یکی از چالش برانگیز ترین بخش های فرزندپروری، مدیریت رفتار کودک می باشد. آموزش مدیریت رفتار فرزند یا parental management training)pmt) نوعی مداخله در تکنیک های یادگیری اجتماعی برای تغییر رفتار کودکان می باشد. البته هر مداخله ای که والدین در آن درگیر باشند، مدیریت رفتار محسوب نمی گردد. برای دستیابی به هدف ارزشمند توانندی، موفقیت و رفتار شایسته کودکان باید والدین اطلاعات خود را با مطالعه و مشورت افزایش دهند تا درآموزش و هدایت رفتار کودک به والدینی موفق تبدیل شوند.
جهت بخشیدن به رفتار کودکان و ایجاد رفتار های صحیح در آن ها بخش قابل توجهی از آموزش و مراقبت از کودکان می باشد. آموزش قوانین اجتماعی به کودکان برای حضور در موقعیت های مختلف کمک می کند، تا آن ها نحوه رفتار با دیگران در موقعیت های گوناگون را بشناسند و از انواع آسیب های احتمالی به دور بمانند. این آموزش ها کودکان را در مسیر زندگی راهنمایی می کند و پشتوانه خوبی برای آن ها می باشد.
نحوه مدیریت رفتار کودک
مدیریت و هدایت رفتار کودکان که بر پایه روابط متقابل احترام آمیز باشد، می تواند زمینه ساز ایجاد رفتار های سازنده در کودک شود. چنانچه انتظارات واقع بینانه از کودک خود نداشته باشید، یا به نیاز های او توجه نکنید و خواهان رفتاری کاملا بدون نقص باشید، سبب می شوید تا فرزندتان از اعتماد به بزرگسالان و دریافت آموزش های لازم خودداری کنند. برای پیشگیری از این رفتار ها باید قبل از شروع هدایت رفتاری آموزش های لازم در این زمینه را به خوبی فرا گیرید و سپس اقدام به هدایت رفتار کودک کنید.
رفتار های چالش برانگیز
کودکانی که در تربیت آن ها رفتار محبت آمیز و محترمانه وجود داشته باشد، متقابلا می آموزند با دیگران نیز رفتاری از سر محبت و احترام داشته باشند. زمانی که مدیریت و هدایت رفتار کودکان با شیوه ای مناسب انجام گیرد، عزت نفس در کودکان تقویت می شود و مهارت های بیشتری کسب می کند و می توانند نیاز های خود را به شیوه ای مناسب بیان و رفع کنند.
دقت داشته باشید تا انتظارات صحیحی از کودک خود در ذهن داشته باشید. برخی رفتار های کودک که نوعی رفتار چالش برانگیز در نظر گرفته می شوند، تنها مجموعه از رفتار های متناسب با سن کودک هستند. کودکان دو ساله نمی توانند به راحتی آرام و قرار داشته باشند، یا هیجان خود را مهار کنند. با قواعد بزرگسالان به موضوعات نگاه نکنید و انتظار رفتاری بیشتر از سنشان از کودکان نداشته باشید.
رفتار های مشکل ساز
برای مدیریت رفتار کودک باید ابتدا منشا رفتار های مشکل ساز را بیاید و پس از شناسایی این رفتار ها به اصلاح آن ها اقدام کنید. نهادینه شدن، برخی از رفتار ها در کودک می تواند، باعث آسیب او و دیگران شود. برای مثال هرگاه به فرزند خود می گویید، از انجام کاری پرهیز کند، عمدا به انجام آن کار می پردازد، دارای یک مشکل رفتاری می باشد که نیاز به اصلاح صحیح از سمت مراقبین دارد، که منجر به لجبازی بیشتر در کودک نشود و در همین حین به اصلاح رفتار نیز کمک شود. آشنایی با راهکار های مقابله با لجبازی کودک، در هدایت رفتاری کودک و پیشگیری از لجبازی کودکان موثر می باشد.
استراتژی انضباطی
می توانید از روش های موثری برای رفع و اصلاح رفتار های اشتباه کودک استفاده کنید، انتخاب بهترین راه به میزان شناخت شما از کودک بستگی دارد. در برخی موارد در اختیار قرار دادن یک اسباب بازی مورد علاقه می تواند، واکنش خوبی از سمت کودک را به همراه داشته باشد و در برخی دیگر خوراکی محبوب استراتژی بهتر به نظر می آید.
تشویق کودک و تحسین او در پیروی از قوانین می تواند، تاثیری خوبی در این زمینه داشته باشد. تلاش کنید تا وقت کافی برای فرزند خود صرف کنید و در صورت اصلاح رفتار و پیروی از قوانین تشویق شایسته ای از کودک خود به عمل آورید. این موضوع که بتوانید از تحسین برای تشویق به رفتار خوب استفاده کنید امری بسیار مهم است.
نقش کودک در تصمیم گیری
در برخی موارد بهتر است، در راستای مدیریت رفتار کودک او را نیز در بحث در مورد رفتاری که انجام داده شرکت دهید. برای این کار دقت کافی داشته باشید، گفتگوی نامناسب با کودک خردسال که شامل اصرار و پاسخگویی به سوالاتی چون «چرا این کار را انجام دادی؟» یا سماجت برای عذر خواهی کودک بابت رفتارش بسیار آسیب زننده می باشد و کودک را در موقعیت ناخوشایندی قرار می دهد.
نقش بزرگسالان در هدایت رفتاری
خانواده ها در شیوه تربیتی خود و روش هایی که برای مدیریت رفتار فرزند خود انتخاب می کنند، متفاوت هستند. این تفاوت ها از سوی بزرگسال یا تفاوت آموزش ها در خانه و محیط های آموزشی ممکن است، باعث سردرگمی کودکان شود. همکاری خانواده و نهاد آموزشی بهترین راه برای رهایی از این سردرگمی ها می باشد.
تلاش کنید تا رفتار های نادرست کودک را ریشه یابی کنید، در صورتی که برخی رفتار های کودک با سن او مطابقت ندارد، یا به شکلی افراطی تکرار می شود، باید مورد بررسی قرار بگیرد، در این مورد باید علت پیدا شود و بر اساس آن هدایت لازم صورت گیرد.
پیشگیری از مشکلات رفتاری
شرایط یادگیری در یک محیط سالم به بروز رفتار های مناسب و پیشگیری از رفتار های نادرست در کودک کمک می کند. بدین منظور لازم است، تا دقت داشته باشید، رفتار های چالش برانگیز چقدر تکرار می شوند و در واکنش به چیزی هستند. درک کافی از کودک داشته باشید، ممکن است کودکان به دلیل تفاوت آموزش یا فرهنگ های متفاوت جبهه گیری کنند.
سن و مرحله رشد کودک را در نظر بگیرید، روابط خانوادگی و پویایی های خانوادگی را مد نظر قرار دهید، عوامل غیر عادی را که ممکن است بر رفتار کودک تاثیر بگذارد را نیز مورد بررسی قرار دهید.
شاخصه های هدایت صحیح
مدیریت رفتار کودک باید بر اساس نیاز های رشدی، علایق و تجربیات منحصر به کودک طراحی شده باشد، تفاوت های فردی کودک باید مد نظر باشد. کودک باید احساس کند، از سوی بزرگتر ها مورد احترام است، تا در صورت نیاز از آنها کمک بگیرد. سعی کنید برای هدایت رفتار کودک او را متوجه پیامد های رفتارش کنید، توضیح دادن و تشویق کردن و درخواست همکاری از کودک برای حل مشکلات می تواند گزینه های خوبی باشد.
در صورتی که رفتار های چالش برانگیز کودک با استفاده از روش های مثبت قابل تغییر نباشد، باید از مشاور یا روانشناس برای حل این مشکل کمک بخواهید.
منبع : آرگا