کود مرغی نسبت به دیگر کودهای حیوانی دارای درصد بیشتری پتاسیم و فسفر می باشد. این کود سبب افزایش قدرت ریشه دهی درختان و تهویه بهتر خاک نیز می شود. با ادامه مطلب همراه ما باشید تا در مورد مزایای کود مرغی اطلاعات بیشتری کسب کنید.
آشنایی با مزایای کود مرغی
در چند سال اخیر در اغلب کشورهای جهان به دلیل حجم بالای تولید کود مرغی و مشکلات زیست محیطی آن درباره مصارف این کود تحقیقات و بررسی های مختلفی صورت گرفته است. نتایج ثابت کرده که نه تنها کود مرغی بی ارزش نبوده بلکه اگر به درستی استفاده شود به عنوان کود باارزشی در کشاورزی محسوب می شود.
بخشی از کود مرغی در جهان در حال حاضر در تغذیه دام و ماهی به کار گرفته می شود و بخش جزئی از آن در معدود کشورهایی برای تولید بیوگاز در مصارف خانگی و در کشورهای پیشرفته از جمله انگلستان به منظور سوخت نیروگاه های تولید برق مدرن استفاده می شود.
اما به طور کلی بیشتر از ۹۰ درصد کود مرغی برای مصارف کشاورزی استفاده می شود. در ادامه مطلب قصد داریم پیرامون مزایای کود مرغی صحبت کنیم.
کود مرغی چه مزیت هایی دارد؟
به طور کلی از مزایای مهم کود مرغی نسبت به دیگر کودهای حیوانی این است که درصد بیشتری پتاسیم و فسفر دارد. مزایای کود مرغی به خاطر همه ۱۳ ماده مغذی ضروری گیاهان از جمله فسفر، پتاسیم، نیتروژن، کلسیم، منیزیم، گوگرد، منگنز، مس، کلر، بور، آهن، مولیبدن و روی می باشد که می تواند تقریبا همه نیازهای گیاه را تامین کند.
اصلی ترین مزایای کود مرغی برای گیاهان شامل افزایش قدرت ریشه دهی، تهویه بهتر خاک، کاهش فرسایش، کاهش شسته شدن کود است. کود مرغی به حفظ بیشتر آب در زمین کمک کرده و مواد آلی موجود در آن منبع غذایی را برای میکروب های خک تامین می کند که تنوع بیولوژیکی خاک را بالا می برد.
به این ترتیب تجربه مواد مغذی آلی تسریع شده و کود مرغی سرشار از اسیدهای آمینه متیونین، لیزین و سیستئین می باشد. ارزش کود مرغی با توجه به نوع و ترکیب غذایی، نوع نگهداری مرغ و نوع ماده ای که در بستر مرغ استفاده شده متفاوت است. بر اساس بررسی های صورت گرفته اگر کود مرغی دارای ۵۰ درصد آب باشد در هر تن حدود ۲۰ کیلوگرم ازت،۱۳ کیلوگرم پتاسیم،۲۵ کیلوگرم فسفر و ۴۲ کیلوگرم آهک و منیزیم وجود دارد.
با توجه به مقایسه ای که در اروپا میان کود مرغی و کود گاوی و کود خوک صورت گرفت، نتایج نشان داد اگر کود مرغی فراوری گردد ارزش آن به مراتب بیشتر از سایر کودها است.
کود مرغی تازه
با توجه به بررسی های انجام شده کود مرغی در حالت تازه و مرطوب، دارای انواع باکتری و سموم قارچی مانند آفلاتوکسین می باشد که برای گیاهان مضر است. در ضمن به علت وجود آمونیاک زیاد در آن ممکن است سبب سوختگی گیاه شود. برای کاهش خطر کود مرغی برای حیوانات خانگی، درختان و انسان بایستی پیش از استفاده آن را کمپوست سازی نمود.
این کار اگر به درستی صورت گیرد ارگانیزم های بیماری زا را از بین برده و کود مرغ برای استفاده در اطراف گیاهان، افراد و حیوانات خانگی بی خطر خواهد بود. کمپوست سازی مناسب دمایی بین ۶۰-۷۰ درجه سانتی گراد را ایجاد که برای از بین بردن اکثر پاتوژن های انسانی و حیوانی نظیر باکتری های ایکولای و سالمونلا کافی خواهد بود.
روش کمپوست سازی کود مرغی
کمپوست نمودن کود مرغی ساده بوده و اول بستر استفاده شده توسط مرغ ها برداشته و درون مخزن کمپوست قرار می گیرد. بعد مرتبا به صورت کامل خیس شده و هر چند هفته هم زده می شود تا هوادهی به خوبی صورت گیرد.
به طور میانگین حدود ۶-۹ ماه زمان می برد که کمپوست کاملا آماده شود. زمان دقیق آماده شدن کمپوست به شرایط آماده سازی آن بستگی دارد. حذف رطوبت از کود مرغی مانع از رشد و تجزیه میکروبی و ایجاد بو می شود. کود مرغی تازه پر از نیتروژن است و بین ۵-۶ ماه می توان آن را به کمپوست تبدیل کرد.
کمپوست سازی کود و مواد بستر باعث کاهش محتوای آمونیاک آن شده از این رو سبب سوختگی گیاهان نمی شود. در ضمن حجم کل، وزن و بوی کود را تقلیل می دهد. سبب تثبیت مواد مغذی شده و موجب آزاد شدن تدریجی و دراز مدت مواد مغذی کود می گردد.
کود مرغی به خاطر ارزش تغذیه ای بالا، برای درختان میوه بسیار موثر بوده و سبب باردهی بیشتر می شود. از جمله موارد استفاده کود مرغی عبارت است از:
- درخت پسته
- درخت گردو
- درخت مرکبات
- درخت زرد آلو
- درخت سیب
- غلات و گندم
- زعفران
- سیب زمینی
- برنج
میزان استفاده کود مرغی
برای درخت انار میزان کود مایع مرغی حدود ۸۰-۵۰ لیتر در هکتار می باشد. البته میزان کود مرغی مصرفی برای هر درخت بسته به نوع درخت و با توجه به نیاز نیتروژنی درخت محاسبه می شود. برای تعیین مقدار کود مرغی بایستی به عواملی مانند ماده آلی خاک، نوع گیاه مورد کشت، بافت خاک و میزان بارندگی دقت داشت.
به طور مثال خاک هایی که از نظر ماده آلی فقیر هستند، به میزان کود مرغی بیشتری احتیاج دارند. همچنین خاک های با بافت سبک، نسبت به خاک های سنگین به میزان کود مرغی بیشتری نیاز دارند. بهترین روش برای تعیین میزان مصرف کود مرغی در هر هکتار آزمون تجزیه کود مرغی می باشد. در آزمون مذکور مقدار عناصر غذایی موجود در کود مرغی و خواص شیمیایی آن تعیین می گردد.
روش استفاده کود مرغی
کود مرغی به سه شکل زیر استفاده می شود:
- حفر چاله اطراف درختان و پر کردن آن با مخلوط کود و خاک
- مخلوط نمودن با آب آبیاری در روش آبیاری سنتی
- پخش کردن روی زمین زراعی و یا کنار درختان و مخلوط کردن با خاک
به خاطر داشته باشید در اطراف درختان به منظور استفاده از کود مرغی قبل از کاشت درخت، بایستی زمان شخم زدن زمین، کود را با خاک مخلوط تا به خوبی جذب ریشه درخت شده و تاثیر بهتری داشته باشد. برای این کار کود را به شکل یکسان روی زمین مورد نظر پخش و با خاک مخلوط سازید.
در نواحی با آب و هوای خشک، بهتر است بعد از کوددهی کمی آبیاری صورت گیرد. در فصل رشد نیز مقداری کود مرغی به شکل یکنواخت روی سطح خاک اطراف درخت پخش و با احتیاط با خاک مخلوط نموده و بعد از پایان کار زمین را آبیاری نمایید. برای کوددهی درختان میوه از روش چالکود استفاده کنید.
در این روش پای درختان با فاصله مناسب چاله هایی حفر کرده بعد کود را داخل آن ریخته و با خاک کاملا بپوشانید. روش پخش سطحی هم مناسب بوده و هزینه کمی دارد. اما ممکن است سبب تثبیت عناصری گردد که مورد استفاده گیاه نیست.
کود مرغی در کشاورزی
باید اشاره داشت بخش زیادی از کود حیوانی از جمله کود مرغی امروزه در اکثر کشورهای دنیا و ایران در کشاورزی استفاده می شود. قابل ذکر است امتیاز و مزیت کود مرغی گرانوله در کشاورزی عبارت است از:
- تامین میزان زیادی از عناصر غذایی مورد استفاده گیاه مانند نیتروژن ، فسفر و پتاسیم و … برای خاک زراعی.
- تشکیل هوموس یا لاشبرگ در خاک که سبب اصلاح خاک سطحی و اصلاح شرایط فیزیکی زمین یا بافت سنگین و سبک می گردد در نتیجه سبب بهبود تهویه خاک، افزایش قدرت رویش بذر و درخت، افزایش ظرفیت نگهداری آب در زمین و افزایش فعالیت میکروارگانیزم های مفید در خاک می شود.
- استفاده متناسب از کود مرغی در کشاورزی کیفیت خاک را از لحاظ فیزیکی و شیمیائی افزایش داده به این ترتیب نیاز به استفاده از کود شیمیایی حداقل شده و این موضوع از نظر اقتصادی نیز کاملا مقرون به صرفه می باشد.
استفاده از کود مرغی علیرغم اینکه سبب می شود اولین محصول به خوبی برداشت گردد، مقدار ۱/۲ تا ۲/۳ کود بعد از خرمن در زمین باقی مانده و برای محصولات بعدی که کاشته می شوند، به استفاده می رشد. بر مبنای آمار موجود، در حال حاضر در کشور حدود ۵/۳ میلیون تن کود مرغی تولید می شود که بخشی از آن در باغات پسته جنوب در کرمان و رفسنجان استفاده می شود. ضمنا می توان از کود مرغی تولیدی در کشور برای ۸/۱ میلیون هکتار کشت محصولاتی مانند ذرت، گندم، برنج، چغندر و درختان مثمر از جمله پسته استفاده نمود.
این کود در ضمن شامل بستری(اغلب براده های چوب یا کلاه) است که برای قفس پرندگان به کار می رود و به همراه بقایای حیوانات نظیر پر و خوراک مرغ، مکمل های خوراکی و مقادیر کمی تخم مرغ شکسته و پوسته آن وقتی تجزیه می شوند می توانند برای خاک موثر باشند. این ترکیب از مواد آلی می تواند مواد مغذی بیشتری تامین و اگر به خوبی مدیریت شود سبب اصلاح باغ گردد.
گزارشات نشان می دهد در کوتاه مدت کود مرغی می تواند محتوای مواد آلی خاک را هم افزایش دهد. و همانطور که اشاره شد مواد آلی موجود در کود مرغی مزایای دیگری هم برای خاک به همراه دارند از جمله این که شامل میکروب هایی بوده که خاک را تغذیه نموده و مواد مغذی ارگانیک را سریع تر تجزیه می نمایند که موجب می شود فواید آن ها سریع تر در اختیار گیاهان قرار گیرد.
گفتنی است مواد مغذی موجود در کودهای آلی از جمله کود مرغی در مدت زمان طولانی تری به آهستگی برای گیاهان آزاد می شوند و احتمال اینکه از باغ دور شده و آب های سطحی یا زیرزمینی را آلوده سازند، کمتر است.
استفاده درست از کود مرغی فراوری شده
به طور کلی استفاده درست از کود مرغی فراوری شده با مزایای زیر همراه است:
- افزایش و بهبود کیفیت و کمیت محصولات در کشاورزی
- مصرف و هدر رفت کمتر نسبت به کود مرغی فراوری نشده
- جلوگیری از واردات مقادیر قابل توجهی کود شیمیایی و در نتیجه صرفه جویی ارزی.
- اصلاح ساختار و بافت خاک های کشاورزی و ممانعت از فرسایش خاک
- جلوگیری از آلودگی محیط زیست ناشی از مقادیر عظیم کود مرغی فراوری نشده در کشور
- کمک موثر به مرغداران به منظور تهیه بازار جدید برای فروش کود مرغ و حل یکی از مشکلات مرغداری کشور
- کمک به حفظ زمین های کشاورزی برای نسل های بعدی.
- نبود بذور علف های هرز و عوامل بیماری زا
به طور کلی استفاده از کود مرغی در باغچه سبزیجات به علت وجود میزان بالایی مواد مغذی انتخاب مناسبی می باشد. به نحوی که بیشتر کارشناسان این حوزه کود مرغی را بهتر از کود حیوانی می دانند. کودهای مرغی پی اچ حدود ۶.۵-۸ داشته و خنثی یا قلیایی در نظر گرفته می شوند.
از این رو برای گیاهانی که آهک دوست نیستند نظیر گل کاملیا و زغال اخته مناسب نمی باشند. قابل ذکر است کود مرغی تنها فضولات نبوده از این رو نسبت NPK در انواع کود مرغی فراوری شده متفاوت است. به این ترتیب کود مرغی یک کود کامل بوده چرا که حاوی مواد مغذی اصلی نیتروژن، فسفر و پتاسیم به همراه عناصر ریز مغذی مورد نیاز گیاهان است.
قابل ذکر است کود مرغی نیتروژن بالا میزان مناسب فسفر و پتاسیم را در خود دارد و محتوای نیتروژن و فسفر کود مرغی حداقل دو برابر بیشتر از دیگر کودهای حیوانی نظیر کود گاوی است. ولی نیتروژن بالای کود مرغی اگر به صورت درست کمپوست نشده باشد، برای گیاهان مضر است.
کود مرغی خام می تواند سبب سوختن گیاهان گردد. ۴۰ تا ۷۰ درصد از کل نیتروژن کود مرغی در ۶ هفته ابتدایی در دسترس است، نیتروژن باقی مانده به مرور با تجزیه بقایای آلی آزاد می گردد. فسفر در کود مرغی عموما به صورت ارگانیک بوده و بسیار کندتر از نیتروژن در دسترس گیاه قرار می گیرد و با سرعت تجزیه کود و کیفیت اتصال آن در خاک ارتباط مستقیم دارد.
تمام اشکال عنصر پتاسیم در کود مرغی در بیشتر موارد به راحتی در دسترس گیاه می باشد، ولی در صورت عدم ترکیب، ممکن است سریعا با شستشو از بین بروند. شایان ذکر است بسیاری از عناصر مغذی دیگر هم در کود مرغی به میزان کم وجود دارند. کود مرغی علیرغم اینکه یک منبع عالی مواد مغذی برای گیاه به شمار می رود، می تواند با بهبود ساختار خاک، نرخ نفوذ آب را در خاک ارتقا بخشد.
در پایان پیشنهاد می شود در صورت تمایل برای اطلاع از فواید کود سولو پتاس و فواید خاکستر چوب برای کود روی لینک ها کلیک کنید.
منبع : آرگا
