DHCP نوعی پروتکل مدیریت شبکه می باشد که به هر دستگاه یا وسیله ای در شبکه، آی پی اختصاص داده تا توسط آی پی بتواند در شبکه با سایرین ارتباط ایجاد کند. برای آشنایی با DHCP و اجزای آن مطالعه این مطلب پیشنهاد می شود.
آشنایی با DHCP و اجزای آن
پروتکل DHCP نخستین بار در سال ۱۹۹۳ از طریق سازمان IETF معرفی شد. DHCP یک سرویس بسیار پر کاربرد بوده و در هر شبکه کوچک و بزرگی حضور دارد. به عبارتی ویژگی DHCP در بیشتر روترهای خانگی در روترهای میکروتیک، به صورت نرم افزاری به عنوان قابلیت در ویندوز سرورها و در ضمن در سرورهای لینوکسی و بیشتر موارد دیده می شود.
DHCP از پروتکل های موجود در لایه کاربرد شبکه بوده که وظیفه اختصاص دهی آدرس آی پی خودکار به کلاینت های موجود در شبکه را عهده دار می باشد. همانطور که از اسم DHCP مشخص است، میزبان های موجود در شبکه را به شکل پویا آدرس دهی و پیکربندی می نماید. برای آشنایی با هدف و اجزای DHCP با ادامه مطلب همراه ما باشید.
تعریف DHCP
برای اتصال به یک شبکه باید آدرس آی پی در محدوده آن شبکه را داشته باشیم. پس همه دستگاه هایی که در یک شبکه در حال فعالیت می باشند باید با آدرس های آی پی در یک محدوده خاص آدرس دهی گردند. حال هنگامی که تعداد دستگاه های یک شبکه زیاد باشد، آدرس دهی جداگانه به هر یک از دستگاه ها زمان گیر و حتی غیر ممکن می شود. این جاست که DHCP به کمک می آید.
جهت آشنایی بیشتر با DHCP می توان آن را این طور تشریح کرد، همانطور که می دانید همه دستگاه های یک شبکه لزوما باید آدرسی برای شناسایی داشته باشند که به آن آی پی اطلاق می شود. حال تاکنون دقت داشته اید که چطور سیستم ها به محض روشن شدن به طور خودکار یک آی پی یکتا و غیر تکراری دریافت می کنند؟
بله سرور DHCP این آی پی اختصاصی را به هر یک از سیستم ها اختصاص می دهد. به این ترتیب DHCP را می توان این طور تعریف کرد. DHCP یک پروتکل مدیریت شبکه بوده که به هر سیستم یا وسیله ای در شبکه یک آی پی تخصیص داده تا توسط آی پی بتواند با سایرین در شبکه ارتباط برقرار نماید.
DHCP تنظیمات لازم را به طور خودکار و مرکزی مدیریت نموده و لازم نیست که مدیران شبکه به طور دستی آدرس های آی پی را به همه سیستم ها تخصیص دهند. DHCP را می توان در شبکه های بزرگ سازمانی و همچنین شبکه های محلی کوچک راه اندازی کرد. وقتی دستگاهی در شبکه جابجا شود، DHCP به طور خودکار آی پی جدیدی به آن تخصیص داده به این مفهوم که دیگر لازم نیست هر سیستم به طور مجزا پیکر بندی شده و یا به محض جابجایی دستگاه به طور دستی به آن آی پی اختصاص بدهند.
اجزای تشکیل دهنده پروتکل DHCP
در راستای آشنایی با اجزای تشکیل دهنده DHCP قابل ذکر است که معماری این پروتکل بر پایه سه بخش مهم است. کلاینت، سرور DHCP و عامل رله DHCP. مشتری یا کلاینت، هر سیستمی است که قدرت اتصال به اینترنت را داشته و با سرور ارتباط ایجاد می کند. علاوه بر تلفن ها و سیستم های رایانه ای، سرورهای داخل شبکه و پرینترها نیز کلاینت به حساب می آیند.
سرور DHCP یک سیستم رایانه ای بوده که عمل اختصاص آی پی را انجام می دهد. عوامل رله به ارسال سیگنال درخواست میان کلاینت و سرور می پردازند که بخش ضروری شبکه نبوده اما در شبکه های عظیم حضورشان الزامی است. ناگفته نماند به طور معمول سرور یا روتر یک سیستم تحت شبکه بوده که بر روی آن سرویس DHCP نصب می گردد.
این پروتکل، آدرس آی پی ها و ضمنا اطلاعات مرتبط با پیکربندی این سرویس را نگهداری می نماید. گاه در شبکه برای استراتژی های مختلفی که ایجاد می شود، لازم است که به دستگاه های خاصی آدرس های آی پی ثابت عرضه شود. تمام این اطلاعات در سرور ذخیره می گردند. کلاینت یا گیرنده نیز سیستم ها یا دستگاه هایی در شبکه می باشند که آدرس آی پی را از سرویس مذکور دریافت می کنند.
اختصاص DHCP
هر آدرس آی پی موقعی که تعیین می شود، طول عمر کوتاهی دارد. آدرس آی پی که توسط پروتکل DHCP به یک سیستم اختصاص پیدا می کند، ممکن است روز بعد متفاوت با امروز باشد. اگر سیستم پیش از این که مدت زمان تعیین شده برای آی پی اتمام شود به شبکه باز گردد، یا در شبکه بماند، آی پی آن عوض نمی شود. در غیر اینصورت آی پی جدیدی برای دستگاه تعیین می گردد.
هر سیستمی در شبکه می تواند درخواست DHCP جدیدی ارسال نماید. این درخواست سبب ایجاد یک آی پی جدید برای سیستم می شود. برای این کار از تنظیمات شبکه روی سیستم یا تنظیمات وای فای روی گوشی همراه استفاده می گردد. در شبکه های کوچک و حداقلی، سیستم روتر یا مودم که وظیفه فراهم کردن اینترنت را بر عهده دارد در عمل وظیفه اعطای آدرس آی پی به کلاینت ها را هم بر عهده دارد.
از این رو همه دستگاه هایی که به آن مودم وصل می شوند دارای محدوده آی پی یکسانی هستند و در یک شبکه جای دارند. حال در شبکه هایی که وسعت آن ها بیشتر باشد و به آپشن های زیادتر برای اختصاص به کلاینت ها نیاز دارند، باید از سرور DHCP کمک گرفت.
هدف از وجود DHCP
برای آشنایی با هدف از وجود DHCP اینطور می توان تشریح کرد که حضور این پروتکل در شبکه به جهت تشخیص تعداد سیستم هایی که می توانند به شبکه متصل باشند، الزامی است. با وارد شدن هر دستگاه به شبکه لازم است سریعا یک آدرس آی پی به آن اختصاص پیدا کند به صورتی که با سایر آی پی های موجود در شبکه تداخل نیابد.
عدم وجود این پروتکل سبب تداخل آی پی و در نتیجه مانع از اتصال راحت و سریع دستگاه به شبکه می شود. این موضوع یکی از مشکلات مدیریت شبکه می باشد. اختصاص آی پی به طور دستی و رفع مشکل تداخل حتی در شبکه های کوچک، کار دشوار و وقت گیری است.
در شبکه های بزرگ این کار در عمل غیر ممکن می باشد. امکان مهمی که پروتکل DHCP برای مدیران شبکه فراهم می کند، اختصاص آی پی به طور خودکار به همه دستگاه های موجود در شبکه می باشد. همچنین به علت متغیر بودن آدرس آی پی ها عدم دسترسی به آی پی برای یک سیستم رایانه ای در معدود مواقعی روی می دهد. در چنین شبکه ای امکان اتصال بی نهایت دستگاه هم ممکن است.
شیوه عملکرد DHCP
سرور DHCP یک محدوده آی پی در اختیار داشته که می تواند از میان آن ها به تخصیص آدرس آی پی به کلاینت های موجود در شبکه اقدام کند. به طور مثال محدوده آدرس فرضی ۱-۲۵ در اختیار DHCP است. اکنون اگر دستگاهی در شبکه روشن شود به یک آدرس آی پی نیاز دارد. این دستگاه از وجود DHCP در این شبکه اطلاع ندارد. از این رو یک بسته تحت عنوان دیسکاوری را برای تمام میزبان های موجود در شبکه ارسال می کند.
در مرحله بعدی، سرور DHCP به عنوان پاسخ بسته آفر را می فرستد. این بسته شامل آی پی و گت وی پیش فرض خواهد بود و به دست دستگاهی که آی پی را درخواست کرده ، می رسد. بعد دستگاه با دریافت این بسته آن را بررسی کرده و در صورتی که امکان استفاده از آی پی را داشته باشد بسته ای تحت عنوان درخواست برای سرور DHCP می فرستد و در نهایت سرور هم با ارسال یک تاییدیه به دستگاه این آی پی را به آن اختصاص می دهد.
موقعی که یک آی پی از طریق سرور DHCP به یک میزبان تحویل داده شود، از فهرست آی پی های موجود حذف شده و تا زمان معینی در اختیار آن میزبان است. در صورتی که این دستگاه برای تایم بیشتری به آی پی نیاز داشته باشد، می تواند درخواست تمدید ارسال نموده و مانع از انقضای زمان بازپس گیری آدرس آی پی شود. در غیر این صورت DHCP این آی پی را برگشت زده و می تواند در اختیار دستگاه دیگری بگذارد.
برای آشنایی بیشتر با روش کار DHCP اینطور می توان بیان کرد که هر کلاینتی که به یک شبکه وصل می شود در آغاز، آی پی برای ارتباط با سایر کلاینت ها را نداشته و فاقد آدرس DHCP سرور است. پس به طور خودکار به درخواست برودکاست با آی پی به کل کلاینت های موجود در شبکه می فرستد.
سرور DHCP پس از دریافت این آی پی اقدام به فرستادن پاسخ به کلاینت مدنظر نموده و یک بسته شامل آدرس آی پی پیشنهادی، آدرس خود سرور DHCP و … برای کلاینت ارسال می نماید. کلاینت با فرستادن پیامی به سرور، انتخاب آدرس پیشنهادی را تایید کرده و بعد سرور هم یک پیغام تایید دیگر برای کلاینت می فرستد و اگر اطلاعات بیشتری درخواست کرده باشد، برای آن ارسال می نماید.
این فرایند در شبکه هایی که دارای یک سرور DHCP باشند، استفاده می شود. در شبکه هایی که شامل چندین زیر شبکه و سرور برای آدرس دهی می باشند، درخواست کلاینت برای دریافت آی پی ممکن است به چندین سرور ارسال گردد و آن سرورها به آن پاسخ بدهند. برای جلوگیری از بروز مشکلی در هر زیر شبکه یک ایجنت یا عامل DHCP قرار دارد که درخواست پیش از این که به سرور برسد از این عامل عبور نموده و به این شکل سرورها با استفاده از اطلاعات ایجنت متوجه می شوند که باید به کدام درخواست جواب بدهند.
امکان تداخل آی پی با DHCP
در ادامه آشنایی با کارکرد DHCP قابل ذکر است با این که این پروتکل وظیفه تخصیص آی پی را بر عهده دارد ، برخی مواقع ممکن است سبب تداخل آی پی گردد. وجود خطا در این پروتکل سبب بروز مشکل می شود. ولی خود DHCP می تواند در حین کار مشکل را حل کند. بیشتر مواقع که خطای تداخل آی پی در سیستمی روی دهد، فقط کافی است آن را نادیده انگاشته تا مشکل به خودی خود رفع شود. و اگر مشکل باقی ماند، باید روتر مجددا راه اندازی گردد.
مزایا و معایب سرور DHCP
از مزایای استفاده از سرور DHCP عبارتند از:
- اختصاص یافتن آی پی خودکار به کلاینت ها
- سرعت زیاد تخصیص آی پی ها
- کاهش تداخل بین آی پی ها
- اجرای DHCP آسان و تخصیص آدرس های آی پی دقیق
- عدم نیاز به پیکربندی دستی آدرس آی پی
- صرفه جویی در وقت و کاهش بار کاری برای مدیران شبکه
- عدم وجود تکالیف تکراری یا نامعتبر آی پی و تضاد نداشتن آدرس آی پی ها
- مزیت بزرگ برای کاربران گوشی همراه. بروز رسانی پیکربندی های معتبر جدید موقع تغییر شبکه به صورت خودکار
همچنین استفاده از این سرویس برای مکان هایی که افراد مختلفی در آن حضور دارند و ثابت نیستند، بسیار عالی می باشد ولی در کنار همه مزایایی که ارائه می دهد، می تواند شامل معایب زیر نیز باشد:
- نبود یک آی پی ثابت و همیشگی برای کلاینت ها
- احتمال بیشتر حمله اسپوفینگ DHCP به شبکه
- هزینه ساخت و نگهداری سرور مناسب برای DHCP
- استفاده از روش برودکاست و کند بودن سرویس
- با توجه به نبود ساز و کار مطمئن برای شناسایی هویت گیرنده، هر سرویس گیرنده جدید امکان پیوستن به شبکه را دارد. که خطرات امنیتی مانند ارائه آدرس آی پی به کلاینت های غیر مجاز و تخلیه آدرس آی پی از سرویس گیرنده های غیر مجاز را به دنبال دارد.
در ضمن پیشتر هم اشاره شد که این سرویس تا حدود زیادی از بروز تداخل آی پی جلوگیری کرده ولی احتمال دارد که DHCP تحت شرایط خاصی مانند تنظیم و پیکربندی نادرست خود سرور، سبب تداخل آدرس آی پی گردد. در این شرایط کافی است یک مرتبه دستگاه را خاموش و روشن کنید تا مشکل رفع شود. البته اگر این کار را انجام ندهید، DHCP می تواند به شکل خودکار آن را رفع کند. و در صورت عدم حل شدن مشکل با ریستارت، باید سرور DHCP مورد تعمیر قرار گیرد.
تفاوت DHCP پویا و استاتیک
در جهت آشنایی با تفاوت DHCP پویا و استاتیک باید اشاره کرد که در DHCP پویا، آی پی تخصیص یافته در انحصار کلاینت نبوده و اصطلاحا برای مدت مشخصی در اجاره گیرنده یا کلاینت می باشد. هر وقت یک گیرنده با آی پی آدرس پویا روشن شود، باید برای درخواست آی پی یک درخواست به DHCP بفرستد. دستگاه های بی سیم نمونه ای از این موارد می باشند.
از سویی دستگاه با آی پی های تخصیصی استاتیک به طور دائم مالک آن آی پی بوده و این شیوه اختصاص آی پی معمولا برای دستگاه هایی نظیر وب سرور و سوییچ ها مورد استفاده واقع می شود.
در پایان از همراهی شما سپاسگزاریم. به شما پیشنهاد می شود در صورت تمایل برای آشنایی با پروتکل ussd و همچنین دارک وب روی لینک ها کلیک کنید.
منبع : آرگا