دادن با سرعت کم، گرفتن آروغ نوزاد پس از هر وعده غذایی و نگه داشتن نوزاد به صورت عمودی بسیار کمک کننده اند.
شما باید بدانید که نوزاد شما در حال رشد است و سکسکه هم بخشی از این روند است!
منبع : آرگا
