رشته علوم آزمایشگاهی یکی از رشته های پرطرفدار پیراپزشکی است. دانش آموختگان این رشته به بررسی و آنالیز آزمایشگاهی نمونه های بیولوژیک انسانی می پردازند. این رشته در تشخیص، پیگیری، درمان و پیشگیری از بروز بیماری متعدد، اهمیت فراوانی دارد. لازم به ذکر است که رشته علوم آزمایشگاهی یکی از رشته های محبوب در گروه آزمایشی تجربی است. تعداد فراوانی از داوطلبان کنکور سراسری زمان انتخاب رشته، بعد از رشته هایی نظیر پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی این رشته را انتخاب می کنند. افرادی که به این رشته علاقه دارند می توانند با کسب اطلاعات جامع در خصوص این رشته، رتبه لازم را برای قبولی کسب کرده و آن را انتخاب کنند. البته باید رتبه قبولی و بازار کار این رشته را نیز در نظر داشته باشید. در ادامه مطلب همراه ما باشید تا به معرفی رشته علوم آزمایشگاهی و آینده شغلی این رشته بپردازیم.
آشنایی با رشته علوم آزمایشگاهی
همانطور که اشاره کردیم این رشته شاخه ای از علم پزشکی است که تأثیر فراوانی در بهداشت و کاهش هزینه های درمان دارد. زمینه فعالیت این رشته بیشتر در ارتباط با آنالیز آزمایشگاهی خون و مایعات بافت های بدن است. کسانی که در رشته علوم آزمایشی به تحصیل پرداخته اند، با آزمایش های بیوشیمیایی و هماتولوژی می توانند به پزشک در تشخیص بیماری کمک کنند. افرادی که به این رشته علاقه زیادی دارند می توانند تا مقطع دکتری نیز این رشته را دنبال کنند.
رشته علوم آزمایشگاهی برای چه کسانی مناسب است؟
رشته علوم آزمایشگاهی برای دانشجویانی مناسب است که مایل هستند در زمینه های درمانی، آموزشی، پژوهشی و تشخیصی مشغول به کار شوند. اگر شما نیز به دروس شیمی، زیست و کارهای آزمایشگاهی علاقه دارید این رشته برای شما مناسب است. این رشته بازار کار فوق العاده ای دارد و اگر آینده شغلی برای شما معیار مناسبی محسوب می شود، می توانید رشته علوم آزمایشگاهی را برای تحصیل انتخاب کنید. به همین خاطر می توان گفت علوم آزمایشگاهی از نظر بازار کار و در آمد نیز شرایط خوبی برای افراد ایجاد می کند.
موقعیت های شغلی مربوط به این رشته بسیار متنوع است. علاوه بر این افرادی که قصد دارند به دانشگاه های مطرح دنیا مهاجرت کنند می توانند این رشته را انتخاب کنند. یکی از مسائلی که شما باید به آن توجه داشته باشید این است که این رشته به نسبت دیگر رشته های پیراپزشکی ساده تر است. به این معنا که در صورت علاقه، استعداد و موفقیت در رشته علوم آزمایشی برای شما سخت نیست. به همین خاطر دغدغه زیادی برای شما ایجاد نخواهد شد.
ورود به رشته علوم آزمایشگاهی نیازمند چه مهارت هایی می باشد؟
افرادی که در رشته علوم آزمایشگاهی تحصیل می کنند باید مهارت های زیر را بیاموزند، این مهارت ها عبارتند از:
- حرفه ای گرایی
- آموزش به بیمار و جامعه
- همکاری در پژوهش و نگارش مقالات علمی
- مهارت های مدیریت منطبق بر برنامه آموزشی
- مهارت های ارتباطی و تعامل
- تفکر نقادانه و مهارت های حل مسئله
علاوه بر این، توانمندی های اختصاصی مورد نیاز دانش آموختگان رشته علوم آزمایشگاهی به شرح زیر هستند:
- آماده سازی آزمایشگاه در مقابل حوادث غیر مترقبه و بحران ها
- مشارکت در امور مدیریتی محوله از سوی مسئولین ذی صلاح
- همکاری در پژوهش های علمی مصوب و همکاری با بخش تولید کیت های تشخیصی و دیگر مواد آزمایشگاهی
- مشارکت در دوره های توانمندسازی کارشناسان آزمایشگاه
- مشارکت در آموزش تکنیک های عملی آزمایشگاهی به کارآموزان
- اجرای دقیق برنامه تضمین و مشارکت فعال در امر مستندسازی در آزمایشگاه
- دقت و مراقبت در زمینه استفاده از تجهیزات، کیت ها و مواد مصرفی آزمایشگاه
- توانایی انجام آزمایش های تشخیصی طبی با دستورالعمل های استاندارد آزمایشگاهی مدون و گزارش نتایج
خوب است بدانید دانش آموختگان رشته علوم آزمایشگاهی علاوه بر توانمندهای ذکر شده باید مهارت های عملی نیز انجام دهند. از این مهارت ها در بخش های مختلف حوزه کاری می توان استفاده کرد. کارشناسان علوم آزمایشگاهی زمان فعالیت در قسمت های نمونه گیری، باکتری شناسی، ایمونولوژی، خون شناسی، انگل شناسی، بانک خون، سرولوژی و قارچ شناسی و مولکولی به مهارت های عملی نیاز دارند. شما می توانید این مهارت های عملی را در دانشگاه ها فرا بگیرید.
نگاهی به آینده شغلی رشته علوم آزمایشگاهی
متخصصین آزمایشگاه های پزشکی در مراکز پزشکی مثل آزمایشگاه های بیمارستان یا کلینیک ارتش کار می کنند. آن ها برای کار با نمونه های عفونی و موادی که سوزآور هستند یا بخار تولید می کنند، آموزش های زیاد دیده اند. به همین خاطر باید از شیوه های مناسب برای استریل کردن تجهیزات و کنترل عفونت برای کاهش خطر آلودگی پیروی کنند. متخصصین آزمایشگاه های پزشکی برای محافظت از عینک، ماسک و دستکش استفاده می کنند. همچنین، پرسنل آزمایشگاه های پزشکی احتمال دارد نیاز به ایستادن طولانی مدت و جابجایی و بلند کردن بیماران برای جمع آوری نمونه برای آزمایش داشته باشند.
بیشتر متخصصین آزمایشگاه های پزشکی به صورت تمام وقت در مراکزها شبانه روزی مانند بیمارستان ها کار می کنند و برخی در آزمایشگاه های مستقل کار می کنند. علاوه بر این احتمال دارد در ساعات عصر، آخر هفته یا شب کار کنند. از فعالیت هایی که دانشجویان علوم آزمایشگاهی بعد از پایان تحصیلات خود می توانند انجام دهند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تدریس در دانشگاه
- کار به عنوان تکنسین در آزمایشگاه های تشخیص طبی دولتی یا خصوصی
- کارشناس آزمایشگاه
- دریافت مجوز تأسیس آزمایشگاه. این کار شرایط تسبتا خاصی دارد و تنها برای کسانی که در دو مقطع علوم آزمایشگاهی تحصیل کرده اند، مناسب و امکان پذیر است.
خوب است بدانید تحقیقات پزشکی، آموزش بهداشت جامعه و پزشکی قانونی یکی دیگر از زمینه های کاری برای فارغ التحصیلان رشته علوم آزمایشگاهی به شمار می روند.
بازار کار رشته علوم آزمایشگاهی
رشته علوم آزمایشگاهی بازار کار نسبتا خوبی دارد و برای حفظ سلامت جامعه، جلوگیری از شیوه بیماری های عفونی، آزمایشگاه ها به مرور زمان بیشتر می شوند. برای مقابله با بروز انواع بیماری های ژنتیکی و آلرژی ها، غربالگری نوزادان، فضای کاری مهمی برای فارغ التحصیلان این رشته فراهم شده است.
همان طور که اشاره کردیم، تنها فارغ التحصیلان دو مقطع از رشته علوم آزمایشگاهی امکان راه اندازی آزمایشگاه در گرایش خود را دارند. برای تأسیس آزمایشگاه تشخیص پزشکی باید در یکی از رشته های علوم آزمایشگاهی یا پاتولوژی تحصیل کرد. در برخی موارد حتی فرد باید دکتری تخصصی داشته باشد. دانشجویان می توانند بر اساس تشخیص طبی، متخصصان رشته علوم آزمایشگاهی نمونه های بیماران را بررسی می کنند و فاکتورهای بسیار مهم را برای سلامت بیماران در نظر می گیرند. دانشجویان می توانند بر اساس گرایش و تخصص خود بعد از گذراندن دوره کارآموزی، در قسمت های مورد نظر کار خود را آغاز کنند.
کارشناسان رشته علوم آزمایشگاهی می توانند آزمایشات بالینی، تحقیقاتی و خدمات وابسته را در مراکز زیر به عنوان کارشناس انجام دهند.
- آزمایشگاه های کنترل کیفی صنایع دارویی و غذایی
- آزمایش های سازمان انتقال خون
- آزمایشگاه های پزشکی خون
- شرکت های پخش فرآورده های بیولوژیک و آزمایشگاهی
- کارخانجات تولید و مواد آزمایشگاهی
- انستیتو و مراکز تحقیقاتی و آموزشی
- آزمایشگاه های مراکز بهداشتی
- آزمایش های تشخیصی طبی خصوصی
- آزمایشگاه های بالینی بیمارستان های دولتی و خصوصی
دانشگاه های پذیرنده رشته علوم آزمایشگاهی در ایران
- دانشگاه علوم پزشکی تهران
- دانشگاه علوم پزشکی ایران
- دانشگاه علوم پزشکی مشهد
- دانشگاه علوم پزشکی البرز
- دانشگاه علوم پزشکی تبریز
- دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد
- دانشگاه شهید بهشتی تهران
- دانشگاه علوم پزشکی کاشان
- دانشگاه علوم پزشکی گناباد
- دانشگاه علوم پزشکی قزوین
- دانشگاه علوم پزشکی اردبیل
- دانشگاه علوم پزشکی سبزوار
- دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
اصلی ترین دروس رشته علوم آزمایشگاهی
۱۳۰ واحد ارائه شده در مقطع کارشناسی رشته علوم آزمایشگاهی به شکل زیر تقسیم بندی می شوند:
- دروس عمومی: ۲۲ واحد
- دروس پایه: ۳۱ واحد
- دروس اختصاصی: ۶۱ واحد
- کارآموزی: ۱۶ واحد
دروس پایه
- مجموعه آموزش آمار و احتمالات
- آمار زیستی
- آناتومی نظری
- کامپیوتر
- زیست شناسی سلولی و مولکولی
- بهداشت عمومی و اپیدمیولوژی
- بیو شیمی عمومی و آزمایشگاه های بیوشیمی عمومی
- بافت شناسی نظری و آزمایشگاه بافت شناسی
- شیمی عمومی و آزمایشگاه شیمی عمومی
- فیزیک حیاتی
- فیزیولوژی نظری و فیزیولوژی عملی
- فیزیک عمومی و آزمایشگاه فیزیک عمومی
دروس عمومی
- زبان عمومی
- مبانی نظری اسلام
- ادبیات فارسی
- جمعیت و تنظیم خانواده
- آشنایی با منابع اسلامی
- تاریخ و تمدن اسلامی
- انقلاب اسلامی
- اخلاق اسلامی
- تربیت بدنی ۱ و ۲
دروس اختصاصی
- باکتری شناسی پزشکی
- متون انگلیسی و ترمینولوژی پزشکی
- سمینار
- سم شناسی
- ژنتیک پزشکی
- آشنایی با بیماری های درونی
- فارماکولوژی
- بیوشیمی پزشکی ۲
- روش های کنترل کیفی در آزمایشگاه های بالینی
- اصول مدیریت و قوانین آزمایشگاه
- آسیب شناسی عمومی
- خون شناسی ۲
- انگل شناسی ۲
- قارچ شناسی پزشکی
- ویروس شناسی پزشکی
- هورمون شناسی
- سم شناسی و هورمون شناسی
- آشنایی با بیماری های داخلی
- بافت شناسی
- بیوشیمی عمومی
- فیزیولوژی
- زیست شناسی سلولی و مولکولی
- اصول فنی و نگهداری تجهیزات آزمایشگاهی
- ایمنی شناسی پزشکی
- ایمونوهماتولوژی
- انگل شناسی ۱
- خون شناسی ۱
- میکروب شناسی عمومی
- اصول ایمنی و حفاظت در آزمایشگاه
- بیوشیمی پزشکی ۱
دروس آزمایشگاهی و عملی
- آزمایشگاه باکتری شناسی پزشکی
- آزمایشگاه بیوشیمی پزشکی ۲
- آزمایشگاه آسیب شناسی عملی
- آزمایشگاه خون شناسی ۱
- آزمایشگاه انگل شناسی ۱
- آزمایشگاه قارچ شناسی پزشکی
- آزمایشگاه ایمونوهماتولوژی
- آزمایشگاه انگل شناسی ۲
- آزمایشگاه میکروب شناسی عمومی
- آزمایشگاه خون شناسی ۲
- آزمایشگاه انگل شناسی ۱
- آزمایشگاه میکروب شناسی عمومی
- آزمایشگاه خون شناسی ۱
- آزمایشگاه بیوشیمی پزشکی ۱
دانشجویان رشته علوم آزمایشگاهی در مقطع کارشناسی ارشد در چه رشته هایی می توانند به تحصیل بپردازند؟
فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی علوم آزمایشگاه از طریق آزمون کارشناسی به کارشناسی ارشد می توانند گرایش های زیر را برای ادامه تحصیل انتخاب کنند:
- سم شناسی
- فیزیولوژی
- بیوتکنولوژی
- ایمونولوژی
- ژنتیک انسانی
- ویروس شناسی پزشکی
- قارچ شناسی پزشکی
- میکروب شناسی پزشکی
- انگل شناس پزشکی
- خون شناسی
- بیوشیمی بالینی
امیدواریم مطالب این مقاله برای شما عزیزان مفید بوده باشد. در پایان پیشنهاد می کنیم مقالات رشته زیست شناسی، رشته شیمی دارویی، رشته مهندسی شیمی و رشته صنایع شیمیایی را نیز مطالعه فرمایید.
منبع : آرگا
