مهندسی شهرسازی یکی از رشته های مهم و جالب برای داوطلبین گروه ریاضی در کنکور سراسری می باشد که در دهه های اخیر بسیار با استقبال روبرو شده و بیشتر دانشگاه های معروف در این رشته پذیرش دارند. برای آشنایی بیشتر با رشته مهندسی شهرسازی با ادامه مطلب همراه ما باشید.
آشنایی با رشته مهندسی شهرسازی
یکی از رشته های با اهمیت در دفترچه انتخاب رشته آزمون سراسری داوطلبان گروه ریاضی رشته مهندسی شهرسازی می باشد که در چند دهه اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته و بسیاری از دانشگاه های معروف در این رشته پذیرش دارند. چرا که مهندسی شهرسازی می تواند به حل مشکلات بسیاری از سطح شهر که با آن روبرو هستیم کمک نماید.
با افزایش شهرنشینی این سوال ایجاد می شود که شرایط برای اسکان زندگی از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی چگونه فراهم شود؟ برای سازماندهی هر شهر به همکاری معماران، جغرافیدانان، اقتصاد دانان، جامعه شناسان و کارشناسی برخی رشته های دیگر نیاز است تا به منظور رفاه حال افراد جامعه برنامه ریزی صورت گیرد.
شهرسازی در تعریف عام به معنی مداخله و تنظیم فضا و فعالیت به جهت بهبود کیفیت زندگی ساکنان می باشد. در تعریف علمی مطالعه طرح ریزی و توسعه شهری با در نظر گرفتن احتیاجات اجتماعی و اقتصادی برای کاهش مشکلات شهری و پاسخ دهی به نیازهای عمومی جمعیت شهری را شهرسازی می گویند.
در میان همه تخصص ها مهندس شهرسازی می تواند نقش خیلی مهمی داشته باشد زیرا متخصص این زمینه فردی است که در حوزه طراحی و برنامه ریزی شهری آموزش دیده و می تواند به توسعه شهری بسیار کمک کند. شهرسازی به تحولات اجتماعی سیاسی یک شهر نیز می پردازد و قصد دارد در هر شهر همه جوانب رعایت شده و به شکل مناسبی کنترل و هماهنگی انجام شود تا روز به روز پیشرفت صورت گیرد.
محورهای اصلی شاخه مهندسی شهرسازی
در حقیقت این رشته از رشته های مهندسی محسوب می شود ولی در دانشکده هنر و معماری آموزش داده می شود. بهتر است به جای شهرسازی از برنامه ریزی شهری استفاده تا وظایف این رشته ساده تر شناخته شود. برنامه ریزی شهری به مداخله و تنظیم فضا و همه فعالیت هایی که به منظور بهبود کیفیت زندگی افراد ساکن شهر است، گفته می شود.
محورهای اصلی این رشته عبارت است از:
- طراحی شهری
- برنامه ریزی حمل و نقل
- برنامه ریزی منطقه ای
- برنامه ریزی شهری
- برنامه ریزی محیط زیست
- برنامه ریزی شبکه های زیر ساختی
تلفیق این مواد سبب شده تا مهندسان بتوانند پدیده شهری را کاملا شناسایی و برای هدایت و کنترل توسعه آن تلاش نمایند. مهندس شهرسازی بر اساس این ۶ محور اصلی برای حل معضلات شهر برنامه ریزی نموده و عمل می کند. بر اساس این که رشته مذکور دروس عملی نیز دارد توانایی طراحی، قدرت تخیل و درک فضا از توانایی هایی است که به دانشجو آموزش داده می شود.
و اگر دانشجو مهارت هایی نیز از قبل داشته باشد قطعا انجام پروژه های عملی برایش آسان تر می شود. علاقه به مفاهیم هنری و تکنیکی و انجام کارهای فنی نظیر نقشه برداری و مدلسازی سبب موفقیت دانشجو در این رشته می شود. دانشجوی این رشته بایستی در مسائل رایانه ای، ریاضیات به ویژه آمار و زبان انگلیسی قوی بوده تا در این رشته موفق تر عمل نماید.
شاخه شهرسازی تخصصی و میان رشته ای بوده و در حوزه های مختلف مانند شهر و منطقه از یک سو و طراحی فنی و انسانی و محیطی از سوی دیگر مرتبط است. مهندس شهرسازی در سازماندهی و بهبود فضای زندگی می تواند نقش مهمی داشته باشد و با ارائه راهکارهای متعدد و طرح های مختلف در زمینه های مدیریت و برنامه ریزی فضا می تواند شرکت نماید.
بر اساس مواردی که آموزش می بیند می تواند برنامه هایی در سطوح شهری و روستایی طراحی نماید. همچنین در فرایند شهرسازی وظیفه اش را انجام بدهد. دانشجوی رشته شهرسازی با مفاهیمی مانند روانشناسی رنگ ها نیز باید آشنا بوده و ضمنا با مفاهیم و اصول کار نقشه برداری، پرسپکتیو، رسم فنی، ریاضی، مدل سازی، انسانی و … آشنا باشد.
این رشته به مطالعات زیادی نیاز دارد و باید بررسی میدانی هم انجام شده از این رو دانشجو بایستی تایم زیادی را به آن اختصاص داده و به مهندسی شهرسازی بسیار علاقه مند باشد.
وظایف مهندس شهرسازی
از جمله وظایف مهندس شهرسازی عبارت است از:
تهیه طرح ها و نقشه های شهری و منطقه ای
انجام پروژه های طراحی، ساخت محوطه ها و تفکیک اراضی
تایید نقشه های ساخت و ساز
نظارت بر اجرای پروژه های ساختمانی و شهرسازی
دادن مشاوره به مدیران و مسئولان در امور شهری
طراحی و برنامه ریزی برای ایجاد انواع شهرک های مسکونی، تجاری و صنعتی
برنامه ریزی و طراحی شهرهای جدید
بررسی نتایج و اثرات انواع پروژه های عمرانی روی مسائل شهری و شهرنشینی
برنامه ریزی و مدیریت سیستم حمل و نقل شهری و تلاش جهت توسعه آن
طراحی اولیه یا مجدد خیابان ها و معابر با هدف افزایش ایمنی و راحتی همه افراد جامعه و کاهش ترافیک و ازدحام
برنامه ریزی و اخذ تدابیری برای کاهش اثرات سوء زندگی شهری
مکان یابی عناصر و کاربری های گوناگون شهری
دروس رشته شهرسازی
در رشته شهرسازی دروس پایه، اصلی و تخصصی زیر ارائه می شود:
از جمله دروس پایه عبارت است از:
- مبانی اقتصاد
- مبانی جغرافیا
- زبان تخصصی
- درآمدی بر شهرشناسی
- درک و بیان محیط شهری
- مبانی جامعه شناسی
- کاربرد ریاضیات در شهرسازی
- کاربرد هندسه در شهرسازی
- بوم شناسی طبیعی و انسانی
- کارگاه بیان تصویری
از جمله دروس اصلی رشته شهرسازی عبارت است از:
- کاربرد نقشه برداری
- اقتصاد شهری
- کاربرد رایانه در شهرسازی
- حقوق و قوانین شهری
- کارگاه مهندسی شبکه حمل و نقل
- تاریخ و فرهنگ شهرنشینی ایران
- تاریخ و فرهنگ شهرنشینی جهان
- کارگاه مهندسی تاسیسات شهری
- کارگاه مطالعات شهری
- طراحی و کاربرد نظام اطلاعات
- آشنایی با مبانی معماری و ساختمان
- مبانی مهندسی شبکه حمل و نقل
- مبانی مهندسی تاسیسات شهری
- آمار و روش های کمی در شهرسازی
- آشنایی با مصالح و ساخت
- جغرافیای شهری
- جامعه شناسی شهری
همچنین دروس تخصصی زیر در شهرسازی تدریس می شود:
- مبانی و روش های برنامه ریزی شهری
- روش تحقیق در شهرسازی
- کارگاه طرح های اجرایی
- مبانی و روش های طراحی شهری
- کارگاه برنامه ریزی شهری
- کارگاه طراحی شهری
- مبانی و روش های برنامه ریزی مسکن
- کارگاه برنامه ریزی مسکن
- مدیریت و سازمان اجرایی شهری
- کارگاه برداشت کاربردی
- کارگاه آماده سازی زمین
- طرح نهایی
بازار شغلی شهرسازی
بازار شغلی و زمینه های کاری که مهندس شهرسازی می تواند در ایران داشته باشد متفاوت بوده و می تواند در بخش های دولتی مانند سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، استانداری ها، شهرداری ها، وزارت کشور و دیگر سازمان های وابسته به وزارت کشور و مسکن و شهرسازی را نام برد.
نیاز به رشته ای مانند شهرسازی در حال حاضر بسیار احساس می شود زیرا می تواند در سطح کلان فعالیت و مباحثی مانند سوانح طبیعی، آمار، اقتصاد، روانشناسی، مدیریت حمل و نقل و .. را با دیگر مسائل تلفیق و نتیجه بهتری کسب شود. این رشته در سطح جهانی بازار کار خوبی داشته و هنوز بازار کاری آن اشباع نشده است.
دانش آموختگان شهرسازی علیرغم توانایی های یک مهندس شهرساز می توانند از لحاظ علمی و نظری و پژوهشی در بسیاری زمینه ها کارامد باشند و در زمینه های طراحی و محاسباتی ایفای نقش نمایند. با داشتن مدرک کارشناسی می توان در بازار کار این رشته مشغول شد و در صورت کسب مدرک دکترا می توانند به عنوان عضو هیئت علمی در دانشگاه ها مشغول به فعالیت شوند.
به طور خلاصه مهندسان شهرسازی می توانند در موارد زیر به فعالیت بپردازند:
- ارائه طرح های شهری و منطقه ای
- مشاوره در امور شهری و منطقه ای به مدیران
- فعالیت در شهرداری ها
- فعالیت در استانداری ها
- کار در وزارتخانه های مرتبط با مسکن و شهرسازی یا راه و ترابری
- نظارت بر ساختمان های بیشتر از ۸ طبقه مطابق قانون
- اجرای پروژه های تفکیک زمین، محوطه سازی و طراحی محلات
- برنامه ریزی و طراحی شهرک های مختلف مسکونی، تجاری و صنعتی
- مکان یابی عناصر و کاربری های مختلف شهری
- برنامه ریزی و طراحی شهرهای جدید
- فعالیت گروهی با دیگر تخصص ها در پروژه های مختلف
- کار در زمینه مشاور خصوصی یا نیمه خصوصی شرکت های مختلف شهرسازی و معماری
- تدریس در دانشگاه ها
از نظر درآمد اگر مهندس شهرساز در قسمت دولتی مشغول به کار شود بر اساس قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کند ولی فعالیت در بخش خصوصی کمی متفاوت بوده و درآمدهای مختلفی به دست می آورد. تخصص، تجربه و مهارت از مواردی است که در قسمت خصوصی مورد استقبال کارفرما می باشد.
هر چه فرد متخصص تر و فعال تر بوده و تبحر بیشتری داشته باشد درآمد بالاتری کسب می کند. در ضمن مهندس شهرسازی می تواند شرکت مهندسی مشاور تاسیس و بر اساس کیفیت خدمات، میزان فعالیت و تعداد مشتریان درآمد کسب نماید.
گرایش های کارشناسی ارشد شهرسازی
از جمله گرایش های کارشناسی ارشد مهندسی شهرسازی عبارت است از:
- مدیریت شهری
- برنامه ریزی شهری
- طراحی شهری
- برنامه ریزی منطقه ای
گرایش های مقطع دکترا شهرسازی
گرایش های مقطع دکترا شهرسازی شامل موارد زیر می باشد:
- شهرسازی اسلامی
- شهرسازی
- طراحی شهری
- مدیریت شهری
- برنامه ریزی شهری
کدام دانشگاه ها رشته شهرسازی را ارائه می دهند؟
دانشگاه های زیر در رشته شهرسازی پذیرش دانشجو دارند:
تهران
هنر اسلامی تبریز
هنر تهران
خوارزمی تهران
فردوسی – مشهد
شیراز
بین المللی امام خمینی(ره) – قزوین
هنر اصفهان
مازندران – بابلسر
گیلان – رشت
یزد
بجنورد
سمنان
غیرانتفاعی رسام – کرج
مرکز آموزش عالی فنی و مهندسی بویین زهرا
لرستان – خرم آباد
خلیج فارس – بوشهر
ارومیه
کردستان – سنندج
غیرانتفاعی صنعتی سجاد – مشهد
بوعلی سینا – همدان (محل تحصیل کبودر آهنگ)
سلمان فارسی – کازرون
صنعتی جندی شاپور – دزفول
مرکز آموزش عالی لار
در پایان این مطلب همچنین پیشنهاد می شود در صورت علاقمندی برای آشنایی با رشته مهندسی عمران و رشته نقشه کشی ساختمان روی لینک ها کلیک کنید.
منبع : آرگا
