زهکشی خاک به ایجاد شرایط مناسب به منظور خروج آب اضافی از گلدان اطلاق می شود. هنگام آبیاری رایج است که بیش از نیاز گیاه آب در اختیار آن قرار می گیرد. از این رو باید زهکشی صورت گیرد تا آب اضافی سبب پوسیدگی ریشه نشود. در ادامه با آموزش زهکشی خاک همراه ما باشید.
آموزش زهکشی خاک گیاهان
زهکشی خاک به منظور ایجاد شرایطی برای خاک است که آب اضافی از آن خارج شود. هر چه زهکشی خاک بهتر باشد آب اضافی زودتر از زیر گلدان خارج می شود. معمولا هنگام آبیاری بیش از نیاز گیاه آب در اختیار آن قرار می گیرد و این کار ممکن است سبب برخی آسیب ها نظیر زرد شدن برگ ها و خفگی ریشه ها گردد.
به این ترتیب به منظور جلوگیری از رسیدن هر نوع آسیبی به گیاه لازم است به زهکشی آن دقت نمود. در ادامه مطلب قصد داریم زهکشی خاک گلدان را به شما عزیزان آموزش دهیم.
علت زهکشی خاک
ریشه اغلب گیاهان از آب باقی مانده زیاد در داخل خاک خفه می شود و به تدریج گیاه شادابی اش را از دست می دهد و ممکن است از بین برود. همانگونه که عدم آبدهی سبب مرگ گیاه می شود آبیاری زیاد نیز موجب از بین رفتن گیاهان می شود. با توجه به نوع گیاه زهکشی آن نیز متفاوت است.
بعضی گل و گیاهان به زهکشی بالایی نیاز دارند و برخی دیگر زهکشی متوسط کافی خواهد بود. مثلا گل دیفن باخیا به زهکشی خیلی خوب نیاز دارد وگرنه ریشه آن در اثر باقی ماندن آب اضافی خفه می شود.
روش های زهکشی خاک
در راستای آموزش زهکشی خاک باید گفت برای این کار روش های زیادی وجود دارد. به منظور زهکشی باید خاکی ایجاد شود که وقتی آب در اختیار گیاه قرار می گیرد به راحتی از زیر گلدان خارج گردد. افزودن ماسه، شن، پوست برنج، پرلیت، لیکا و برگ به خاک سبب زهکشی آن می شود که میزان این مواد نیز به نوع گیاه بستگی دارد.
برای گل های فضای باز تنها از کود و ماسه در خاک استفاده شود. معمولا ۶۰ درصد خاک باغچه به همراه ۲۰ درصد ماسه و ۲۰ درصد کود دامی یا ورمی کمپوست برای اغلب گل و گیاهان بیرونی مناسب است. در صورتی که خاک باغچه سفت است و همیشه آب در آن تجمع می یابد بهترین روش اضافه کردن ماسه به خاک باغچه می باشد.
در مواردی هم به کمک مدفون کردن لوله های مخصوص زهکشی در باغچه و فضای سبز از باقی ماندن آب زیاد در خاک جلوگیری می شود. در مورد گل های آپارتمانی ترکیب برگ و پوست برنج یا پرلیت در زهکشی موثر است. اغلب گل های آپارتمانی ترکیب ۲۰ درصد خاک باغچه به همراه ۴۰ درصد برگ و ۲۰ درصد پوست برنج و ۲۰ درصد کود دامی مناسب است.
البته در برخی گیاهان آپارتمانی از ترکیب پرلیت و ماسه هم استفاده می شود. میزان هر یک از این مواد نیز به نوع گیاه بستگی دارد. قابل ذکر است لیکا نوعی دانه رس منبسط شده می باشد که در اندازه های مختلفی به تولید می رسد. این دانه ها بسیار سبک بوده و وزنی ندارند.
می توانید در گلدان ها از لیکا هم استفاده به شکلی که قبل از ریختن خاک در گلدان مقداری دانه های لیکا را در کف گلدان بریزید و بعد خاک را روی آن قرار دهید. این کار به زهکشی گلدان بسیار کمک می کند. البته دانه های لیکا را می توان در ترکیب با خاک هم استفاده کرد.
مراحل زهکشی خاک گلدان
همانطور که در ابتدای آموزش زهکشی خاک گلدان اشاره شد هدف از این کار خروج آب اضافی با سرعت بیشتر از گلدان بوده تا مانع از آسیب به گیاه شود. در ادامه مراحل زهکشی گلدان ارائه می شود.
- برای شروع سوراخ های کافی و به اندازه مناسب در کف گلدان ایجاد نموده و با پوشاندن آن ها با ماسه از پر شدن و مسدود شدن آن ها جلوگیری می کنید. این کار علیرغم کمک به زهکشی خوب خاک، تنفس ریشه گیاهان را هم آسان تر می سازد.
- در ادامه با توجه به نوع گیاه و میزان نیاز آن، خاک مناسب آن را تهیه نمایید. ترکیب ماسه با خاک در زهکشی بهتر گلدان بسیار موثر است، همچنین پرلیت و برگ هم می توانند به زهکشی خوب خاک گلدان کمک کنند. لیکا را نیز می توانید در کف گلدان و یا در ترکیب خاک استفاده نمایید. زیرا دانه های سبک لیکا زهکشی خاک گلدان را بهبود بخشیده البته استفاده از سنگریزه به جای لیکا هم همان کارایی را دارد.
یکی از روش های مناسب آبیاری گیاهان برای جلوگیری از آسیب آب اضافی به ریشه آن ها، آبیاری از کف گلدان می باشد. در این روش، ریشه گیاه به میزان لازم و کافی به آب دسترسی پیدا می کند. قابل ذکر است که انتخاب گلدان با اندازه مناسب و زیر گلدانی که مانع از خروج آب نگردد نیز اهمیت زیادی دارد . همچنین استفاده از گلدان سفالی بدون لعاب کمک موثری به زهکشی خاک می کند.
با توجه به این اینکه گلدان مورد نظر قرار است در فضای داخلی یا خارجی باشد، ترکیب خاک مناسب هم متفاوت خواهد بود. برای داشتن گیاهان شاداب و سرزنده در گلدان هایی که داخل منزل نگهداری می کنید، آن ها را با ترکیبی از خاک برگ، خاک باغچه و کود ورمی کمپوست یا دامی پر کنید. این ترکیب برای گلدان هایی که در فضای باز قرار دارند می بایست مخلوطی از ماسه، خاک باغچه و کود دامی باشد.
ضمنا برای اطمینان از مناسب بودن زهکشی خاک گلدان، کافی است پیش از کاشتن گیاه مورد نظر خود، آن را به خوبی آبیاری نمایید. اگر آب اضافی به راحتی از گلدان خارج شد، بنابراین با خیال راحت گیاه مورد نظر خود را در آن بکارید ولی اگر آب روی سطح گلدان باقی ماند یا آب اضافی از آن خارج نشد بر اساس نکاتی که در بالا اشاره شد مجددا زهکشی خاک را بررسی کنید.
نکات اساسی در زهکشی خاک
در آموزش زهکشی خاک گلدان با مراحل آن آشنا شدید. در این بخش به برخی نکات اساسی در این زمینه اشاره می شود:
- بهتر است ترکیب خاک را با توجه به نیازهای گیاه مدنظر قرار دهید.
- زهکشی می بایست متناسب با نیاز هر گیاه به آبیاری صورت گیرد.
- زهکشی خاک گلدان کاکتوس بسیار اهمیت دارد.
- توجه به اندازه گلدان و تناسب آن با گیاه اهمیت زیادی دارد.
- اغلب خاک رس مناسب هیچ یک از گیاهان نیست.
در ضمن برای این که متوجه شوید خاک به چه میزان زهکشی نیاز دارد کافی است خاک را داخل گلدان ریخته بعد آن را خوب آبیاری کنید. اگر آب به سرعت از زیر گلدان خارج شد یعنی زهکشی خاک خوب بوده ولی اگر آب در سطح خاک باقی ماند و به کندی به خاک نفوذ کرد به این معنی است که خاک زهکشی خوبی ندارد.
فواید زهکشی خاک
فقط کمبود آب و خشکی سبب آسیب به گیاهان نمی شود بلکه آب بیش از حد نیز برای گیاه مضر بوده و می تواند سبب مرگ گیاهان گردد. جلوگیری از خفگی به خاطر آبیاری زیاد موجب بیمار شدن ریشه ها به ویژه بیماری های قارچی می شود. از این رو زهکشی خاک گلدان موثر بوده و مانع از بروز این بیماری ها و مشکلات می گردد.
برای این که گیاه شاداب و با طراوتی داشته باشیم یکی از نکات مهم زهکشی مناسب خاک آن است. این کار سبب شده ریشه از آسیب غرقاب شدن در آب حفظ شود. انتخاب گلدان مناسب و دقت به خاک آن همچنین مدنظر قرار دادن سوراخ های زهکشی در کف گلدان که سبب خروج آب اضافی شود حائز اهمیت می باشد.
منبع : آرگا
