روش ها و آموزش های تقویت حس بویایی کودکان

تقویت حواس پنجگانه تاثیر بسیار زیادی در آموزش کودکان در سال‌های پیش از دبستان دارد. کودکان در سنین قبل از دبستان بسیاری از تجربه ها و دانسته های خود را از راه حواس پنجگانه به دست می آورند. در این سال‌ها است که کودکان هماهنگی چشم و دست، راه رفتن، حرف زدن، مهارت فکر کردن و بسیاری از کارهای دیگر را یاد گرفته اند و از راه حواس پنجگانه خود به کشف دنیای اطرافشان می‌پردازند. ما در این مطلب در مورد تقویت حس بویایی کودکان صحبت می کنیم.

آشنایی با نحوه تقویت حس بویایی کودکان

بنابراین تقویت حواس پنجگانه در سال‌های قبل از دبستان امر بسیار ضروری می باشد مهمترین اهداف آموزشی برنامه ریزی برای انجام این کار از طریق والدین و مربیان است بهترین روش جهت پرورش و تقویت حواس پنجگانه، انجام بازی ها و فعالیت های گوناگونی است که در زندگی روزمره را با آن ها روبه رو هستیم بازی های ساده و در عین حال جذاب که در برای کودکان قابل اجرا هستند.

برای تقویت حس بویایی کودک مواد مختلف را در اختیار کودک قرار می دهیم که نزدیک بینی خود ببرد و نفس بکشد در این کار باید دقت کافی باشد که آسیبی متوجه کودک نشود ابتدا بهتر است از مواد بیشتر مانند گل و یا جامد و یکپارچه مانند صابون استفاده کنید و سپس وقتی کودک توانست مهارت بو کردن را به دست آورد از مواد دیگری استفاده کنید. ضمنا مواد خطرناک مثل نفت و غیره را باید بلافاصله بعد از پایان کار از دسترس کودکان دور کرد. مراحل آموزش به شرح زیر است:

• تفهیم اینکه بوی یعنی چه

در اینجا می‌توان از مواد کاملاً بی بو و با بو استفاده کنید و به صورت متناوب به کودک بدهید که آنها را بو کند و در زمان عمل به صورت شفاهی گفته شود مثلاً ببین کاغذ بو ندارد، گل بو دارد و… تا اینکه وقتی شی را در برابر کودک قرار می دهید او بتواند بگوید بو دارد یا خیر.

• آشنایی با بوهای مختلف

در اینجا بهتر است ترتیب تجربه حس طبیعی کودک را در در ترتیب ارائه مواد در نظر بگیریم تا برنامه با سرعت بیشتری جلو برود انواع مواد مومیایی را می توان تفکیک کرده و مواد خوراکی مانند میوه های مختلف، سبزیجات مختلف و ادویه های مختلف و …، مواد بهداشتی مانند عطرها، کرم ها، انواع صابون ها و محلول های پاک کننده و ضدعفونی کننده و … ؛ مواد قابل احتراق مانند نفت و بنزین و …، مواد تغییر یافته مانند مواد فاسد شده، غذای سوخته، تخم مرغ فاسد، سبزی و میوه فاسد شده و غیره. مربی می‌توانند مواد مختلف را فراهم نماید و در حالی که دانش‌آموزان به ترتیب پشت سر هم نشسته‌اند تک تک بیایند و آنها را بو کنند ابتدا مربی خود می‌گوید. مثلاً بوی گل، بوی پرتقال و … اما در مراحل بعدی از کودک می خواهد که بگوید بوی چیست در این کار مربی می‌تواند از کودکانی که در این حس پیشرفته هستند کمک می گیرد که آنها کاری را که مربی انجام می دهد تکرار کنند.

• تشخیص نوع بو

در این قسمت کودک باید بتواند تشخیص دهد که بو مربوط به چیست در این مرحله کودک بدون اینکه شیء را ببیند باید از رایحه آن، آن را تشخیص بدهد برای این کار می توان کودکان را در کلاس دور هم بنشانید و مربی شی مورد نظر را در پشت سرش نگه دارد که کودکان را نبینند و از آنها سوال کنید که آیا بو را حس می‌کنند یا خیر. اگر بله، بو چیست هر کدام از موارد را از یکی  بپرسد. روش دیگر آن است که کودکان با چشم های بسته مواد مختلف را بو کنند و بگویند بوی چه چیزی می باشد در این بازی مانند آنچه در موارد دیگر گفته شد برای هر تشخیص جایزه داده شود.

• تشخیص کیفیت بو

عبارت از این است که کودک معلوم کند بود چگونه می باشد مراحل آموزش به ترتیب عبارتند از بوهای خوش و ناخوش بوی تند و ملایم در اینجا از کودک می خواهیم که با بو کردن مواد مختلف بگویید کیفیت آن چگونه می باشد توجه داشته باشید که ابتدا فاصله کیفی بوها با هم زیاد باشد و به تدریج فاصله آن را کم کنید تا چگونگی تفاوت آن برای کودک قابل درک باشد. مثلاً بوی گل سرخ و بوی سبزی فاسد شده یا بوی الکل و بوی مقداری گلاب در آب.

• تشخیص موقعیت مکانی بوها

در این بخش کودک باید بتواند مکان و فاصله و جهت بو را تشخیص بدهد (دور، نزدیک، داخل اتاق و خارج، جلو، پشت سر و راست، چپ) برای این کار می توان بوی خاصی را در موقعیت های ذکر شده به کودک ارائه داد و از او سوال کنید از کدام طرف می آید کافی است کودک بگوید از آن طرف یا اشاره کند در اینجا برای به وجود آوردن مهارت بیشتر می توان از کودکی درخواست کنید که به دنبال بو برود و آن را نشان دهید. البته قابل ذکر است که تا حدودی این مهارت را کودکان دارند که به طرف بو یا صدا بروند ولی این کار کمک می نماید که آنها بدون خطای کمتر محل را بیابند در این قسمت نیز باید تنظیم موقعیت مکانی را از آسان به مشکل قرار داد. (نزدیک، دور، روبرو، پشت سر، طرف راست و چپ و در هر کدام از ابتدا با فاصله نسبتاً کمی و بعد فاصله بیشتری).

منبع : آرگا