تاریخچه ماشین حساب و سیر تحول ماشین حساب ها

ماشین حساب یک ابزار محاسباتی بدون خطا و با سرعت می باشد و به نوعی در طول روز کمک مفیدی برای بیشتر افراد محسوب می شود، ممکن است در طول روز برای تحصیل، کسب و کار یا حتی محاسبات روزمره از این ابزار محاسباتی استفاده کنید، بیشتر دستگاه های دیجیتالی اعم از گوشی همراه، تبلت، کامپیوتر و غیره دارای این ابزار می باشند، اما آیا می دانید، تاریخچه ماشین حساب چیست؟ و چه تحولاتی را پشت سر گذاشته است، تا به شکل امروزی در دسترس همگان قرار بگیرد؟

ماشین حساب ها در دو شکل کلی الکترونیکی و مکانیکی وجود دارند، ماشین حساب های الکترونیکی به دلیل برخورداری از تکنولوژی برتر و سرعت و دقت بیشتر توانسته اند، جایگاه بهتری نسبت به همتای مکانیکی خود داشته باشند.

تاریخچه ماشین حساب

چرتکه، نام قدیمی ترین ماشین حساب مکانیکی می باشد، هرچند این ابزار هنوز هم توسط افراد بسیاری مورد استفاده قرار می گیرد، چرتکه از تعدادی مهره گرد در چند ردیف تشکیل شده است، که از میان هر ردیف یک رشته سیم عبور می کند، انجام محاسبه با حرکت دادن مهره ها در امتداد سیم صورت می گیرد.

نخستین ماشین حساب مکانیکی در سال هزار و ششصد و بیست و سه میلادی به «دست ویلهلم شیکارد» در آلمان ساخته شد، سرانجام در سال هزار و ششصد و چهل و دو میلادی یعنی نوزده سال بعد «بلز پاسکال» نمونه بهتری از آن را ابداع نمود، نمونه جدیدتر می توانست، با حرکت چندین چرخ و محور کار کند و عملیات جمع و تفریق را انجام دهد.

پاسکال برای این که بتواند، اندیشه های خود را وارد جهان حقیقی نماید، پنجاه نمونه ماشین حساب ساخت، آخرین نمونه ماشین حساب پاسکال تا سال هزار ششصد و چهل و دو ساخته شد. در حقیقت پاسکال ساخت ماشین حساب را برای کمک به حل مشکلات ماموران مالیاتی می ساخت، چرا که پدر پاسکال در زمان حیات به این فعالیت مشغول بود.

سیر تحول

در بررسی تاریخچه ماشین حساب باید گفت یک آلمانی توانست، گامی دیگری برای پیشرفت این ابزار محاسباتی بردارد، با کمک «لایبنیتز» ریاضیدان آلمانی امکان انجام عملیات های ضرب و تقسیم فراهم شد و با استفاده از آن می شد جذر را نیز محاسبه کرد، هر چند این پیشرفت کلیدی تنها برای تاجران و افرادی که نیاز مبرمی به محاسبه داشتند، مفید واقع می شد و با گذشت زمان به فراموشی سپرده شد.

دویست سال بعد پاسکال و لایبنیتز ریاضیدان انگلیسی بر روی پیشرفته تر شدن دستگاه شمارش کار کرد، نام این ریاضیدان «چارلز بابیج» بود. بابیج توانست ماشین حساب خودکاری اختراع کند، که وسیله کارت های سوراخ شده اطلاعات آماری را می پذیرفت، پس از او دانشمند جوانی به تکمیل و رشد اختراع پیشین کمک کرد، «هرلیت» دانشمند جوانی بود، که توانست بنیانگذار International Business Machines یا همان IBM شود.

در نهایت شرکت IBM اولین ماشین حساب مدرن و امروزی را در سال هزار و نهصد و پنجاه و چهار میلادی عرضه کرد، از ویژگی های غیر مطلوب ماشین حساب پیشرفته بزرگ و گران بودن آن را باید نام برد. سپس اتفاق جالبی در جهان روی داد و یک شرکت ژاپنی به نام «کاسیو» توانست در همان سال، اولین نمونه ماشین حساب جمع و جور الکترونیکی جهان را بسازد و به بازار عرضه کند، پس از عبور از این مسیر پر و فراز و نشیب که تمامی دانشمندان و ریاضیدانان برای تکمیل آن همت خود را به کار گرفتند، ماشین حساب های امروزی در دسترس همه مردم قرار گرفت تا در خانه، محل کار یا تحصیل مورد استفاده قرار بگیرند.

اولین دستگاه جیبی

در سال ۱۹۷۲ اولین نمونه های ارزان قیمت به نام سینکلر کمبریج به قیمت سی دلار وارد بازار شد، مدل اچ پی ۶۵ نیز اولین ماشین حساب جیبی قابل برنامه ریزی با قابلیت بیش از صد دستورالعمل بود. ماشین حساب اف ایکس شرکت کاسیو به عنوان اولین نمونه گرافیکی در سال ۱۹۸۵ شناخته شده است ، نمونه ای که موجب شد، تا در دهه ۱۹۹۰ و اواخر قرن بیستم دیگر مرز میان کامپیوتر های جیبی و ماشین حساب های گرافیکی خیلی مشخص و معین نباشد.

توسعه دهنده لگاریتم در ماشین حساب

در تاریخچه ماشین حساب استفاده از لگاریتم به نام جان نپیر ثبت گردیده است، خط کشی های ریاضی معمولا بر پایه چوب های کشویی یا مقیاس های لگاریتمی شکل می گرفت، تا بتوان ضرب و تقسیم را به شکل راحتی انجام داد، خط کش های ریاضی تکامل یافته امکان محاسبات مثلثاتی پیشرفته، ریشه های مربع و غیره را فراهم می کردند.

یکی از بخش های آموزش به دانش آموزان استفاده از خط کش های ریاضی بوده است، این نوع از آموزش تا دهه ۱۹۸۰ انجام می گرفت و پس از آن نیز به تدریج حذف شد. هر چند در آن برهه از زمان مشکل اصلی  وجود نداشتن قابلیت حمل ابزار حساب بود.

ماشین حساب curt برای اولین بار در سال ۱۹۴۸ به بازار عرضه شد، این نسخه آخرین مدل و یا همان مدل نهایی ماشین حساب های مکانیکی محسوب می شد. چرا که این نسخه بسیار اندازه خوبی داشت و قابل حمل بود و همچنین چهار عمل اصلی را انجام می داد.

ماشین حساب های ۱۰۰۰۰ عمل

همانطور که گفته شد، اولین وسیله محاسباتی که در اختیار مردم قرار داشت چرتکه بود، تاریخ اختراع چرتکه ها به دو هزار و چهارصد سال پیش باز می گردد. این وسیله محاسباتی در اختیار امپراتوری بابل، سومریان و مصری ها قرار داشت و در قرن ها پیش در بازار های محلی کشور هایی چون چین و ایران مورد استفاده قرار می گرفت.

استفاده از چرتکه تا آغاز قرن هفده میلادی امری رایج در میان مردم محسوب می شد، پس از این به تدریج ماشین های محاسباتی مکانیکی در اروپا ظاهر شدند، که مردم استفاده از ان ها را جایگزین چرتکه ها نمودند.

منبع : آرگا