عذرخواهی کردن اگر به بیان چند کلمه ساده ختم شود، نه تنها موثر واقع نمیشود بلکه امکان دارد طرف مقابل را بیشتر عصبانی کند. اما هنگامی که به احساسات و یا موقعیت شخص دیگری صدمه چشمگیری وارد کرده باشیم، دیگر قضیه با یک عذرخواهی ساده تمام نمی شود. ما در این مقاله درباره روش صحیح عذرخواهی صحبت می کنیم.
آشنایی با روش صحیح عذرخواهی
خیانت همسر، صدمه وارد کردن به دیگران در زمان عصبانیت، دستوری صحبت کردن در محل کار، سهل انگاری در نگهداری از وسایل امانت گرفته شده، تند صحبت کردن فرزند با پدر یا مادر و هزاران مورد دیگر از جمله اتفاقاتی می باشد که باعث به وجود آمدن حس ناراحتی و کینه در شخص مقابل می شود. بدون تردید روش معذرت خواهی و جبران در هر یک از این موقعیت ها با هم فرق دارد. ولی در هر صورت، عذرخواهی کردن تنها یک ژست اجتماعی نیست و مسئولیت یک انسان بالغ این است که برای جبران عواقب اشتباهات خود اقدام صحیحی بکند، نباید اشتباه مان را انکار کنیم یا نسبت به آن بی تفاوت باشیم، چرا که طرف مقابل احساس خشم و کینه بیشتری میکند. بر اساس گفته روانشناسان بیشتر افکار منفی حاصل وجود کینه در فکر و ذهن فرد می باشد و از نظر جسمی کینه مثل یک جنگ داخلی در بدن عمل می کند. به این صورت که هورمون های آزاد شده موجب بالا رفتن فشار خون و تپش قلب می شود.
جالب است بدانید واکنش شخص خاطی نسبت به عذرخواهی کردن، نمایشی از میزان عزت نفس او نیز هست. مقاومت نکردن افراد در برابر عذرخواهی از دیگران و اقدام به جبران اشتباهشان وقتی که واقعاً مقصر هستند، نشان دهنده عزت نفس بالا است. در مقابل حتما افرادی را دیده اید که برای اشتباه نکرده شان هم دائم در حال عذرخواهی هستند این نیز نمونه بارز از عزت نفس ضعیف می باشد. مبحث عزت نفس بسیار مهم و در عین حال گسترده می باشد.
اگر عزت نفس ضعیف است، احساس دیگری که در زمان خطا کردن که دچار آن میشویم احساس گناه بیش از اندازه می باشد. امکان دارد تا حدی پیش برویم که دچار اختلال وسواس فکری شویم و بتوانیم خودمان را ببخشیم و قبول کنیم. گاهی نیز اشتباهات نکرده را هم گردن می گیریم. تداوم این وضعیت احساس ارزشمندی ما را بیشتر زیر سوال میبرد و تصویری تاریک از خودمان ایجاد میکند. ولی باید بتوانیم در هر موقعیتی روش صحیح عذرخواهی و جبران را بیابیم که در ادامه به آن می پردازیم.
۱. شخصا عذرخواهی کردن
حتماً در زمان عذر خواهی خودتان این کار را انجام دهید و فرد دیگری را به عنوان واسطه برای عذرخواهی نفرستید چون در این صورت شانس کمتری برای بخشیده شدن دارید. همچنین قرار دادن واسطه این نشان دهنده غرور و تکبر شما و یا کم ارزش بودن طرف مقابل برای شما می باشد.
۲. پذیرفتن خطای خود
یکی از روش های صحیح عذرخواهی پذیرفتن خطای خود می باشد. مهمترین قدم در عذرخواهی، پذیرفتن خطا و اشتباه می باشد. وقتی هنوز خودمان قبول نکرده ایم که خطایی کرده ایم، این معذرت خواهی ما مصنوعی به نظر می رسد همین امر موجب میشود فرد مقابل به شما ثابت نشود، چون وقتی فرد خطای خود را متوجه نشود به صورت کامل قبول نکند کدام عملی نادرست انجام داده است، احساس پشیمانی را به خوبی با زبان بدنش منتقل نخواهد کرد. حتما به طرف مقابل بگویید که “من اشتباه کردم” یا “میدانم که کار نادرستی انجام دادم.”
برخی مواقع یک سخن نابجا موجب رنجش و به وجود آمدن دلخوری میان دو نفر می شود چنانچه با کلام خود کسی را رنجانده اید و قصد دارید از او معذرت خواهی کنید هرگز به او نگویید “ببخشید شوخی کردم” باید بگوید “متاسفم که موجب ناراحتی شما شدم.” پس زمان عذرخواهی کردن حتماً به شخص مقابل بگویید که نسبت به خطای خود مسئول و آگاه هستید.
اگر در اطراف شما شخصی وجود دارد که تقریباً هرگز اشتباه خود را به گردن نمی گیرد و همیشه طرف مقابل را مقصر می داند، امکان دارد با یک شخصیت خودشیفته روبه رو باشید که موجب میشود فرد خود را برتر و بالاتر از دیگران ببینند و تصور کند از هر اشتباهی مبرا می باشد. برخورد با اینگونه اشخاص محافظت از خودمان در برابر صدمه احتمالی که معاشرت با آنها به روانمان میزند، مستلزم کسب آگاهی می باشد.
۳. نشان دادن ندامت و پشیمانی
اگر بگویید “معذرت می خواهم” ولی در نگاهتان بی تفاوتی و سردی موج بزند و کوچکترین نشانهای از پشیمانی وجود نداشته باشد امکان دارد احساس فریب دادن را منتقل کنید. پس باید پشیمانی خود را به او نشان دهید و این اطمینان را بدهید که دیگر اعمال خود را تکرار نمی کنید. بهتر است به او بگویید که از ناراحت کردن او خودتان نیز احساس ناراحتی و پشیمانی می کنید.
۴. جبران اشتباه
احتمالا با هر اشتباهی که در حق دیگری انجام میدهیم، صدمه روانی و احساسی و یا خسارت فیزیکی به او وارد می کنیم در این صورت جبران خسارت یکی از مراحل مهم و اساسی عذرخواهی می باشد دقت کنید که این لطفی نیست که در حق طرف مقابل انجام می دهید این وظیفه انسانی کسی است که به دیگری آسیب وارد کرده و به هر روشی که برای او امکان دارد باید جبران کند.
البته جبران کردن همیشه به راحتی خریدن یک شیشه نو نمی باشد، برخی مواقع امکان دارد با یک شوخی نامتعارف به تمسخر در جمع موجب تضعیف روحیه و از بین رفتن اعتماد به نفس یک نفر شوید، شما دیگر نمی توانید به آن لحظات بر گردید و حرف های خود را پس بگیرید. یا اینکه با حرف های بهتری احساس حقارتی که شخص در آن لحظات تجربه کرده است را التیام ببخشید و به همین علت بسیار مهم است که بدانیم چطور اشتباهات بزرگ زندگی را تکرار نکنیم.
۵.صحبت کردن به طور واضح
امکان دارد موقعیت پیش آمده فقط یک سوء تفاهم بین دو طرف باشد چون از جزئیات آن خبری ندارند، تکههای پازل در ذهنشان کامل نشده و تصور میکنند عمدا قصد ناراحت کردن آنها را داشتهاید. حتی اگر سوء تفاهمی هم در کار نباشد و واقعا اشتباهی کرده باشید بهتر است شرایط آن را برای طرف مقابل توضیح دهید. این کار نشان دهنده اهمیت و ارزشی است که برای او و احساساتش قائل میشوید. در زمان توضیح دادن بهانه نیاورید و کار خود را توجیه نکنید چون باعث ناراحتی و دلخوری بیشتر میشود اینکه به جای “متاسفم منظور بدی نداشتم” بگویید “خودت میدانی من آدم شوخ طبعی هستم” یا “من و تو همیشه با هم شوخی داریم” تنها خشم بیشتری را در شخص مقابل شما شعله ور می کند.
منبع : آرگا