یکی از اصلی ترین نیاز های گیاه برای رشد و نمو نور بوده که بر روی تغذیه گیاهی، مقدار طول ساقه، رنگ برگ و نوع گلدهی اثر می گذارد. به عبارت کلی گیاهانی که در نور کم رشد پیدا کرده به طور معمول از برگ هایی با رنگ سبز روشن برخوردار بوده و گیاهانی که در نور خیلی زیاد رشد کرده دارای شاخه های کوتاه، بهتر و برگ های سبز تیره و بزرگتر می باشند. در واقع در زمان بررسی اثر نور بر رشد گیاه بایستی سه آیتم شدت، کیفیت و مدت را مدنظر قرار داد. در همین زمینه سعی داریم در این مطلب به جهت آگاهی شما عزیزان به بررسی تاثیر رنگ نور بر رشد گیاهان بپردازیم.
بررسی تاثیر رنگ نور بر رشد گیاهان
نور در واقع عاملی ضروری و حیاتی در نگه داری و پرورش گیاهان به حساب آمده به طوری که روند رشد و مدت زمان فعالیت گیاه به مقدار نور دریافتی آن وابسته می باشد. انرژی نور در فرآیند فتوسنتز اصلی ترین پروسه متابولیک گیاه به شمار می رود. گیاهان با بهره مندی از انرژی گرفته شده از نور خورشید یا منابع نور مصنوعی، مواردی همچون ترکیبات مغذی خاک، دی اکسید کربن، و آب را به مواد آلی تبدیل کرده و استفاده می کنند. تاثیر رنگ نور بر رشد گیاهان موضوع مهمی بوده که باید آن را در محیط پرورش گیاه مدنظر قرار داد تا گیاه بتواند به بهترین شکل رشد کرده و سرسبز بماند.
گیاهان را می توان بر اساس احتیاجات نوری آن ها همچون نور زیاد، متوسط و کم دسته بندی نمود. میزان نور دریافت شده به وسیله یک گیاه داخلی به فاصله منبع نور به گیاه وابسته می باشد. با زیاد شدن این فاصله از منبع نور میزان نور خیلی سریع کاهش پیدا می کند. زاویه پنجره در منزل یا در محل کار بر روی میزان نور طبیعی خورشید که گیاهان دریافت کرده موثر می باشد. نوردهی در جهت جنوب بیشترین میزان دریافت نور را دارد.
به طور کلی باید گفت گیاهان برای رشد و حفظ شادابی خود احتیاج به شرایط مختلفی از قبیل خاک مناسب، دما، آبدهی مناسب و … دارند. نور آفتاب نیز ار جمله فاکتور های مهم در پرورش گیاه به حساب آمده که دارای طیف های نوری گوناگون می باشد که هر یک موجب بالا رفتن کارکرد بخش هایی از گیاه می شوند. برخی اوقات به خاطر شرایط محیطی و یا وضعیت خانه و گلخانه به گیاهان نور مناسبی نمی رسد و در نهایت سبب رشد نیافتن گیاه می شود. در این وضعیت از بهترین راهکار ها فراهم کردن نور مناسب رشد گیاه، بکارگیری مارک های مختلف لامپ رشد گیاه همچون ال ای دی رشد گیاه بوده و از جمله نکات مهم در این زمینه توجه به رنگ نور می باشد که در ادامه بررسی اثرات انواع نور پرداخته ایم.
نور بنفش
این رنگ نور کوتاه ترین طول موج را به خود اختصاص داده ولی در مقایسه با دیگر طول امواج انرژی آن زیادتر می باشد. نور بنفش به منظور تامین رنگ و بوی گیاه نیاز بوده و در بعضی گیاهان برای میوه دادن و رشد رویشی نیز قابل کاربرد می باشد. حتی در بعضی اوقات مشاهده شده که نور بنفش باعث بهتر شدن بوی گیاهان شده و ساخت آنتی اکسیدان را بالا می برد.
نور سبز و فیروزه ای
نور فیروزه ای که تلفیقی از نور های آبی و سبز می باشد دربردارنده مقدار طول موج ۵۰۰ الی ۵۲۰ بوده و نور سبز نیز طول موجی برابر با ۵۲۰ الی ۵۶۵ نانومتر دارد. این دو نور فایده خوبی برای گیاه نداشته و فقط در بعضی گیاهان کمک کرده تا رشد حداکثری داشته باشند.
نور قرمز
همانند نور آبی گیاهان از نور قرمز نیز برای کمک کردن به فرآیند فتوسنتز بهره می برند ولی به شکل تنها اثر زیادی ندارد. گیاهان از نور قرمز برای بزرگ شدن و گسترش یافتن برگ ها و نزدیک شدن به مرحله گل دهی و میوه دهی و بلوغ بهره می برند. نور قرمز در مقایسه با نور آبی معمولا به بالا رفتن سرعت رشد و گل دهی گیاه کمک موثری می کند. همینطور از نظر علمی اثبات شده که طول موج قرمز در جوانه زنی گیاه نیز کمک کننده می باشد.
نور زرد
طبق مطالعات انجام شده بر روی تاثیر رنگ نور بر رشد گیاهان ثابت شده که رنگ زرد نیز در گروه طول موج هایی قرار گرفته که کمترین اثر را بر روی رشد گیاهان دارد. نورد زرد در بعضی اوقات به پروسه فتوسنتز کمک کرده ولی به صورت تنها تاثیر زیادی ندارد. به طور مثال افرادی که نهال گیاه را در برابر نورد زرد قرار داده از ساخت کربوهیدرات در گیاهان جلوگیری کرده و مانع از رشد آن ها می شوند.
نور آبی
آبی در گروه نور های سرد و از اصلی ترین نور ها برای رشد گیاه به شمار آمده چرا که این رنگ نور به آسانی به وسیله کلروفیل ها گیاهان جذب می گردد. با وجود این که نور آبی به فرآیند فتوسنتر کمک کرده ولی اثربخشی آن در مقایسه با وقتی که با نور قرمز تلفیق شده کمتر می شود و به صورت تنها اثر کمی دارد. گیاهانی که نور آبی زیادتری جذب کرده برگ های آن ها دارای ضخامت بیشتر و پر رنگ تر و گسترده تر می باشند.
نور نارنجی
همانند رنگ زرد، رنگ نارنجی نیز تاثیر زیادی بر روی رشد گیاهان ندارد. با این وجود حضور نور نارنجی در طیف نور لامپ های رشد گیاه ضرری نداشته و احتیاج نبوده دچار نگرانی شوید.
نور مادون قرمز
این رنگ نور دارای بلندترین طول موج منتشر شده از طیف نور مرئی می باشد. این نوع طول موج به پروسه جوانه زنی گیاه کمک کرده و به نهال سیگنال جوانه زایی داده و باعث کم شدن مدت زمان گل دادن گیاه می شود از این رو گیاهان زودتر به زمان گل دهی می رسند. نور مادون قرمز از قسمت های بالایی پوشش گیاهی نیز رد شده تا رشد و نمو گیاه در سطح زیری برگ ها نیز اتفاق بیفتد. مقدار اختلاف نور قرمز به نور مادون قرمز اثر زیادی بر روی بالا رفتن تعداد برگ ها و مقدار طول ساقه دارد.
اشعه UV
طبق بررسی های انجام شده بر روی تاثیر رنگ نور بر رشد گیاهان می توان گفت که اشعه UV بر روی رشد گیاه کمترین تاثیر را داشته و حتی می تواند صدمه رسان نیز باشد. هر نوع طول موجی که کمتر از مقدار ۳۸۰ نانومتر باشد به طور احتمالی اشعه UV نیز خواهد داشت. از این رو بایستی توجه نمایید که اشعه UV به گیاه برخورد نداشته باشد چرا که سبب سوخته شدن گیاه می شود.
از این که تا پایان این مطلب با ما همراه شدید بسیار سپاس گزاریم، ضمن این که می توانید برای بازدید از مطالبی همچون کاربرد نور مصنوعی برای گیاهان و جلوگیری از آفتاب سوختگی گیاهان بر روی لینک های داده شده کلیک کرده و اطلاعات بیشتری کسب نمایید.
منبع : آرگا