دو روش کاشت گیاه ماندراک و نکات رشد این گیاه

گیاه ماندراک یا مهر گیاه یک گیاه باستانی و اسطوره ای است که افسانه های فریاد زدن ریشه های این گیاه ممکن است برای برخی جذاب باشد. این گیاه انتخاب زیبایی جهت کاشت در ظروف زینتی و گلدان می باشد. اگر مایلید تا با روش کاشت گیاه ماندراک آشنا شوید با این مطلب از آرگا همراه ما باشید.

آشنایی با روش کاشت گیاه ماندراک

ماندراک یا مهر گیاه یکی از گیاهان زینتی منحصر به فردی می باشد که ریشه در فرهنگ باستانی و اسطوره ای دارد. در حالی که افسانه های فریاد زدن ریشه های این گیاه برای برخی ممکن است ترسناک به نظر برسد ولی برای برخی کاشت این گیاه در ظروف زینتی و گلدان جذاب به نظر می رسد.

هر چند بایستی مراقبت خاصی از این گیاه داشته باشید ولی کاشت گیاه ماندراک با ریشه انسان نما تجربه لذت بخشی برای شما به همراه خواهد داشت. از نظر تاریخی گیاهان انسان نما یا گیاهان جنس ماندراگرا که در نواحی مدیترانه پیدا می شوند یا گونه های دیگر نظیر ماندرارین انگلیسی خواص مشابهی دارند.

یکی از مهمترین گیاهان دارویی راسته تاج ریزی و تیره Solanaceae یا سیب زمینی گیاه ماندراک است که ارزش فرهنگی زیادی دارد. این گیاه در یکی از مناطق استان خوزستان نیز رویش دارد. ماندراک با اسم علمی Mandragora autumnalis  گیاهی پایا و از گونه های در حال انقراض است. در نوشته های باستان ماندراک را به عنوان مهر گیاه یا مردم گیاه عنوان کرده اند.

از خواص دارویی مهر گیاه که در برخی منابع ترنجبین خوانده می شود، می توان به درمان بی خوابی، درد، بیماری های چشم و کاهش درد زایمان اشاره نمود. در ادامه مطلب با خصوصیات ظاهری و روش کاشت گیاه ماندراک بیشتر آشنا می شوید.

گیاهشناسی گیاه ماندراک

ماندراک گیاهی علفی چند ساله، بدون ساقه مشخص، با گسترش ۱۲۰ سانتی متر، برگ های قاعده ای کمی ضخیم و تخم مرغی شکل به طول ۳۵-۴۵ سانتی متر می باشد. برگ ها با سطح ناصاف به رنگ سبز تیره هستند و دمبرگ طولی حدود ۱۰ سانتی متر دارد.

گل های ماندراک به رنگ بنفش با دمگلی به طول ۱۱-۱۳ میلی متر هستند. در منابع آمده دوره رشد رویشی گونه مهر گیاه در استان خوزستان اواخر آذر تا بهمن ماه می باشد. از بهمن تا اسفند نیز گیاه در مرحله گلدهی می باشد.

میوه ماندراک از اواسط اسفند تا اواخر اردیبهشت کامل و رسیده می شود. بعد از آن اندام های هوایی گیاه در منطقه مشاهده نمی شود. اما سال بعد گیاه جدید مجددا از روی ریشه ضخیم ظاهر می شود. البته گاه به علت تکثیر ریشه، چند پایه از گیاه در کنار هم دیده می شود.

ریشه گیاه ماندراک ، ضخیم و گوشتی و غالبا دو شاخه است. شکل ظاهری ریشه گیاه به انسان شبیه است از این رو افسانه های زیادی درباره آن ساخته شده است. ماندراک در مناطق مدیترانه ای به ویژه جزیره سیسیل و کالابر به وفور می روید.

کاشت گیاه ماندراک چگونه است؟

برای کاشت این گیاه می توانید از دو روش بذر و تقسیم ریشه استفاده کنید.

کاشت ماندراک در گلدان از طریق بذر

فرایند رشد ماندراک در گلدان تقریبا ساده خواهد بود. بوته های گیاه را می توان از طریق بذر تکثیر کرد. با این وجود فرایند جوانه زنی احتمالا دشوار خواهد بود. بذر این گیاه قبل از جوانه زنی به یک دوره سرما نیاز دارد. دوره سرما شامل خیساندن بذر در آب سرد به مدت چند هفته و درمان سرد یک ماهه یا حتی درمان با اسید جیبرلیک می باشد.

پس از جوانه زدن بذور باید در گلدانی با فضای کافی جهت رشد ریشه کاشته شود. گلدان بایستی حداقل دو برابر عرض و دو برابر عمق ریشه گیاه در حالت معمول اندازه داشته باشد. کاشت عمیق سبب رشد ریشه بلند گیاه خواهد شد.

برای کاشت گیاه حتما از خاک گلدان با زهکشی مناسب استفاده شود زیرا رطوبت بیش از حد سبب پوسیده شدن ریشه می شود. با شروع رشد گیاه آن را در مکان روشن که نور کافی دریافت می کند، قرار دهید.گیاه خود را به طور هفتگی مورد آبیاری قرار دهید. برای جلوگیری از آبیاری بیش از حد صبر کنید ۵ سانتی متر سطح خاک خشک شود بعد نسبت به آبیاری اقدام شود.

بوته ها را همچنین می توانید با کود متعادل نیز تغذیه نمایید. ماندراک در طول گرم ترین بخش فصل رشد ممکن است به خواب رود. از این رو رشد وقتی شروع می شود که دما خنک تر شده و هوا متعادل شود.

برای کاشت گیاه از طریق بذر می توانید بذرها را به دو روش خشک و خیسانده شده بکارید. ولی در حالت خشک مدت جوانه زنی طولانی می شود ولی با خیساندن بذور این مدت زمان به نصف کاهش می یابد. همچنین فرایند کاشت گیاه به این موضوع بستگی دارد که از بذر تازه یا کهنه می خواهید استفاده کنید.

اگر از بذور خشک و کهنه استفاده می کنید پیش از دوره سرمادهی آن ها را یک یا دو روز در آب خیس کنید. بذور تازه را می توان سریعا مورد کشت قرار داد به ویژه در فضای باز. این گیاه رشد ایده آل خود را در فضای باز انجام می دهد.

برای کاشت مهر گیاه از طریق بذر تازه وقتی میوه رسیده و نرم شد می تونید از نمونه های بالغ بذور را تهیه کنید. البته برخی باغبان ها بعد از چیدن میوه در حالی که هنوز سبز است جوانه زنی موفقی را گزارش نموده اند. پالپ میوه را بردارید و بذور را برای کاشت آماده کنید.

همانطور که اشاره شد بذور ماندراک برای جوانه زنی به دوره ای از طبقه بندی سرد احتیاج دارند و شرایط بیرونی در پاییز و زمستان با نوسانات رطوبت و دما تحریک جوانه زنی و رشد گیاه در بهار را فراهم می کند. بذور را در عمق نیم اینچ بستر کشت بکارید. فاصله بذرها از هم نیز یک فوت باشد.

می توانید این شرایط را در فضای اتاق و منزل نیز انجام دهید. با قرار دادن بذر در کیسه زیپ دار حاوی ماسه مرطوب و گذاشتن آن در یخچال به مدت یک تا سه ماه سرمادهی بذر را انجام دهید. پس از آن بذر برای کاشت در گلدان آماده می شود.

گلدان را با خاک مخصوص مانند خاک کاکتوس استاندارد پر کرده و ضمنا گلدان زهکشی مناسب داشته باشد. بذرها را با فاصله چند اینچ از هم بکارید. روی آن ها را با خاک پوشانده و آبیاری کنید. می توانید بذور را در گلدان های زیست تخریب پذیر بکارید تا در آینده گیاه را به راحتی در باغچه قرار دهید.

باید دانست ریشه گیاه ماندراک حساس بوده و برای رشد سالم مراقب باشید به ریشه آسیب وارد نشود. نور و گرما جوانه زنی ماندراک را بعد از دوره سرمادهی تشویق می کند. خاک را به صورت یکنواخت مرطوب نگه داشته و گلدان را در مکانی قرار دهید که نور کامل خورشید را دریافت کند. دما نیز بین ۷۰-۷۵ درجه فارنهایت باشد.

بسته به روش و محل انتخابی برای کاشت ماندراک گاهی از طبقه بندی سرد و کاشت تا جوانه زنی و رشد گیاهچه بین ۸-۱۲ ماه زمان نیاز است. حفظ نور و گرما می تواند به تسریع جوانه زنی کمک کند. به ویژه اگر کاشت با بذور تازه برداشت شده شروع شود.

در این حالت ممکن است در مدت سه هفته شاهد جوانه زنی ماندراک در نقطه گرم و آفتابی باشید. پس از جوانه زنی گیاه، تا زمان استقرار ماندراک رطوبت خاک حفظ شود.

نکته: با توجه به ماهیت سمی گیاه ماندراک دقت کنید که دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی باشد.

کاشت ماندراک از طریق تقسیم ریشه

اگر بتوانید قلمه های ریشه گیاه ماندراک را تهیه کنید می توانید یک گیاه جدید را سریعتر تکثیر نمایید. برای تقسیم ریشه از دستکش استفاده کنید تا پوست را از آلکالوئیدهای سمی موجود در ریشه گیاه حفظ کنید. بهتر است از گیاهان بالغی که حداقل ۳-۴ سال سن دارد برای قلمه گیری ریشه استفاده کنید.

این کار را در پاییز و زمستان انجام دهید. دقت کنید ممکن است گاهی با قلمه گرفتن از ریشه گیاه، گیاه دیگر قادر به رشد نباشد. برای قلمه ریشه ابتدا خاک اطراف گیاه را تا حدودی حفر کنید و سپس با یک چاقوی باغبانی تمیز ریشه ها را در نقطه واضح از هم جدا کنید. سپس گیاه والد را مجددا بکارید.

ریشه ها را حدود دو اینچ زیر خاک در گلدانی با ارتفاع کافی و پر از خاک شنی قرار دهید. سپس آبیاری نموده و اجازه دهید آب اضافی از حفره های زهکشی خارج شود. گلدان را در منطقه ای با نور کافی و روشن قرار دهید. تا زمامی که ریشه ها شروع به رشد نمایند رطوبت خاک را حفظ کنید.

چند نکته مهم مراقبت از ماندراک

به منظور کاشت و نگهداری از این گیاه اسطوره ای به نکات زیر دقت کنید:

• برای ایمنی بیشتر، گلدان ماندراک را در محلی که کودکان یا حیوانات خانگی رفت و آمد دارند قرار ندهید.
• این گیاه برای رشد مناسب به خاک با زهکشی خوب، عمیق و شنی نیاز دارد.
• گیاه خود را سالانه با کمپوست تغذیه نمایید.
• می توانید ریشه های گیاه را سبک کنید. زیرا ریشه از طریق ریزوم پخش می شود. به این ترتیب با تقسیم ریشه می توانید نمونه های جدیدی از گیاه را داشته باشید. هر سه تا چهار سال یک بار سبک سازی ریشه صورت گیرد تا جریان هوا بهتر صورت گیرد.
• هنگام تقسیم ریشه گیاه حتما دستکش به دست کنید و برای برداشت ریشه مراقب باشید به ریشه والد صدمه وارد نشود.
• بهتر است تقسیم ریشه زمانی صورت گیرد که گیاه خواب است.

در پایان این مطلب از همراهی شما سپاسگزاریم و امیدواریم نهایت استفاده را برده باشید. همچنین پیشنهاد می شود در صورت تمایل برای آشنایی با روش کاشت گیاه آنوبیاس و کاشت گیاه سنبل الطیب روی لینک ها کلیک و از این مقالات هم بازدید نمایید.

منبع : آرگا