باستان شناسان به مطالعه مردم و فرهنگ ها و کاوش در طبیعت و مکان های باستانی می پردازند. اگر قصد دارید برای تحصیلات دانشگاهی رشته باستان شناسی را انتخاب نمایید. در این مطلب اطلاعات خوبی در مورد این رشته و بازار کار آن به دست می آورید.
آشنایی با رشته باستان شناسی
باستان شناس محققی است که شواهد لازم برای تحقیقاتش را توسط بررسی، پژوهش و کاوش در نقاط مختلف دنیا که روزی محل تردد، سکونت یا هر نوع فعالیت انسانی بوده به دست می آورد و می کوشد تا گذشته را مطابق یافته های خود بازسازی نماید.
به عبارتی باستان شناسان پژوهشگرانی هستند که به مطالعه مردم و فرهنگ ها می پردازند. رشته باستان شناسی یکی از رشته هایی است که علاقمندی به طبیعت و مکان های باستانی سبب می شود فرد این رشته را انتخاب نماید. این رشته از زیر شاخه های گروه علوم انسانی می باشد و اگر مایلید تا از بازار کار و آینده شغلی این رشته آگاهی یابید تا پایان با ما همراه باشید.
باستان شناسی
انتخاب رشته و انتخاب شغل مناسب از مواردی است که در آینده فرد قطعا تاثیرگذار خواهد بود. انتخاب رشته تحصیلی و انتخاب شغل ارتباط نزدیکی با یکدیگر داشته و نمی توان آن ها را از هم جدا دانست. انتخاب رشته مقدمه ای برای انتخاب شغل خواهد بود. یکی از رشته های مورد انتخاب داوطلبان کنکور سراسری باستان شناسی می باشد.
داوطلبان علاقمند به این رشته باید قبل از آغاز انتخاب رشته کنکور سراسری اطلاعات کافی در مورد این رشته، دروس عموی و تخصصی و بازار کار آن کسب کنند. به این ترتیب آن دسته از داوطلبانی که مرحله آزمون کتبی کنکور سراسری را با موفقیت طی کرده و حالا به دنبال اطلاعات لازم برای انتخاب رشته کنکور هستند باید در انتخاب رشته نهایت دقت را به کار بندند.
باستان شناس بنا به تعریف عامه فردی است که در مکان های باستانی به کاوش پرداخته و یافته ها را مورد مطالعه قرار می دهد. و بعد از تعیین ارزش مادی و معنوی و تخمین قدمت آثار، آن ها را به بازار مختص آن ارائه می دهد. در گذشته جامعه نسبت به باستان شناس دیدگاه عتیقه جمع کن یا عتیقه فروش داشت.
در حالی که باستان شناس یک تاجر یا عتیقه جمع کن نبوده بلکه یک محقق می باشد. محققی که شواهد لازم جهت تحقیقات خود را از طریق بررسی، پژوهش و کاوش در نقاط مختلف دنیا که روزی محل تردد، سکونت بوده به دست آورده و می کوشد تا گذشت را بر اساس یافته هایش بازسازی نماید.
باستان شناسی از یک طرف مسیر تاریخ را مشخص می کند و از طرف دیگر مادر تاریخ شناخته می شود. در حقیقت روشن کردن گذشته هر جامعه از لحاظ اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، مذهبی و … بدون مراجعه به نظر باستان شناسان سخت و غیر ممکن می باشد.
توانایی های مورد نیاز برای تحصیل باستان شناسی
توانایی های مورد نیاز برای تحصیل در رشته مذکور این است که فرد بایستی به کار در طبیعت علاقمند باشد. یعنی اگر عاشق کاوش و جستجو در گذشته نیستید در این رشته موفق نمی شوید. داشتن اطلاعات مناسب در مورد تاریخ و جغرافیا و کشورهای همسایه و تسلط به زبان انگلیسی از ملزومات این رشته به شمار می رود.
کار روی کاوش ها می تواند از لحاظ جسمی خیلی طاقت فرسا باشد. از این رو باید آمادگی کافی و صبر و شوق فراوانی داشته باشید تا از عهده مسئولیت های خود برآیید. علاوه بر این یک باستان شناس لازم است قابلیت های زیر را نیز داشته باشد:
- ذهن کنجکاو
- توجه دقیق به جزییات
- مهارت های دقیق ضبط و گزارش دهی شامل مهارت های نوشتاری ، نقاشی و عکاسی
- مهارت های ارتباطی کتبی
- مهارت های ارائه
- امکان استخراج و تجزیه و تحلیل داده ها
- گواهینامه رانندگی
- مهارت های خوب آی تی
- توانایی کار گروهی
- مدیریت زمان خوب
- انعطاف پذیری از نظر مکان
دروس باستان شناسی
بعد از معرفی این رشته و چیستی آن نوبت به معرفی دروس عمومی و تخصصی آن می رسد. ممکن است داوطلب به این رشته علاقمند باشد ولی از دروس دانشگاهی آن خرسند نبوده و در آینده از تحصیل انصراف دهد. از این رو در ادامه به دروس پایه و تخصصی باستان شناسی اشاره می شود.
دروس پایه
- تاریخچه علم باستان شناسی
- تاریخ هنر از باستان تا آغاز اسلام
- بررسی تمدن های باستانی از نظر قرآن کریم
- حفظ آثار باستانی
- جغرافیای تاریخی
- اصول و مبانی انسان شناسی
- اسطوره شناسی
- اصول و مبانی باستان شناسی.
دروس اصلی و تخصصی
- باستان شناسی ایران در هزاره اول قبل از میلاد
- ایران در آغاز شهر نشینی
- استخوان شناسی
- باستان شناسی ساسانی
- کتاب آرایی
- باستان شناسی پیش از تاریخ ایران
- باستان شناسی و هنر ایلام
- فلز کاری دوره اسلامی
- باستان شناسی و هنر ماد و هخامنشی
- باستان شناسی اشکانی
- باستان شناسی و هنر اسلامی
- باستان شناسی پیش از تاریخ بین النهرین
- هنر و معماری بین النهرین در دوران تاریخی
- باستان شناسی مصر باستان
- باستان شناسی و هنر آسیای صغیر
- سکه شناسی
- حفاظت اشیاء باستانی
- شناخت مهر و تابلت
- تاریخ هنر نقاشی در ایران
- هنر یونان و روم باستان
- باستان شناسی و هنر قلمرو غربی اسلام
- هنر هند باستان
- باستان شناسی و هنر سرزمین های اسلامی
- سیر تحول خطوط و خواندن کتیبه های اسلامی
- هنر خاور دور
- خواندن خطوط باستانی
- تکنیک و هنر سفالگری
- طبقه بندی سفال
- طراحی و ترسیم مدارک باستانی
- روش کاوش
- کاوش در محل
- بررسی آثار باستانی
- خواندن متون باستان شناسی
- موزه داری
قابل ذکر است تحصیل در مقطع کارشناسی برابر با ۸ نیم سال تحصیلی و ۴ سال می باشد. البته این مهلت با توجه به تبصره و قوانینی که از سوی وزارت علوم به دانشگاه اعلام می شود تغییر می کند و دانشجو تا موقعی که همه واحدهای کارشناسی اش را بگذراند می تواند در چارچوب قوانین دانشگاه تحصیل خود را ادامه دهد.
گرایش های باستان شناسی در مقطع ارشد
این رشته در مقطع کارشناسی ارشد شامل سه گرایش زیر می باشد.
- تمدن فرهنگ اسلامی ایران و سرزمین های دیگر
- دوران تاریخی ایران
- دوران پیش از تاریخ ایران
آینده شغلی و بازار کار
مهمترین قسمت انتخاب رشته که تاثیر مستقیمی بر آینده فرد دارد، آینده شغلی و بازار کار هر یک از رشته های تحصیلی می باشد. بیشتر آثار باستانی کشور ما هنوز شناسایی و به ثبت نرسیده اند. در واقع با وجود این که در کشور ما زمینه های ملی رشته باستان شناسی وجود دارد ولی متاسفانه در زمینه مطالعات باستان شناسی آن چنان که باید قوی عمل نمی شود.
از این رو در سطح لیسانس موقعیت کاری این رشته محدود است. ولی اگر به تاریخ و تمدن کشور علاقه شدیدی دارند این رشته داوطلبان را راضی می کند. باستان شناسی شبیه رشته های تاریخ و جغرافیا، مرمت و احیای بناهای تاریخی،مدیریت جهانگردی و موزه داری می باشد.
کشورمان با وجود امکان تاریخی بسیار توریست های کمی دارد. در ایرن بناهای تاریخی وجود دارند که هنوز شناخته نشده و اگر برای حفظ یا معرفی این آثار برنامه ای اجرا شود تعداد فارغ التحصیلان بیکار این رشته کاهش می یابد و صنعت گردشگری هم رونق پیدا می کند.
در صورت وجود توریست در کشور آینده شغلی خوبی برای باستان شناسی پیش بینی می شود. به طور کلی افرادی که در این رشته تحصیل می کنند باید بدانند با مدرک کارشناسی نسبت به دیگر رشته ها موقعیت های شغلی کمتری دارند و اگر به فکر شاغل شدن بلافاصله پس از اتمام درس هستند بهتر است از این رشته صرف نظر کنند.
از جمله موقعیت های شغلی این رشته فعالیت در سازمان میراث فرهنگی، وزارت ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش، سازمان ایرانگردی و جهانگردی، سازمان نقشه برداری و سازمان اوقاف می باشد.
یک باستان شناس چه وظایفی دارد؟
از جمله وظایف باستان شناسان عبارت است از:
- پیدا کردن مکان های مناسب حفاری از جمله بررسی های ژئوفیزیکی و عکس برداری هوایی
- بررسی، مستند سازی و حفظ آثار باستانی
- تولید، گردآوری و نگهداری سوابق نوشتاری ، عکاسی و ترسیم شده و بانک اطلاعاتی الکترونیکی
- استفاده از برنامه های رایانه ای جهت ضبط و تفسیر سایت ها و یافته ها و ساخت شبیه سازی ها
- نظارت و راهنمایی کارکنان
- نوشتن گزارشات ، مقالات و مقالات دیگر برای انتشار
- مدل سازی ریاضی ، آماری و محاسباتی
- قدمت و تفسیر یافتهها
- ارزیابی پلن ها و برنامه ریزی برای توسعه دهندگان ساختمان
بهترین دانشگاه های کشور برای تحصیل در شاخه باستان شناسی
در حال حاضر بهترین دانشگاه های کشور که این رشته را ارائه می دهند دانشگاه تهران و دانشگاه شهید بهشتی می باشند. این رشته به جز دانشگاه دولتی روزانه در دانشگاه های غیر انتفاعی، آزاد و پردیس نیز پذیرش دارد. از جمله این دانشگاه ها عبارت است از:
- دانشگاه شهرکرد
- دانشگاه مازندران/ بابلسر (محل تحصیل: دانشکده میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری نوشهر)
- دانشگاه جیرفت
- دانشگاه کاشان
- دانشگاه تربت حیدریه
- دانشگاه نیشابور
- مجتمع آموزش عالی گناباد
- دانشگاه لرستان/ خرم آباد
- دانشگاه سیستان و بلوچستان/ زاهدان
- دانشگاه شهید چمران – اهواز (محل تحصیل: دانشکده باستان شناسی شوش)
- موسسه غیرانتفاعی گلستان/ گرگان
- موسسه غیرانتفاعی معماری و هنر پارس – تهران
- موسسه غیرانتفاعی دارالعلم/ یزد
- موسسه غیرانتفاعی کمال الملک/ نوشهر
بهترین دانشگاه های دنیا برای تحصیل در شاخه باستان شناسی
از جمله بهترین دانشگاه های دنیا برای تحصیل در شاخه باستان شناسی عبارت است از:
- دانشگاه آکسفورد
- دانشگاه کمبریج
- دانشگاه UCL
- دانشگاه دورهام
در پایان اگر علاقمند هستید تا با دیگر رشته های دانشگاهی از جمله رشته مهندسی عمران و رشته نجوم آشنا شوید روی لینک ها کلیک کنید.
منبع : آرگا