روش های سنتی زیادی برای پایین آوردن تب کودک وجود دارد اما اغلب اوقات نیاز به اقدامات تهاجمی تری است. مصرف شیاف استامینوفن در کودکان برای پایین آوردن تب توصیه می شود. تب می تواند به دنبال عفونت دستگاه تنفسی، سرماخوردگی و تزریق واکسن مثل واکسن ۱۸ ماهگی و مسائل دیگر ایجاد گردد. تب های خفیف به طور معمول نگران کننده نیستند، اما اگر تب در کودک شما بیش از ۹/۳۸ درجه سانتی گراد باشد، پزشک باید آن را دقیق بررسی کند. در این مقاله روش شیاف گذاشتن برای کودک را به شما آموزش خواهیم داد.
تب بهتر است یا تب بر؟
این سؤال ممکن است کمی عجیب به نظر برسد، اما هنوز از نظر علمی این موضوع مشخص نیست که پایین آوردن تب بهتر است یا اینکه کاری به کار آن نداشته باشیم. بالا رفتن دمای بدن یک پاسخ طبیعی در برابر آسیب ها و عفونت های وارد شده به بدن است. تب در ایمنی بدن و مبارزه با عوامل عفونی نقش مهمی دارد. با این وجود با بالا رفتن سوخت و ساز بدن، بالا بردن مصرف اکسیژن و زیاد شدن نیاز قلب و ریه به خونرسانی، احساس بی قراری در کودک ایجاد می شود. این تغییرات در کودک سالم به هیچ عنوان اختلال ایجاد نمی کند. اما کودکانی که حال عمومی مساعدی ندارند و به بیماری های زمینه ای مبتلا هستند، احتمال دارد تب اوضاع را تشدید کند.
به عنوان مثال پایین آوردن تب کودک نمی تواند از رخ دادن تشنج همراه با تب پیشگیری کند. اما اگر روزی تب و تشنج همراه با یکدیگر اتفاق بیفتند، همان ابتدا باید تب کودک را کنترل کرد. شواهد نشان می دهد که کمی تب احتمال عود تشنج در همان لحظه را کاهش می دهد. در این مواقع بهتر است با مشورت پزشک از شیاف استفاده کنید.
آیا تب در کودکان خطرناک است؟
اما پیش از گذاشتن شیاف برای کودک باید بدانید که چه میزان تب برای کودک شما خطرناک است. همان طور که اشاره کردیم، تب خطرناک برای کودکان بالاتر از ۹/۳۸ درجه سانتی گراد است. بهتر است با استفاده از یک تب سنج دیجیتال تب کودک خود را اندازه گیری کنید. تب های بیشتر از ۹/۳۷ خطرناک ترین و شدیدترین نوع تب در کودکان هستند و فرد باید به مراکز تخصصی مراجعه کند. برای اندازه گیری دقیق تب کودک، بهتر است از طریق مقعد تب او را اندازه گیری کنید. علاوه بر این می توانید از طریق زیر بغل نیز تب او را اندازه بگیرید.
دمای بدن کودکان به صورت کلی از دمای بدن بزرگسالان بیشتر است. علاوه بر این بازه دمای بدن آن ها وسیع تر است. دلیل تب بالای کودکان نسبت به افراد بزرگسال این است که آن ها نسبت سطح بدن شان به کل بدن شان از افراد بزرگسال بیشتر است. علت دیگر تب بالای کودکان به این موضوع مربوط می شود که سیستم ایمنی بدن آن ها در حال تکامل یافتن است و هنگام مبارزه با بیماری ها قدرت کمتری دارد.
در چه مواردی می توان از شیاف برای کودکان استفاده کرد؟
شیاف شکلی از دارو است که به شکل جامد در داروخانه ها به فروش می رسد، این ماده خوراکی نیست و از راه مقعد وارد خون و تمام بدن می شود. بعد از ورود شیاف به مقعد، در اثر گرمای بدن ذوب شده و به دلیل گردش خون بالای مقعد خیلی سریع جذب می شود. شیاف باعث می شود تب با سرعت بیشتری کاهش پیدا کند. زمانی که کودک بی حال است و تب او با روش های طبیعی مانند حمام ولرم یا گذاشتن دستمال خیس روی پیشانی برطرف نشده است، می توانید از شیاف کمک بگیرید. شیاف در موارد زیر توسط پزشک تجویز می شود:
- کودک از مصرف شربت امتناع کند.
- به دلیل استفراغ مداوم شکل خوراکی دارو قابل مصرف نباشد.
- اگر تب به داروی خوراکی پاسخ ندهد.
شیاف برای کودک زیر دو سال نیز قابل تشخیص است، اما پزشک باید آن را تجویز کند.
آیا پیش از شیاف گذاشتن برای کودک، باید او را به حمام برد؟
باید بدانید آب سریع تر از هوا دمای بدن را کاهش می دهد، به همین خاطر حمام یکی از شیوه های کاهش تب است که در بیشتر موارد از دارو سریع تر عمل می کند. به همین خاطر شما می توانید پیش از گذاشتن شیاف برای کودک، او را به حمام برده و با آب ولرم شستشو دهید. به هیچ عنوان برای کاهش تب کودک از آب سرد استفاده نکنید. هنگامی که دمای آب فقط مقداری کمتر از دمای بدن باشد، تب را سریع تر کاهش می دهد. استفاده از آب سرد برای کودک خطراتی به دنبال دارد. علاوه بر این می توانید به منظور کاهش تب کودک، یک دستمال مرطوب خنک را روی پیشانی یا بدن او بگذارید.
روش صحیح گذاشتن شیاف برای کودک
- استفاده از شیاف می بایست توسط کادر درمان و پزشک آموزش داده شود. اگر از نحوه استفاده از آن مطلع نیستید، حتما نزد پزشک آموزش ببینید.
- برای گذاشتن شیاف در کودک، ابتدا دست های خود را خوب بشویید و از دستکش یک بار مصرف یا لاتکس تمیز استفاده کنید.
- نوزاد را به پشت یا پهلو بخوابانید. در صورت خواباندن نوزاد به پهلو، پای بالایی را داخل شکم او جمع کنید. اگر او را به پشت می خوابانید، پاهایش را کمی باز کنید تا به مقعد دسترسی داشته باشید.
- شیاف را از بسته خود بیرون بیاورید.
- حتما شیاف را به روغن زیتون بکر آغشته کنید تا به سادگی و بدون هیچ گونه دردی در مقعد قرار بگیرد.
- سر شیاف را روی مقعد قرار دهید و به آهستگی آن را به درون فشار دهید تا کاملا درون روده قرار بگیرد.
- دو طرف باسن کودک را به مدت ۳۰ تا ۶۰ ثانیه به یکدیگر فشار دهید تا شیاف به طور کامل به داخل برود و به هیچ عنوان بیرون نیاید.
- بهتر است نوزاد چند دقیقه به حالت خوابیده باقی بماند تا جذب شیاف سریع تر و راحت تر انجام شود.
- معمولا اثر شیاف پس از ده دقیقه مشخص می شود.
- کودک نباید تا یک ساعت دفع مدفوع داشته باشد، زیرا محتویات شیاف با مدفوع از بدن او دفع خواهد شد. اگر کودک اسهال است، شیاف برای درمان تب کودکان گزینه مناسبی محسوب نمی شود. اگر نیم تا یک ساعت پس از گذاشتن شیاف کودک دفع مدفوع داشت حتما از شیاف دیگری استفاده کنید.
شیاف گذاشتن در کودک باید هر چند ساعت یک بار انجام شود؟
- شما باید شیاف مقعدی را به مقداری که پزشک تجویز کرده مصرف کنید، اما اگر پیش از پایان دوز کامل دارو، نشانه های سرماخوردگی کودک برطرف شد، برای قطع دارو با پزشک مشورت کنید. در صورت تهیه بدون نسخه دارو نباید بیشتر از سه روز مصرف شود.
- در صورتی که یک روز شیاف گذاشتن برای کودک خود را فراموش کردید، همان موقع دارو را استفاده کنید و به طور مجدد زمان بندی مصرف دارو را تنظیم کنید. اما اگر نزدیک به نوبت بعدی دوز شیاف در کودک بودید، نیازی به انجام این کار نیست و دوز بعدی باید سر ساعت مصرف شود. اما اگر کودک شما در زمان استفاده از دوز بعدی خواب بود نیازی نیست او را بیدار کنید. بهتر است پس از بیدار شدن او، دوز بعدی دارو را مصرف کنید.
- تا سه روز بعد از شیاف گذاشتن برای کودک تب کاهش پیدا می کند. با این حال باید مراقب عوارض شیاف برای کودک خود باشید. در صورتی که پس از مصرف دارو تب و نشانه ها کم نشد یا علائمی مانند خواب آلودگی، بی حالی، کاهش اشتها، دانه های قرمز روی پوست و کاهش فعالیت در نوزاد ایجاد شد باید به پزشک مراجعه کنید تا در صورت نیاز دارو را تغییر داده و بررسی های لازم را انجام دهد.
- به یاد داشته باشید که دوز شیاف حتما باید توسط پزشک تجویز شود و اگر بیش از حد مصرف شود، خطرناک خواهد بود.
- زمان جذب شیاف در نوزادان به طور معمول یک ساعت بعد از استفاده است، اما اوج اثر آن بین سه تا چهار ساعت بعد هم مشاهده می شود.
- به طور معمول شیاف برای کودکان هر چهار ساعت یک بار باید تکرار شود. میزان مصرف شیاف در کودکان در هر دوز به وزن او وابسته است. به طور معمول به ازای هر ۱۰ کیلوگرم وزن نوزاد یک شیاف ۱۲۵ میلی گرم تجویز می شود. به عنوان مثال اگر کودک ۲۰ کیلوگرم وزن دارد، هر چهار ساعت دو عدد شیاف ۱۲۵ استفاده می شود.
منبع : آرگا
