همه چیز درباره ورزش پاتیناژ

یکی از جذاب ترین و زیباترین رشته های ورزشی پاتیناژ می باشد که ورزشکاران این رشته با کفش های مخصوص بر روی یخ قدم گذاشته و هیجان دلپذیری را تجربه می کنند. در ادامه پیرامون ورزش پاتیناژ صحبت می کنیم. با ما همراه باشید.

آشنایی با ورزش پاتیناژ

ورزش پاتیناژ که به آن یخ ماله یا یخ سری نیز اطلاق می شود یکی از ورزش های شاد و مفرحی است که با اسکیت روی یخ به شکل انفرادی یا گروهی با مجموعهای از حرکات کششی، پرشی، چرخشی، نمایشی و … در سالن های مخصوص صورت می گیرد. به عبارتی پاتیناژ یکی از جذاب ترین رشته های ورزشی است که به ورزشکار این امکان را داده تا با کفش های مخصوص روی یخ قدم گذاشته و لذت غیر قابل توصیفی را تجربه کند.

تا قبل از این در ایران تنها یک سالن پاتیناژ وجود داشت که به علل مختلفی تغییر کاربری داد و علاقمندان به این رشته از جذابیت های آن محروم شدند. اما بعدها در برخی مناطق سالن های مخصوص این رشته تاسیس شدند. در تعریف پاتیناژ آمده خود رانش فردی روی لایه ای از یخ با استفاده از اسکیت های یخ تیغه فلزی دار برای سر خوردن روی یخ است.

در این ورزش حرکات کششی بدن به همراه حفظ تعادل صورت می گیرد که این حرکات نمایشی و سرعتی سبب به وجد آمدن بیننده می شود. منشاء این رشته کشورهایی مانند روسیه، کانادا و سرزمین های شمالی اروپا با زمستان های طولانی و پر از برف گزارش شده است. در ادامه بیشتر با ورزش اسکیت روی یخ یا پاتیناژ آشنا می شوید.

تاریخچه پاتیناز

در مورد زمان دقیق شکل گیری پاتیناژ اطلاعات دقیقی در دسترس نیست. اما پژوهش های باستان شناسی نشان می دهد در زمان باستان اسکیت هایی توسط مردمان آن دوران ساخته شده که توسط استخوان جانوران طراحی می شد. این اسکیت ها عمدتا در سرزمین های سردسیر نظیر روسیه، سوییس، بریتانیا، اسکاندیناوی، هلند و  آلمان برای رفت آمد سریع از مناطق بزرگ یخی استفاده می شد.

کهن ترین سند پیدایش این ورزش به کتاب راهبی اهل کانتربوری در لندن بر می گردد که بین سال های ۱۱۷۵- ۱۱۱۸ زندگی می کرد. بعد از آن دوران پاتیناژ در کشورهایی همچون هلند، انگلستان جایگاه ویژه ای پیدا کرد تا حدی که به یکی از اصلی ترین ورزش های باستانی تبدیل شد و از سال ۱۹۲۴ هم به عنوان یکی از رشته های المپیک زمستانی خود را مطرح کرد.

گفتنی است نخستین تصویر از پاتیناژ در قالب اثری هنری در قرن پانزدهم توسط یوهانس بروگمن هلندی کشیده شده است. در سال ۱۹۰۱ در حومه لندن لیدونیا برای اسکی روی یخ به دریاچه ای رفته و هنگام برخورد با یخ دنده هایش شکسته و هرگز درمان نمی شود. بعد از مدتی وی جانش را از دست می دهد.

به موجب این اتفاق یوهانس بروگمن تصمیم می گیرند این اتفاق دردناک را به به تصویر کشیده و در معرض دید همگان قرار دهد. در قرن ۱۳ و ۱۴ میلادی هلندی ها به زیر کفش های پاتیناژ تیغه های فولادی اضافه کردند و با این کار احتمال ریسک آسیب دیدگی در این ورزش را خیلی کاهش دارند.

چند سال بعد یک شاگرد میز ساز تیغه های فلزی که از تیغه های فولادی سبک تر بود را برای کفش پاتیناژ طراحی نمود و تاکنون این سبک طراحی دست نخورده باقی مانده و از آن در ورزش مذکور استفاده می شود. شایان ذکر است در آثار نقاشان مشهور هلندی دیده می شود که ورزش اسکیت روی یخ مختص خاندان سلطنتی و اشراف زاده نبوده و هر فردی از هر قشر جامعه می توانسته این ورزش مهیج را انجام دهد.

امپراطور رودولف دوم پادشاه هلند به اندازه ای علاقمند به پاتیناژ بود که در سال ۱۶۱۰ کارناوالی از یخ در دربارش برپا و این ورزش را به رسمیت شناخت.لویی شانزدهم امپراطور فرانسه هم بعد از سفر خود به هلند، ورزش پاتیناژ را به پاریس آورد. به تدریج این ورزش به سراسر اروپا و بعدها به سراسر دنیا راهی شد.

پاتیناژ توسط فرانسوی ها به ایران نیز راه پیدا کرد. امروزه این ورزش یکی از ورزش های زیبای جهان محسوب می شود و در کفش های امروزی مخصوص پاتیناژ برای ایجاد شتاب سر تیغه جلویی کمی به سمت پایین خم می شود که این کار کمک کرده اسکیت باز بتواند حرکات خود را راحت تر کنترل کند.

کفش های پاتیناژ

تحقیقات حاکی از آن است که یخ در دمای منفی ۷ درجه سانتی گراد دارای کمترین میزان اصطکاک می باشد. از این رو همه پیست های سرپوشیده پاتیناژ سیستم خود را بر اساس این درجه تنظیم می نمایند. اگر این ورزش در سالن ویژه اسکیت برگزار شود احتمال صدمه دیدن اسکیت بازان کاهش می یابد ولی در پیست های فضای باز که معمولا در دریاچه ها انجام می شود خطرات جدی به دنبال دارد.

سقوط از میان یخ به درون آب سرد یکی از اتفاقات خطرناک در این رشته ورزشی می باشد که می تواند سبب آسیب دیدگی شدید یا حتی مرگ انسان در اثر غرق شدگی، شوک و سرمازدگی گردد. خارج شدن از آب و بازگشت به یخ تقریبا عملی غیر ممکن است چرا که لبه های یخ به صورت مداوم شکسته و کفش ها به علت خیس شدن سنگین می شوند و فرد را به زیر آب می کشانند.

طریقه حرکت با کفش های پاتیناژ

امروزه ورزش یخ سری یکی از ورزش های زیبای دنیا به شمار می رود و همانطور که اشاره شد در کفش های امروزی این ورزش برای ایجاد شتاب و کنترل حرکات اسکیت باز، سر تیغه جلویی را اندکی به سمت پایین خم می کنند. تیغه فولادی زیر کفش می تواند با کمترین اصطکاک با سطح یخی به اطراف حرکت نموده و با کمی خم نمودن تیغه و فرو بردن آن در یخ اسکیت باز به بالا بردن اصطکاک و کنترل حرکات خود کمک می کند.

اسکیت باز می تواند با حرکت روی لبه منحنی تیغه و با قرار دادن بدن در زاویه مناسب و خم نگه داشتن زانو از نیروی جاذبه جهت کنترل و سرعت دهی به حرکاتش استفاده نماید. برای ایجاد شتاب روش دیگری هم هست که آن فشار دادن تیغه در بخش جلویی کفش روی یخ بوده به طوری که یخ بریده شده و اسکیت باز به جلو هول داده می شود.

اسکیت باز ماهر می تواند با ترکیب دو تکنیک اشاره شده که ترسیم نام دارد به حالتی رسیده که ظاهرا بدون هیچ تلاش خاصی در مسیرهای منحنی زیبا می خرامد. همانطور که ذکر شد کفش های پاتیناژ در گذشته از استخوان جانوران ساخته می شده ولی امروزه تیغه های فولادی و فلزی جایگزین آن شده اند تا کمترین اصطکاک با یخ صورت گیرد.

از سویی این تیغه به ورزشکار کمک کرده حرکت های مختلفی اجرا کند. به طور مثال می تواند جهت افزایش سرعت قسمت ابتدایی تیغه کفش را در یخ فشار داده یا از کناره های تیغه برای چرخش استفاده نماید. البته گفتنی است همه حرکات یک ورزشکار به شرایط یخ هم بستگی دارد بنابراین اگر یخ در دمای منفی ۷ درجه سانتی گراد ایجاد شده باشد تیغه های کفش کمترین اصطکاک را دارند. از این رو حرکات ورزشکار در بهترین حالت صورت می گیرد.

به همین خاطر بیشتر سالن های مخصوص پاتیناژ سرپوشیده بوده و دمای خود را به صورتی کنترل می کنند که یخ در مناسب ترین حالت ممکن ایجاد گردد.

زیر شاخه های پاتیناژ

ورزش مذکور به چهار زیر شاخه تقسیم می شود از جمله:

پاتیناژ نوردیک

پاتیناژ نوردیک رشته ای سرگرم کننده است که در آن زمان مطرح نبوده و شرکت کنندگان بایستی مسافت خیلی طولانی را روی یخ های طبیعی بپیمایند. در این زیر شاخه ورزشی زمان اهمیت خود را از دست داده و ورزشکار مسافتی طولانی را روی یخ طی می کند.

خطرات اجرای پاتیناژ

منبع : آرگا