دسته ها
پنج شنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳

دلایل عمده زودرنجی در نوجوانان و راهکارهای رفع آن

  • حکیمه فهیمی
  • ۸ بهمن ۱۴۰۱
  • ۰

زودرنجی و احساساتی بودن یکی از ویژگی های دوره نوجوانی است که با شناسایی علل آن می توان این حالت را در فرد برطرف کرد. در غیر این صورت در دراز مدت مشکلاتی را به دنبال دارد. این مطلب به زودرنجی در نوجوانان می پردازد.

زود رنجی یکی از ویژگی های دوران نوجوانی بوده و جای نگرانی وجود ندارد. اما باقی ماندن در این حالت خطرناک است. از این رو با شناسایی علل زودرنجی در فرد، بایستی نسبت به حل این مشکل اقدام کرد. در ادامه پیرامون زودرنجی در نوجوانان صحبت می کنیم. با ما همراه باشید.

راهکارهای حل مشکل زودرنجی در نوجوانان

دوران نوجوانی حساس ترین و مهم ترین دوره زندگی هر فردی محسوب می شود. در این سنین از نظر جسمی و عاطفی تغییر و تحولات زیادی برای نوجوان ایجاد می شود. یکی از ویژگی های این دوران، زودرنجی و حساس بودن نوجوانان می باشد که جای نگرانی نداشته ولی باقی ماندن در این حالت خطرساز می شود.

   

به این ترتیب نیاز است تا علل زودرنجی و نازک طبعی نوجوانان  مورد شناسایی قرار گرفته و راهکارهایی برای رفع مشکل اندیشیده شود. می توان با کاستن انتظارات از دیگران، خوش بین بودن نسبت به اطرافیان، آگاهی از پیامدهای منفی حالت رنجش از دیگران در این راستا اقدام کرد.

به این ترتیب باید طوری برنامه ریزی شود که حالت نازک طبعی و حساس بودن در نوجوان بعد از مدت کوتاهی کاهش یابد وگرنه در دراز مدت مشکلات بسیاری به وجود می آید که از جمله آن ها می توان به عزت نفس پایین، ناامیدی، احساس غم، افسردگی و … اشاره نمود.

نوجوان در دوران بلوغ با مشکلات و مسائل مختلفی روبرو می شوند. بخش عمده ای از این مشکلات و تحولات در زمینه اخلاقیات است به این نحو که خلق و خوی فرد دگرگون شده و از آنجا که همواره نگران قضاوت های سایرین است، این خلق و خو تحت تاثیر اطرافیانش هم قرار می گیرد. نمونه ای از این تغییرات اخلاقی، زودرنجی است.

  •  آرون گروپس
  •  مبل و میز

به این معنی که نوجوان همواره به حرف و انتقادات دیگران بیش از حد توجه نشان می دهد که در نتیجه آن، نوجوان شخصیت و اخلاقیات و ظاهرش را زیر سوال برده و به دنبال آن دچار حس غم و ناامیدی می شود. به افراد زودرنج اصطلاحا حساس نیز اطلاق می شود.

حال چطور می توان زودرنجی در نوجوانان را شناسایی کرد و چگونه می توان از علل بروز آن جلوگیری نمود؟ همچنین راهکاری برای حل این مشکل وجود دارد؟ در ادامه پاسخ این سوالات و بیشتر را به دست می آورید.

دلایل زودرنجی در نوجوانی

برای جلوگیری از هر مشکلی باید دلیل بروز آن را پیدا کرد. درباره جلوگیری از بروز زودرنجی در نوجوانان نیز گام مهم شناخت دلایل ایجاد این مشکل می باشد. در ادامه به برخی از مهمترین دلایل زودرنجی در نوجوانی اشاره می شود.

۱. توقعات بسیار از والدین

ممکن است یکی از دلایل زودرنجی در نوجوانی توقعات بسیار فرد از والدین و اطرافیانش باشد و اگر آن ها نتوانند خواسته ها و توقعات نوجوان را برآورده نمایند، رنجیده و یا این که حس استقلال دارد می خواهد کمتر تحت کنترل و نظارت والدین بوده و تمایل دارد برای مسائل خانواده و آینده اش خود تصمیم بگیرد و نظر وی محترم شمرده شود.

در این صورت اگر موافقت والدین را دریافت نکند از آن ها سخت می رنجد. حتی ممکن است این حالت در نوجوان به یک عادت تبدیل شده و با کوچکترین مسئله ای برنجد.

۲. تبعیض

در صورتی که والدین میان فرزندان خود فرق قائل شده و نوجوان حس کند که کمتر به او نسبت به خواهر و بردارهایش توجه می شود، احساس تبعیض پیدا کرده و به تدریج با هر مشکلی زود می رنجد و حساس می شود.

۳. عدم توجه والدین به نوجوان

در صورتی که نوجوان از سوی خانواده مورد حمایت و توجه کافی قرار نگیرد مدام نگران طرز فکر بقیه نسبت به خود خواهد بود. به این ترتیب با هر انتقاد و برخوردی سریع رنجیده و نمی تواند بر خود کنترل داشته باشد. همچنین اگر مسئله و ناراحتی برای نوجوان ایجاد شود نمی تواند به راحتی با والدین در میان گذاشته و احساس حمایت آن ها را دریافت نماید.

۴. سپری نکردن اوقات فراغت با نوجوان

نوجوان نیاز داشته تا تایمی را با خانواده به تفریح و سرگرمی بپردازد. این گونه وی احساس تنهایی نمی کند و همواره سپری کردن اوقات فراغت با والدین را لذت بخش می داند. اما برخی والدین به این نیاز فرزند خود کم توجه بوده و وقت کافی به تفریح با نوجوان را اختصاص نمی دهند. از آنجا که نوجوانان تفریحات را بیشتر به ذهن می سپارند، در این صورت نقش پررنگی از والدین را در زندگی حس نمی کنند.

۵. مقایسه با همسالان

نوجوان با قرار گرفتن در سن بلوغ، بیشتر از پیش نگران طرز فکر بقیه نسبت به خود می باشد. در ضمن به ظاهر و شخصیت خود بسیار حساس است. در این صورت اگر والدین فرزند خود را با همسالانش مقایسه و مورد تحقیر قرار دهند، نوجوان حساس تر شده و با هر صحبتی از سوی دیگران می رنجد.

۶. تحولات جسمی و عاطفی

تحولات دوران بلوغ و حتی بحران هویت نوجوانی ممکن است سبب بروز تغییرات فیزیکی در نوجوان گردد. تغییرات فیزیکی و جسمی همچنین می تواند تغییرات خلق و خو را به دنبال داشته باشد. به این ترتیب نوجوان حساس تر شده و بیشتر می رنجد.

۷. حس محرومیت

هنگامی که نوجوان نیاز و خواسته ای داشته که پاسخ درستی دریافت نکند، عصبی و زودرنج می شود. ممکن است این خواسته شامل محرومیت از محبت خانواده باشد یا محرومیت مادی (داشتن دوچرخه، موبایل، لپ تاپ و …) باشد. به هر روی وقتی نوجوان به خواسته های خود نرسد احساس کمبود و حسرت کرده و به تدریج زودرنج و حساس می شود.

۸. خجالت و شرم

اگر نوجوان احساس شرم و خجالت داشته باشد، نمی تواند از خود دفاع کند. به عبارتی در مقابل ضایع شدن حق خود کمتر دفاع کرده و سکوت می کند. و این عدم احقاق حقوق از دیگران سبب زودرنجی و حساس شدن نوجوان می گردد.

۹. والدین پرخاشگر

هنگامی که در خانواده مدام والدین در حال بحث و پرخاشگری باشند، نوجوان احساس کمبود محبت پیدا می کند و از والدین خود یاد می گیرد که برای هر مسئله ای خشم و پرخاش از خود نشان دهد. وی همواره واکنش هیجانی و نامناسب بروز داده و نمی آموزد که احساسات خود را کنترل نماید.

شناسایی علائم زودرنجی نوجوان

اگر علائم زودرنجی در نوجوانان را شناسایی شود بهتر می توان به درمان این مشکل اخلاقی اقدام کرد. این علائم در چند دسته قرار می گیرند از جمله:

۱. علائم زودرنجی نوجوان نسبت به خودش

این علائم شامل موارد زیر هستند:

  • با بروز هر تغییری در زندگی عدم آرامش و استرس نوجوانان روی می دهد.
  • در افکار و احساسات منفی درگیر می شوند.
  • همیشه تشویش و اضطراب دارند.

  • هنگامی که از نیاز و خواسته خود دور شوند، حس پوچی پیدا می کنند.
  • همیشه نگران دور ماندن از جمع دوستان و انزوا دارند.
  • همیشه زندگی خود را با همسالان مقایسه و حس پوچی و یاس پیدا می کنند.

۲. علائم زودرنجی نوجوان نسبت به سایرین و محیط

از جمله این علائم زودرنجی در نوجوانان عبارتند از :

  • اگر از دیگران برنجند به جای حل مشکل و صحبت، از فرد دوری می کنند.
  • به نظرات سایرین بیشتر از نظرات و سلیقه خود اهمیت می دهد.
  • به کار گروهی علاقه ندارد.
  • در جمع دوستان همیشه حس شرم و خجالت دارد.

  • اکثر اوقات تصور می کنند همه او را مورد قضاوت قرار می دهند.
  • در محیط های شلوغ احساس آرامش ندارد.
  • در مواجه شدن با صدای بلند، نور زیاد یا بوی تند عطر احساس آزردگی خاطر می یابد.
  • با شنیدن اخبار منفی نمی تواند ناراحتی خود را کنترل کند.

راهکارهای حل مشکل زودرنجی در نوجوان

حل مشکل زودرنجی در نوجوانان بسته به علت ایجاد این مشکل متفاوت است. بایستی علائم و دلایل بروز زودرنجی مورد بررسی قرار گیرد تا راهکار درمان آن ارائه شود. اما به طور کلی برخی راهکارهای حل مشکل زودرنجی در نوجوانان عبارت است از:

۱. افزایش اعتماد به نفس در نوجوان

کمبود عزت نفس و عدم اعتماد به نفس در نوجوان، سبب شده فرد همیشه خود را بی ارزش بداند و دائما از هر انتقاد و صحبتی رنجیده خاطر شود. هنگامی که نوجوان کمبود اعتماد به نفس پیدا کند مدام خود را از همسالان کمتر دیده و تحمل شنیدن نظرات دیگران را نداشته از این رو حساس و زودرنج می شود.

به این ترتیب بایستی والدین با حمایت نوجوان و اشاره به نقاط قوت او، فرزند را تشویق تا به تدریج اعتماد به نفس در نوجوان افزایش یابد.

۲. ریشه یابی دلیل ناراحتی نوجوان

برای کاهش زودرنجی در نوجوان بایستی دلیل ناراحتی او را ریشه یابی شود. به این شکل می توان دریافت که چه مسائلی و در چه سطحی سبب ناراحتی نوجوان می شوند تا بر آن ها تمرکز و مشاهده کرد که آیا این ناراحتی ها منطقی بوده یا خیر؟ بایستی دقت کرد که بسیاری از این مسائل پیچیده و غیر قابل حل نیستند.

در صورتی که نوجوان آموزش ببیند واکنش هیجانی نشان ندهد؛ فرصت بیشتری پیدا می کند تا واکنش درست نسبت به مسائل ناراحت کننده پیدا کند.

۳. دوست داشتن خود

نوجوان باید یاد بگیرد که خود را دوست داشته باشد و با خود صادقانه حرف بزند. بپذیرد که زودرنج بوده و بداند که آیا موضوعی که سبب رنجش خاطر او شده تا چه اندازه اهمیت دارد که او قلب و روح خود را آزار بدهد. نباید خود را برای زودرنج بودن سرزنش کرده و تحقیر کند. بلکه باید یاد بگیرد برخی مسائل اصلا ارزش و اهمیت غم و اندوه ندارند.

۴. حضور در گروه ها و جمع های دوستان

نوجوان باید بیاموزد که از حضور در جمع دوستان و گروه ها دوری نکند. ممکن است فرد با تعیین مرزهای زیاد از دیگران دوری گزیند. افراد زود رنج به گوشه گیری علاقه داشته و از حضور در جمع ها فراری هستند. این گوشه گیری سبب تقویت منفی نگری در نوجوان شده و نمی تواند خود را با موقعیت های جدید به راحتی وفق داده و ناسازگارتر می شود.

به این ترتیب نوجوان باید بیاموزد در موقعیت های جدید چه رفتاری داشته باشد. همچنین یاد بگیرد اگر در جمعی از حرف و برخورد شخصی احساس خوبی ندارد، ارتباطش را با او قطع نکند بلکه باید قادر باشد احساس منفی خود را بابت موضوع بیان و نظرات و مشکلاتش را به روش درست به اشتراک گذارد.

۵. تمرین مثبت اندیشی

نوجوان باید یاد بگیرد در اوقات ناراحتی به جای تمرکز بر نگرش های منفی می تواند به منظور تغییر افکار منفی به نکات مثبت زندگی مانند سلامتی، خانواده خوب، استعدادها، دوستان خوب و … فکر کند. به طور مثال اگر از دوستش ناراحت است، به جای تمرکز بر رفتار بد وی، مهربانی های او را هم به خاطر بیاورد تا به روشی مسالمت آمیز مشکل را حل نماید و دوستی از بین نرود.

با داشتن نگاه مثبت به دیگران و پذیرفتن این که دیگران شما را دوست دارند و اگر در مواردی انتقاد یا تذکری می دهند از باب دلسوزی و دوست داشتن شما بوده، مثبت اندیشی را در خود تقویت بخشید. همچنین می توانید این طور تصور کنید که اگر در مواردی دیگران رفتار ناخوشایندی با شما دارند این تا حدودی مربوط به عدم آگاهی آن ها بوده و نیت خیری داشته اند. با این طرز تفکر هیچ گاه از اطرافیان نمی رنجید.

۶. کاستن انتظارات و توقعات از دیگران

نوجوان باید فرا گیرد که نباید از دیگران انتظار داشته باشد که کاری برای او انجام دهند، بلکه بایستی تلاش کند اعتماد به نفس خود را تقویت و خودش کارها را انجام دهد. البته از تجارب و نظرات دیگران هم استفاده کند. و از مشورت والدین، مربیان، و … در مورد مسائل زندگی و آینده کمک بگیرد. نوجوان باید روحیه خود باوری را در خود تقویت کرده که یک عامل اصلی موفقیت است.

۷. حمایت دوستان و اطرافیان

در صورتی که اطرافیان فردی می دانند که وی زودرنج است نباید سخت گیری زیادی داشته و مدام وی را با نظرات و انتقادات خود بیشتر برنجانند. به این ترتیب لحن و نوع صحبت دوستان و اطرافیان اهمیت زیادی دارد. باید طوری با نوجوان زودرنج رفتار نمایید که چالش بیشتری ایجاد نشود و شرایط او را درک کنید.

۸. دوری از انرژی های منفی

زودرنجی سبب شده که نوجوان دائما به اتفاقات بد و ناگوار فکر نماید و ذهن او درگیر انرژی های منفی بسیاری شود. برای بهتر شدن این وضعیت سعی کنید هنگام ناراحتی از محیط و عامل ناراحتی دور شده و به پیاده روی، یا صحبت با فردی که به شما حس خوب می بخشد، گذرانده تا از شر احساسات منفی رهایی یافته و بتوانید با آرامش بیشتری مشکلات را حل کنید.

منبع : آرگا


مطالب مرتبط
مطالب داغ
همچنین ببینید
مشاهده دیدگاه های این مطلب
دیدگاه های مطلب
۰ دیدگاه برای این نوشته

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *