رزماری یک گیاه خانگی با طعم و عطری عالی می باشد که آفتاب دوست بوده و به خوبی می تواند شرایط خشکسالی را تحمل کند. اگر علاقمند هستید تا در منزل این گیاه را پرورش دهید در ادامه با مراحل کاشت رزماری در گلدان و نکات مراقبتی آن آشنا می شوید.
نکات و مراحل کاشت رزماری در گلدان
رزماری گیاهی بوته ای، خشبی، چند ساله و همیشه سبز است. این گیاه خانگی و دارویی طعم و عطری عالی دارد و می تواند به تنهایی در گلدان یا باغ و باغچه رشد داشته باشد. کاشت رزماری ساده و آسان بوده و همانند سایر گیاهان مدیترانه ای بسیار آفتاب دوست است و قادر به تحمل خشکسالی نیز می باشد.
بوی خوش و طعم جالب این گیاه سبب محبوبیت آن شده است. کافی است برگ های آن را لمس و از عطری که بر روی دستان شما باقی می ماند لذت ببرید. خبر خوب این که رزماری جزو گیاهانی است که می توان حتی در منزل یا محیط بیرون به راحتی به تکثیر و پرورش آن اقدام کنید و برای مصارف خانگی مورد استفاده قرار دهید.
در ادامه کاشت رزماری در گلدان آموزش داده می شود همچنین نکات مهمی برای مراقبت از این گیاه معطر بیان می کنیم.
رزماری
علاوه بر زردچوبه، نمک، فلفل و … از گیاه رزماری هم می توان به عنوان چاشنی غذا استفاده تا طعم آن را فوق العاده نماید. رزماری با اسم علمی Rosmarinus Officinalis در سراسر دنیا شناخته شده است. این گیاه به خانواده نعناعیان تعلق داشته و طعم تقریبا گسی دارد.
با اضافه کردن مقداری رزماری به غذاهایی مانند سوپ، خورش، کباب و … طعم آن ها شدیدا خوشمزه می شود. کاشت این گیاه تنها با هدف استفاده در طبخ و سرو غذا نبوده بلکه با آن می توان سس های خوش طعمی نیز تهیه کرد. در ضمن گیاه رزماری دارای خواص درمانی قابل توجهی هم می باشد.
از جمله این که برای درمان مشکلات اعصاب و روان، رفع استرس، کاهش بی خوابی بسیار مفید است. چرا که استشمام رایحه بی نظیر رزماری سبب بهبود اخلاق شده و تشویش و افسردگی را دور می کند. در صورتی که مشکل کبد چرب دارید این گیاه موثر خواهد بود.
همانطور که اشاره شد نحوه کاشت و پرورش گیاه رزماری در گلدان یا باغچه کار ساده ای بوده و از آنجا که گیاهی چند ساله و همیشه سبز است می توان مدت طولانی از این گیاه بهره برد. رزماری گیاهی خوشبو و رونده محسوب می شود و برگ های آن سوزنی شکل و کرکدار هستند.
شاخه های رزماری با افزایش سن چوبی می شوند و این گیاه در فصل رشد گل های آبی رنگ زیبایی تولید می کند که قابل استفاده نیستند. بیشترین بخش گیاه رزماری که مصرف خوراکی و دارویی دارد سرشاخه های آن است. این گیاه غالبا به صورت خودرو در نواحی مختلف کشور می روید و در ایران عمدتا در جنوب کشور به طور عمده تحت پرورش قرار می گیرد.
گفتنی است که گیاه رزماری نسبت به گرما و سرما بسیار مقاوم بوده از این رو در هر منطقه و شرایط آب و هوایی امکان کشت و پرورش آن وجود دارد. در ضمن رزماری به علت مقاومت زیاد به سرما و گرما برای زیباسازی فضای سبز کاربرد بسیاری دارد.
نکات مراقبتی رزماری
در کاشت و پرورش گیاه رزماری به نکات زیر دقت کنید:
انتخاب گلدان و خاک مناسب
گلدان، اولین فاکتوری است که بایستی آن را در نظر بگیرید. زیرا بستر رشد گیاه است. گلدان باید دارای زهکش هایی در کف باشد و به اندازه کافی بزرگ بوده تا حداقل سه سانتی متر فاصله میان لبه و ریشه های رزماری ایجاد شود. برای کاشت رزماری باید خاک مرغوب در گلدان استفاده شود. رزماری تقریبا با هر نوع خاکی سازگار است ولی ترجیحا از خاک باغچه همراه با شن درشت برای کاشت این گیاه استفاده کنید.
آبیاری کافی
رزماری طرفدار خاک خشک است تا مرطوب. نیاز آبی این گیاه در حدی است که به بارش باران هم اکتفا می کند. از این رو در آبیاری آن زیاده روی نکنید. در زمستان اگر گلدان رزماری در داخل منزل نگهداری می شود هفته ای دو مرتبه آبیاری شود ولی در محیط بیرون هر دو هفته یک مرتبه آبیاری صورت گیرد.
ضمنا در تابستان هر موقع که مشاهده شد سطح خاک کاملا خشک است نسبت به آبیاری گیاه رزماری اقدام کنید.
نور کافی
در راستای مراقبت و نگهداری از گیاه رزماری باید بدانید این گیاه در طی روز به ۶-۸ ساعت نور خورشید نیاز دارد. چه گلدان رزماری در داخل منزل باشد یا در فضای باز حتما باید زمان زیادی در مقابل نور خورشید قرار گیرد. با توجه به این که رزماری در نور روشن بهتر رشد می کند اگر در زمستان گیاه را به داخل منزل می برید در جایی از منزل قرار دهید که دارای تعداد زیادی پنجره و نور خورشید باشد.
کوددهی
فصل بهار بهترین زمان برای کوددهی گیاه رزماری می باشد. در طول ماه دو تا سه مرتبه این گیاه را با کود تغذیه کنید. همچنین قبل از این که در تابستان بخواهید گلدان رزماری را در بیرون از منزل قرار دهید، می توانید کوددهی انجام دهید. اگر رزماری در داخل گلدان کاشته شده است به کود بسیار نیاز دارد به ویژه که رزماری سریعا می تواند گلدان را پر کند.
برداشت
برای برداشت گیاه رزماری زمانی اقدام که در حال گل دادن باشد. گل های رزماری در فروردین تا اوایل خرداد نمایان می شوند. سرشاخه های رزماری را به طول ۳۰-۳۵ سانتی متر برداشت نمایید. معمولا برگ های رزماری را بعد از برداشت در سایه خشک می کنند. و جهت اسانس گیری سریعا به محل تقطیر و کارخانه فراوری ارسال می کنند.
مراحل کاشت رزماری
پرورش و کاشت گیاه رزماری توسط قلمه ساده تر از کاشت آن از طریق بذر می باشد. البته کاشت رزماری از هر دو روش هم مرسوم و امکان پذیر می باشد. بعد از تهیه قلمه این گیاه آن را به چند قطعه ۱۰ سانتی متری برش بزنید. بهترین زمان برای قلمه گیری رزماری اواخر بهار است.
ولی اگر در ناحیه ای با آب و هوای گرم زندگی می کنید، در اوایل پاییز نیز می توانید این کار را انجام دهید. گیاهی که از طریق قلمه رشد می کند همان ویژگی و کیفیتی را دارد که بوته های رزماری از طریق بذر رشد می کنند. می توانید قلمه رزماری را به صورت آنلاین سفارش دهید یا سری به گلخانه های محل زندگی خود بزنید.
انواع مختلفی از گیاه رزماری وجود دارد که هر یک ویژگی های متفاوتی دارند. برخی از گونه ها بسیار پر پشت هستند و رشد زیادی دارند، در حالی که برخی به رونده بودن تمایل دارند. برخی دارای گل های بنفش یا آبی بوده و برخی گل های سفید دارند. اگر قصد ندارید گیاه رزماری را توسط قلمه زنی تکثیر کنید، می توانید نشا رزماری را از یک گلخانه خریداری نمایید. در ادامه مراحل کاشت به این روش ارائه می شود:
۱. قبل از کاشت گیاه رزماری، برگ های قسمت پایینی قلمه را حدود ۲-۳ سانتی متر از انتهای ساقه جدا نموده و این قسمت را کاملا در خاک فرو کنید. به این دلیل برگ های انتهایی حذف می شوند که این برگ ها موجب فاسد شدن ساقه و از بین رفتن قلمه می گردند.
۲. بعد از جدا کردن برگ ها، هر یک از قلمه ها را در گلدان کوچکی حاوی دو سوم شن و ماسه درشت و خاک و یک سوم پیت ماس قرار دهید. گلدان را در مکانی آفتابی و نه در مقابل نور مستقیم خورشید بگذارید. سپس قلمه ها را مرتبا آبیاری و در محلی گرم قرار داده تا ریشه های گیاه شکل بگیرند. تقریبا سه هفته زمان می برد.
۳. برای رشد بهتر قلمه های گیاه رزماری می توانید گلدان را در داخل منزل قرار داده و روی آن را با کیسه پلاستیکی که چند سوراخ در آن ایجاد کرده اید، بپوشانید. این کار سبب تنظیم دما و نگهداشتن گرما و رطوبت می شود. می توانید انتهای قلمه رزماری را در هورمون ریشه زایی از نوع پودری فرو کرده تا زودتر ریشه تشکیل شود.
۴. پس از این که ریشه ها تشکیل شدند، می توانید هر قلمه رزماری را در یک گلدان یا داخل باغچه بکارید. گیاه رزماری هنگام رشد با هر شرایطی سازگار می شود و یک گیاه کاملا بادوام است. این گیاه با شرایط مختلف از جمله برف، درجه حرارت بالا، سنگ آهک، انواع خاک ها و … سازگاری پیدا می کند.
با این وجود در شرایط آب و هوایی گرم تا داغ و تقریبا خشک، رشد بهتری دارد. مکان با نور کامل و کاملا خشک را برای گیاه رزماری در نظر بگیرید.
در نواحی با آب و هوای سردتر، کاشت رزماری در گلدان انتخاب بهتری بوده برای این که می توانید در صورت لزوم آن را حرکت دهید و به محل گرم تر ببرید. در صورتی که می خواهید رزماری را در باغچه بکارید قبل از کاشت در فضای بیرونی صبر کنید در گلدان اولیه ریشه های بیشتری تولید و قوی تر گردد.
بعد خاکی را انتخاب که زهکش خوبی داشته باشد. ریشه این گیاه در اثر غرقاب شدن سریعا پوسیده شده و از بین می رود. در خاک قلیایی تر گیاه رزماری معطر تر می گردد. اگر خاک خیلی اسیدی باشد در مواردی برای کاهش اسیدیته خاک به آن آهک اضافه کنید.
مراحل قلمه زنی رزماری در خاک
در صورت قلمه زنی گیاه رزماری در خاک مراحل زیر را طی کنید:
- قبل از شروع باید بدانید که بهترین زمان قلمه زدن گیاه رزماری در بهار یا پاییز می باشد. یک قلمه ۱۰ سانتی متری از گیاه رزماری سالم و بدون آفت جدا کنید. برای این کار از یک ابزار تیز و ضد عفونی شده استفاده کنید.
- پس از جدا کردن قلمه تمام برگ های قسمت پایین قلمه را جدا، تا گیاه بیشتر انرژی خود را صرف ریشه زایی نموده و برگ ها انرژی اش را تحلیل نبرند.
- اکنون اگر روش قلمه زنی در خاک را انتخاب کرده اید، بایستی قلمه ها را در یک گلدان کوچک حاوی شن و ماسه، مقداری پیت ماس و خاک باغچه بکارید.
- در این مرحله گلدان را به محیطی گرم با دمای ۱۰ – ۲۸ درجه سانتیگراد و به دور از نور مستقیم خورشید انتقال داده و خاک گیاه را آبیاری تا رطوبت مناسبی پیدا کند.
- در طول مدت ریشه دهی گیاه رزماری باید خاک آن مرطوب نگه داشته شود، می توانید با کشیدن یک پلاستیک بر روی گلدان ریشه دهی قلمه را تسریع نمایید.
- تقریبا به مدت ۳ هفته پس از کاشت رزماری، گیاه ریشه دار می شود. سپس پلاستیک را از روی گلدان کنار زده و گلدان رزماری را به محیطی پرنورتر و با دمای مناسب انتقال دهید.
مراحل قلمه زنی رزماری در آب
اگر می خواهید قلمه رزماری را در آب تکثیر کنید مراحل زیر را انجام دهید:
- برای شروع قلمه های رزماری را در آب قرار دهید به طوری که قسمت پایین ساقه که برگ های آنرا جدا کرده اید، در آب قرار بگیرد.
- پس از گذشت ۳-۲ ماه که قلمه ها ریشه دار شدند، آن ها را به گلدان مناسبی انتقال دهید، می توانید آنها را در داخل خاک نیز بکارید.
- گلدانی را آماده و از خاک پر کنید، درون خاک یک سوراخ به اندازه ساقه ایجاد کرده و قسمت ساقه را داخل خاک قرار داده و خاک را آبیاری کنید.
- دقت کنید هفته های اول هر روز گلدان را آبیاری و مراقب باشید خاک گیاه اصلا خشک نشود زیرا بعد از کاشت سریعا شروع به ریشه زدن می کند. قبل از اینکه ریشه های گیاه مقاوم شود اگر خاک گلدان خشک گردد رزماری نیز خشک خواهد شد.
- پس از کاشت رزماری حدود ۳-۲ ماه گیاه رشد نخواهد کرد زیرا در حال ریشه زدن می باشد. بعد از این مدت می توانید رزماری را به زمین انتقال دهید.
در مجموع برای کاشت رزماری می توانید یا بذر این گیاه را تهیه و در گلدان بکارید یا قلمه جدا شده از گیاه مادر را در گلدان مورد کاشت و پرورش قرار دهید. در این مطلب مراحل کاشت این گیاه از طریق قلمه در دو حالت داخل آب و خاک ارائه شد. همچنین در صورت تمایل برای آشنایی با روش کاشت بروکلی در گلدان و کاشت زنجبیل در گلدان روی لینک ها کلیک و از این مقالات نیز بازدید نمایید.
منبع : آرگا
