در حال حاضر سبک فرزندپروری مقتدرانه روابط میان والدین و فرزندان را به سمت و سوی اقتدار و سلطه طلبی کشانده است. به گونه ای که والدین به محدودیت های لازم برای تربیت و رشد کودک توجه نداشته و همین مسئله بزرگ ترین خطای والدین در امر تربیت کودک می باشد. در واقع همان گونه که توجه بیش از حد به کودک و دادن آزادی های غیر ضروری موجب پر توقع شدن او می شود، ایجاد محدودیت زیاد در کودکان نیز با آسیب های جبران ناپذیر روحی همراه خواهد بود.
معمولا اغلب والدین آرزوی داشتن فرزندی منظم، مرتب، حرف شنو و با ادب را داشته و با دیدن چنین فرزندانی زبان به تمجید و تحسین آنان می گشایند. غافل از آن که محدودیت زیاد در کودکان نتیجه ای عکس داشته و حس خلاقیت را در آنان از بین می برد. بر همین اساس در این نوشتار به دنبال بررسی تأثیر محدودیت زیاد در کودکان و اعمال محدودیت های لازم برای آنان می باشیم.
ایجاد محدودیت زیاد در کودکان چه تأثیراتی به همراه دارد؟
بهتر است بدانید آزادی های بیش از حد به کودکان آن ها را پر توقع کرده و ایجاد محدودیت زیاد در کودکان با آثار جبران ناپذیری همراه می باشد. والدین با ایجاد محدودیت زیاد در کودک حس خلاقیت و کنجکاوی را در وجود او از بین می برند. همه ما شاهد این موضوع هستیم که کودکان در ابتدای ورود به دبستان و با یادگیری دروس، درگیر اشتباهاتی می شوند. زیرا اغلب آن ها گفته های والدین و معلم خود را در مقایسه با نوشته های کتاب بیشتر قبول دارند.
این کودکان عزت نفس پایینی داشته و هیچ گونه اختیاری از خود ندارند. در مقابل والدین آن ها رفتار فرزند خود را مورد تمجید قرار داده و از داشتن چنین فرزندی احساس غرور دارند. آموزش اصولی مانند انظباط به کودکان می بایست به تدریج صورت گرفته و با افزایش سن آن ها هم مسیر باشد. به کار بردن جملاتی نظیر “این کار را انجام نده”، ” این کارها از تو بعید است” و ” از فرزند فلانی یاد بگیر” غرور کودک را نشانه می گیرد. بهتر است والدین آزادی هایی برای فرزند خود در نظر بگیرند و از این که فرزندشان رفتاری خلاف میل آن ها دارد، خشمگین نشوند. به جرأت می توان گفت بهترین راه تربیت فرزند، تمرکز بر رفتار والدین می باشد. در ادامه به تأثیر اعمال محدودیت زیاد در کودکان می پردازیم.
اعمال خشونت و زور بر دیگران
جالب است بدانید کودکانی که توسط والدین خود آزار می بینند، به کودکانی قلدر و زورگو تبدیل می شوند. اغلب این کودکان عزت نفس کمی دارند. به همین خاطر یا مورد ظلم واقع می شوند و یا خود به کودکان پرخاشگر و سلطه جو تبدیل می شوند. زیرا آن ها این رفتار را در خانه مشاهده کرده و به الگوبرداری از آن پرداخته اند. عدم سازگاری کودک با گروه های هم سن و سال خود می تواند با آثار مخربی در آینده همراه باشد. بهتر است والدین به دنبال آشنایی با نشانه های کودک عصبی و نحوه برخورد صحیح با پرخاشگری کودکان باشند.
افسردگی
اغلب کودکانی که والدین آن ها سخت گیر و منتقد بوده، بیشتر به افسردگی مبتلا می شوند. این کودکان در بیشتر موارد تحت کنترل والدین خود بوده و احساساتشان نادیده گرفته می شود.
اعمال سرکشی و نافرمانی
والدینی که به دنبال محدودیت زیاد در کودکان بوده و سختگیری خود را همزمان با رشد کودک افزایش می دهند، با سرکشی و نافرمانی او مواجه خواهند شد. طبیعی است که این کودک در بزرگسالی به دنبال استقلال بیشتر خواهد بود.
کاهش عزت نفس
مطالعات صورت گرفته بر روی کودکان نشان می دهد آن دسته از کودکانی که والدینی پرخاشگر و مستبد دارند، از عزت نفس پایینی برخوردار می باشند. این کودکان در مقایسه با افرادی که والدین آن ها رفتاری مناسب دارند، خلاقیت و ابتکار عمل کمتری خواهند داشت. به همین خاطر رفتار آن ها با مشکلات بیشتری همراه است.
بروز مشکلات رفتاری
آمارها نشان می دهد کودکانی که والدینی مستبد و سختگیر دارند، از مشکلات رفتاری بیشتری رنج می برند. معمولا این افراد سرکش، زورگو، پرخاشگر و بیش فعال بوده و بیشتر رفتارهایشان ضد اجتماعی است. اغلب آن ها گوشه گیر و منزوی هستند و مسائل عاطفی بیشتری را تجربه می کنند.
اعمال محدودیت های مناسب در زندگی کودکان
بهتر است همزمان با رشد فرزند خود به تدریج از محدودیت ها و کنترل خود بر او بکاهید. البته با این شرط که مسئولیت پذیری او به اثبات برسد. فراموش نکنید که کاهش محدودیت ها و تغییر قوانین هرگز نباید یک باره اتفاق بیفتد. بهتر است با گام های کوچک و تدریجی شروع کنید. آن گاه به موازات توانایی فرزند خود درصدد تغییر قوانین موجود قدم بردارید. در واقع با هر قدمی که بر می دارید، منتظر عکس العمل های او باشید. اگر فرزند شما با آگاهی از آزادی ایجاد شده استفاده کرد، بدون تردید بهترین تصمیم را گرفته اید. توصیه می شود پیش از ایجاد تغییرات بیشتر، ابتدا وضعیت را به مدت یک سال ثابت نگه دارید. اگر همه چیز به خوبی پیش رفت، برای ایجاد تغییرات جدید عجله نکنید.
به همین خاطر بهتر است ایجاد تغییرات و دادن آزادی به فرزند خود را با قدم های کوچک شروع کنید. اگر این کار نتیجه ای در بر نداشت، می توانید امتیازات موجود را پس بگیرید. پیش از اعطای هرگونه امتیازی، ابتدا تمامی جوانب را با فرزند خود مرور کنید. از درک انتظارات خود توسط او مطمئن شوید. به او بگویید کوچک ترین نقضی در قوانین، با چه پیامدهایی همراه است. تجربه نشان داده است اگر کودک شما احساس کند که با او منطقی رفتار می کنید، بدون شک پاسخ شما رفتاری غیر منطقی نخواهد بود. به خاطر داشته باشید که گاهی پیشنهاد امتیازی از سوی شما، می تواند با قدردانی بیشتر همراه باشد. اگر فرزندتان از اهمیت شما به او آگاه باشد، قدردان محبت شما خواهد بود.
سخن پایانی
به جرأت می توان گفت یکی از رازهای فرزندپروری صحیح این است که همزمان با توانمند شدن کودک، از اعمال تسلط و کنترل خود بر او بکاهید. اعمال محدودیت و کنترل شما در تمامی عرصه های زندگی او قابل مشاهده است. اما باید مقررات خود را به موازات رشد او کاهش داده و محدودیت های گذشته را تغییر دهید.
منبع : آرگا
