نشخوار در حیوانات به مدت طولانی توسط آرواره ها صورت می گیرد. حیوان در این حالت معمولا در جایی می خوابد و به طور کاملا آرام غذایی را که از معده به دهان آورده می جود. در این مطلب به بررسی دلیل نشخوار حیوانات می پردازیم.
دلیل نشخوار حیوانات چیست؟
نشخوار در حیوانات به مدت طولانی توسط آرواره ها صورت می گیرد. حیوان در این حالت معمولا در مکانی می خوابد و به طور کاملا آرام غذایی را که از معده به دهان آورده می جود. جویدن غذایی که یک بار توسط حیوان بلع شده در گاو و گوسفند رایج است.
عمل نشخوار یا دوباره جویدن غذا در حیواناتی مانند گاو ممکن است هشت ساعت در روز به طول بیانجامد. در این مطلب قصد داریم دلیل نشخوار حیوانات را مورد بررسی قرار دهیم.
کدام حیوان ها نشخوار کننده هستند؟
قابل ذکر است که همه حیوانات قادر به نشخوار کردن نیستند. حیواناتی این عمل را انجام می دهند که نسبت به دیگر حیوانات ساختار معده و سیستم هضم غذای متفاوتی دارند. معده حیواناتی که دوباره غذا را می جوند شامل مری، شکمبه، نگاری، هزارلا، شیردان و ابتدای روده باریک است.
فرایند نشخوار به چه صورت است؟
جویدن دوباره غذا در حیوانات معمولا با هدف کمک به آسان تر شدن عمل هضم غذاها صورت می گیرد. حیوان یک بار غذا را جویده و می بلعد ولی دوباره این غذای جویده شده را به دهان آورده و مدت طولانی به آهستگی غذا یا علوفه را می جود.
بی شک در این کار حیوانات دلیل مستحکمی وجود دارد. معده حیوانات نشخوارکننده با دیگر حیوانات تفاوت دارد. هنگامی که حیوان غذا را مجددا به دهان می آورد، قسمتی از ساختار معده به اسم نگاری منقبض شده و میزانی از غذا با کاردیا انتقال می یابد.
در ادامه با انجام دم، دهانه نای حیوان بسته شده و فشار هوای داخل قفسه سینه بیشتر می شود. این فشار منفی به مری انتقال یافته و اختلاف فشار بین مری و شکمبه سبب می شود مقداری غذا به مری وارد شود. این غذا دوباره به دهان حیوان وارد شده و بعد از ترکیب شدن با بزاق دهان خوب جویده می شود.
اجزای سیستم گوارش حیوان نشخوار کننده
همانطور که اشاره شد معده حیواناتی که دوباره غذا را می جوند شامل مری، شکمبه، نگاری، هزارلا، شیردان و ابتدای روده باریک است. در ادامه به نقش هر یک از این اجزای سیستم گوارش اشاره می شود.
- مری حیوان نشخوار کننده بین ۲.۵-۳ فوت طول دارد و به شکمبه با ظرفیت ۴۰-۵۰ گالن متصل است. با توجه به شواهد علمی حدود ۵۰۰ هزار بیلیون باکتری و ۵۰ بیلیون پروتوزا در شکمبه حیواناتی مانند گاو وجود دارد که به حیوان این امکان را می دهد در شرایط غیر ممکن خود را زنده نگه دارد.
- شکمبه در فرایند نشخوار حیوانی مثل گاو نقش اساسی ایفا می کند. میکروارگانیزم های موجود در شکمبه سبب شده فیبر یونجه و سایر علوفه جویده شده به انرژی و پروتئین در بدن حیوان تبدیل گردد. تکه های بزرگ علوفه به شکمبه وارد شده و تحت فشار زیاد با هم مخلوط می شوند. شکمبه با پرزهای داخلی خود سبب جذب اسیدهای چرب می شود. اسیدهای چرب یکی از منابع اولیه برای تولید انرژی در گاو می باشند.
- نگاری بخش دیگری از سیستم هضم غذای نشخوارکننده ای مثل گاو است. سطح این بخش مشبک بوده و سبب می شود تکه های غذا به دهان حیوان برسد. همچنین شبیه یک ظرف عمل می کند و مواد اضافی مثل میخ یا تکه های سخت را که همراه غذا توسط حیوان بلعیده شده را در خود نگه می دارد.
- هزارلا مکان دیگری از سیستم هضم غذای حیوان نشخوارکننده است که غذا به آن وارد می شود. در این مکان اسیدهای چربی که از طریق شکمبه جذب نشده اند توسط زواید کوچک روی آن جذب می شوند. همچنین هزارلا آب و الکترولیت هایی مثل سدیم و پتاسیم را از خوراک حیوان دریافت می کند.
- شیردان خیلی شبیه معده انسان است. سطح شیردان فرورفتگی هایی دارد که سبب افزایش سطح جذب می شود. شیردان چهارمین و آخرین قسمت از سیستم هضم غذا در حیوان نشخوار کننده است.
شایان ذکر است مدت زمانی که دام نشخوار می کند به گونه، نژاد، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی جیره غذایی، مصرف خوراک، وضعیت سلامتی و سطح تولید حیوان بستگی دارد. نشان داده شده تقریبا یک سوم تنوع زمانی نشخوار در گاو شیری با مصرف خوراک مرتبط است.
نشخوار در هر زمانی از روز می تواند اتفاق بیفتد ولی عموما یک الگوی روزانه دارد که گاوها بیشتر شب و پس از زمان های مصرف جیره نشخوار می کند. نشخوار غالبا زمانی روی می دهد که گاو استراحت می کند که این مسئله را ضروری نموده حیوان فضای کافی و راحت برای استراحت داشته باشد.
هر گاو شیری به طور میانگین بین ۷-۸ ساعت در روز عمل نشخوار را انجام می دهد. زمان نشخوار نیز به چند وعده تقسیم شده که هر وعده از چند دقیقه تا بیش از یک ساعت زمان می برد.
معروف ترین حیوان نشخوار کننده چه حیوانی است؟
پیشتر اشاره شد که فرایند نشخوار در برخی از حیوانات صورت می گیرد. در میان پستانداران، گاو معروف ترین نشخوار کننده محسوب می شود. در فک بالای گاو دندانی قرار ندارد اما لثه بالایی پهن و سفت است. گاو توسط دندان های فک پایین و لثه فک بالا علوفه را محکم گرفته و بعد با حرکت سر آن را بوته جدا می کند.
به چه دلیل حیوان به نشخوار می پردازد؟
یک داستان عامیانه در مورد نشخوار حیواناتی مانند گوزن، آهو و حیوانات علفخوار وجود دارد که احتمالا توجیه علمی ندارد. گفته شده هزاران سال قبل در جنگل، حیوانات علف خوار توسط حیوانات گوشتخوار شکار می شدند. این حیوانات فرصت کافی برای جویدن غذای خود نداشتند زیرا ممکن بود توسط حیوانات گوشتخوار شکار شوند.
به این ترتیب با عجله غذا را بلعیده و بعد از رسیدن به مکان امن وقتی از حمله دشمنان در امان بودند، غذای بلعیده را به دهان آورده و مجددا آن را می جویدند. اما دلیل علمی این کار همانطور که پیشتر اشاره شد به معده حیوان نشخوار کننده مربوط است که چهار قسمتی است.
در پایان این مطلب از همراهی شما سپاسگزاریم. همچنین در صورت تمایل برای آشنایی با دلیل علف خوردن گربه و دلیل کوهان شتر روی لینک ها کلیک و از این مقالات نیز بازدید نمایید.
منبع : آرگا
