آلودگی هوا امروزه به یکی از اساسی ترین مشکلات کلان شهر ها تبدیل شده است. آلودگی هوا و ورزش در چنین شرایطی ممکن است، تاثیرات منفی بر سلامتی داشته باشد، به خصوص انجام تمرینات هوازی در چنین شرایطی می تواند، منجر به بروز بیماری شود. در هنگام انجام فعالیت های هوازی، هوا را بیشتر و عمیق تر به ریه خود می کشید، ذرات معلق در هوا، اکسید های گوناگون و آلاینده ها به مقدار بیشتری وارد ریه ها می شوند و در صورتی که در حین ورزش در هوای آلوده به جای بینی از دهان تنفس شود، فیلتر صحیح هوا صورت نمی گیرد و تاثیرات منفی برای انسان در پی خواهد داشت.
شواهد و مدارک نشان می دهد، پرداختن به فعالیت های ورزشی در هوای آلوده تاثیرات منفی بر سلامتی انسان دارد، با این وجود می توان با رعایت برخی اقدامات احتیاطی باز هم به ورزش پرداخت و از اثر گذاری های منفی هوای آلوده کاست.
ورزش در هوای آلوده
ورزش در شرایطی که هوا آلوده باشد، سبب تشدید اثرات منفی آلودگی بر انسان می شود، زیرا قرار گرفتن در این هوا و تنفس آن حجم بالایی از ذرات معلق و گازهای آلوده را وارد بدن می کند. پرداختن به فعالیت ورزشی در هوای آلوده میزان رسوب ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در ریه انسان چند برابر بیشتر از حالت عادی است. بهتر است در شرایطی که هوا به اندازه کافی تمیز نیست، از ورزش در محیط های باز و پرداخت به فعالیت هایی چون پیاده روی و دوچرخه سواری و دویدن پرهیز کنید.
ورود آلاینده هایی چون دود و گرد و غبار به ریه سلامتی را با چالش روبرو می کند، مستندات موجود نشان می دهند، آمار حملات قلبی و سکته در میان سالمندان در روز های آلوده بیشتر از روز های معمولی می باشد. قرار داشتن طولانی مدت در هوای آلوده می تواند، خطر مرگ و میر ناشی از بیماری های سرطان ریه و بیماری های قلبی عروقی را افزایش دهد.
عوارض تمرین در هوای آلوده
آسیب های وارده بر سلامتی ورزشکاران در هوای آلوده بسته به زمان تمرین و گاز های موجود در هوا متفاوت خواهد بود، کلی ترین عوارضی که با تمرین و قرار گرفتن در هوای آلوده ممکن است، برای فرد ایجاد شود، شامل موارد زیر می باشد.
- آسیب دیدن مجاری تنفسی
- افزایش خطر ابتلا به آسم و بیماری های تنفسی
- افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی
- خطر حمله قلبی و سکته
- احتمال ابتلا به سرطان ریه
ورزش های مناسب در هوای آلوده
انجام ورزش در هوای آلوده مناسب نمی باشد، با افزایش شدت ورزش و انجام فعالیت های هوازی مانند دوچرخه سواری و دو میدانی میزان نفوذ آلاینده ها در بدن بیشتر خواهد شد و سد های محافظتی بدن پس از گذشت زمان اندکی دیگر کارایی لازم را نخواهند داشت. بنابراین توصیه می شود، از انجام ورزش با شدت زیاد در صورت آلودگی هوا پرهیز کنید و به ورزش های سبک بپردازید، تا به بیماری های تنفسی مانند آسم مبتلا نشوید. در صورتی که با این بیماری درگیر هستید، از مربی ورزش خود بخواهید، به معرفی چند ورزش مناسب برای آسم بپردازد.
شرایط مکانی
بهتر است، به جای انجام تمرینات در هوای آلوده و باز در سالن های ورزشی سربسته به تمرین های ورزشی بپردازید و از مراکز ترافیکی و صنعتی در چنین شرایطی دور باشید. پرداختن به فعالیت های ورزشی در هوای آلوده بیشترین خطر را برای افراد مبتلا به بیماری های قلبی، ریوی و دارای سایر بیماری های زمینه ای دارد. در صورتی که الزام به فعالیت ورزشی در فضای باز دارید، بوستان های حواشی شهر و پردرخت که آلودگی کمتری دارند، مناسب تر به نظر می رسد. به یاد داشته باشید، در کلان شهر های مانند تهران قبل از ساعت هفت صبح میزان آلاینده های هوا بسیار کمتر می باشد و زمان مناسب تری برای پرداختن به ورزش است.
تغذیه در هوای آلوده
در صورت پرداختن به ورزش در شرایطی که هوا به قدر کافی تمیز نمی باشد، باید تغذیه مناسبی با خود به همراه داشته باشید. در این زمان بهتر است، از غذا های دارای ویتامین های A-E-C و سبزیجات و میوه های تازه و آنتی اکسیدان ها استفاده کنید. برای خنثی کردن سرب هوای آلوده استفاده از لبنیات به ویژه شیر توصیه می شود. کلسیم شیر برای از بین برد تاثیرات سرب موجود در هوا بسیار مفید است.
ورزش های مناسب در فضای سربسته
در شرایطی که هوا آلوده می باشد، بهتر است به فعالیت های ورزشی یوگا و تایچی بپردازید، این نوع ورزش ها به تقویت قفسه سینه، دیافراگم و عضلات سر و گردن کمک می کنند. این تمرینات باید حتما در مکان سربسته با تهویه مناسب انجام شوند، تا هوایی که تنفس می کنید، سالم باشد. ورزش در هوای آلوده و فضای باز می تواند، آلودگی های هوا را وارد ریه ها کند و این موضوع برای سلامتی مضر می باشد. پرداختن به فعالیت های کششی برای تقویت قفسه سینه باید در خانه یا سالن های سربسته دارای تهویه مناسب انجام گیرد.
بررسی شرایط جسمی
پیش از پرداختن به تمرین در هوای آلوده شرایط جسمی خود را بررسی کنید و به بدن خود توجه داشته باشید، واکنش بدن افراد مختلف به آلودگی متفاوت می باشد، در صورتی که حین تمرین دچار احساس درد در قفسه سینه، تنگی نفس، مشکل در تنفس، تعریق غیر طبیعی سرفه یا خس خس سینه شدید، بلافاصله تمرین را متوقف کرده و با پزشک خود تماس بگیرید.
تمرین در هوای آلوده می تواند، بسیار خطرناک باشد، این خطر برای کودکان و سالمندان و افراد دارای بیماری های زمینه ای بسیار بیشتر می باشد، زیرا بیشتر در معرض عوارض سرب موجود در هوا می باشند. از این رو پرداختن به سایر امور ورزشی در هوای ناسالم و آلوده به هیچ عنوان به این دسته از افراد پیشنهاد نمی شود. در صورت لزوم افراد سالم می توانند، با استفاده از ماسک هایی که هوا را فیلتر می کند و از ورود آلاینده ها به بدن می کاهد به ورزش بپردازند.
استفاده از ماسک ها نیز تا حدی به شما کمک می کند و از ورود تمام آلاینده ها پیشگیری نمی شود و ممکن است، خطراتی متوجه سلامتی شما باشد، بهتر است ورزش را در هوای آلوده به مکان های سربسته دارای تهویه محدود کنید.
تاثیر گاز های موجود در هوای آلوده
مونوکسید کربن موجود در هوای آلوده جایگزین اکسیژن می شود و اکسیژن مورد نیاز برای انجام تمرینات ورزشی در هوای آلوده کاهش می یابد، این وضعیت می تواند عوارضی چون سردرد و سرگیجه یا حتی تپش قلب به همراه داشته باشد.
از دیگر آلاینده های خطرناک در هوا سرب می باشد، با ورزش در هوای آلوده و تنفس آلاینده های موجود در هوا سرب به سرعت وارد جریان خون ورزشکار می شود و از عمر طبیعی گلبول های قرمز می کاهد و بدن دچار کم خونی خواهد می شود، لازم است دقت کافی داشته باشید و علائم کم خونی و نشانه هایی که باید جدی بگیرید را به خوبی بشناسید. کودکان به دلیل حساسیت مخاط بینی، حنجره، نای و روده بیشتر در آسیب های ناشی از سرب موجود در هوا می باشند.
منبع : آرگا
