وسواس احساس گناه در چند مورد قابل بحث می باشد. وسواس قاعدتا همراه با استرس و اضطراب می باشد که دائما ذهن خود را درگیر خود می کند. این موارد شاید واقعی و غیر واقعی باشند. ولی تداوم آن است که به زندگی ها صدمه میزند. این اختلال ناشی از تقصیری می باشد که احساس می کنیم باید در مورد آن کم نمی گذاشتیم.
وسواس احساس گناه چیست؟
وسواس احساس گناه چند نوع است. این نوع وسواس درباره دین و مذهب و نوع دیگر آن درباره احساس روزمره امکان دارد شخص وسواس برای فریضه های دینی و مذهبی خود احساس گناه کند. به عنوان مثال برای نماز خواندن. یا برای انفاق کردن به کسی که می توانسته است مالی را ببخشد یا انجام فریضه حج یا رفتن به کربلا. این فکر که او باید این کار را انجام بدهد ولی انجام نداده است، ذهن او را درگیر می کند و موجب اضطراب او می شود.
احساس گناه امکان دارد زمانی که گناهی می کند به این احساس دچار شده باشد. به عنوان مثال مالی را به ناحق از کسی گرفته باشد. نوع دیگر این وسواس مرتبط با امور زندگی می باشد. به عنوان مثال وظیفه خود را نسبت به پدر و مادر یا فرزندان به درستی انجام نداده باشد. حتی امکان دارد وظایف خود را به خوبی انجام دهد اما در یک مورد حتی کم کاری نکرده است. در این گونه موارد مشاوره اختلال وسواس لازم است. برای اینکه بدانیم ریشه به وجود آمدن وسواس چه چیزی بوده است حتما باید مشاوره روانشناسی انجام بدهیم. با این مشاوره درمان، به صورت اساسی و ریشه ای خواهد بود. برخورد خانواده با فرد بسیار حساس است پس مستلزم مشاوره خانواده نیز می باشند.
این اختلال بر پایه و اساس روانشناختی است. فروید معتقد است احساس گناه با عقده اودیپ ارتباط دارد. او افزون بر این مورد ریشه این اختلال را در استرس و اضطراب می داند مانند اضطراب تغییرات جنسی. نظریات دیگری هم درباره احساس گناه وجود دارد، بعضی از افراد باور دارند این اختلال محوریت جنسی نداشته است و مربوط به رشد روانی اجتماعی می شود. به معنای این که شخص وسواس دائما فکر می کند به دیگری صدمه زده است. احساس گناه می کند و این احساس ذهن او را مشغول می کند، البته او کمتر با افکار درست و مثبت زندگی می کند. نتیجه احساس گناه، استرس و افسردگی خواهد بود.
ریشه و پایه روان پویشی اختلال احساس گناه در برخورد با والدین است. زمانی که دائما به کودک تلقین می کنند که بروز عمل به احساسات و تعاملات غیر اخلاقی می باشد. یا وقتی که بروز بعضی از کاستی ها را در زندگی به گردن او می اندازند. به عنوان مثال اگر تو نبودی من تا این اندازه بیچاره نبودم، به خاطر تو من با مادرت زندگی می کنم. این کودک در اغلب اوقات خود را مقصر می داند. احساس می کند موجب بدبختی پدر و مادر خود شده است. در صورتی که این واقعیت ندارد. یا اگر هم والدین به خاطر او به زندگی خود ادامه داده اند، مسئول این تعامل فرزند نیست. هر فردی مسئول تصمیم درست و اشتباه خود است. این حس دارای دو دلیل می باشد یا شخص خود برداشت های اشتباه دارد و دارای ذهنی غمگین و ناراحت است یا در برداشت های خود تعصب خرج می کند و راه را برای برداشتهای مثبت می بندد.
علائم این اختلال
رابطه احساس گناه با وسواس، استرس و افسردگی نشانه ها و علائم زیادی دارد. بعضی از علائم جسمی احساس گناه، معده و هضم، مشکلات خواب و تنش عضلانی می باشد. نشانه های اجتماعی و عاطفی احساس گناه بیشتر در کارهای روزمره شما مخفی است. امکان دارد فکر های خاصی را توجیه نماید، ولی احساس گناه علت آن است. بعضی از علائم احساس گناه به شرح زیر است:
- اولویت قرار دادن دیگران حتی اگر برای شما ضرری داشته باشد.
- جلوگیری از بروز احساسات
- عزت نفس پایینی داشته باشد
- حساسیت نسبت به اثرات هر عملی
- تنهایی و گوشه گیری
- از احتمال تصمیم گیری اشتباه به فکر فرو روید
- نسبت به کار اشتباهی که انجام داده اید نشخوار های فکری زیادی دارید و منفی باقی می کنید.
مداوا این اختلال
مداوا این اختلال وابسته به آسیب شناسی و درمان ریشه ای می باشد. این آسیب شناسی فقط باید با مشاوره و بعد از آن مراجعه به روانپزشک مشخص شود. درمان این اختلال در صورتی میسر می باشد که خود فرد متوجه این اختلال باشد و خواهان معالجه خود باشد. اولین قدم در درمان شناختی، مشاوره می باشد. توانایی خلاص شدن از افکار مزاحم به این معناست که بتواند این حس را از خود دور نماید. مشاوران ابتدا او را با طرز شناسایی رفتار و افکار مزاحم شناسایی می کنند. این که قادر باشد تشخیص دهد کدام افکار نادرست و آزار دهنده هستند. سپس طرز مبارزه با هجوم این افکار را به او یاد می دهند همین که فرد قادر باشد این مهارت را بیابد که خود را مسئول هر پیامد و پیشامد ناگوار نداند بزرگترین قدم می باشد.
پس مداوای این اختلال دارای سه مرحله می باشد: کسب مهارت، شناخت و تخلیه ذهن از این افکار.
مبارزه با این اختلال
مبارزه با این اختلال زمانی میسر می شود که خود را مسئول به عمل به راهکار های مشاوره بدانیم. اولین قدم برای سه مرحله تخلیه ذهن، کسب مهارت و شناخت این می باشد که باور کنیم ما مسئول عملکرد و تصمیم گیری دیگران نیستیم حتی اگر پیشنهاد دهنده باشیم. اینکه قبول کنیم ما هم مثل بقیه افکار بی نقص و کاملی نداریم. یاد بگیریم به جای دیگران فکر نکنیم. یاد بگیریم برای عمر خود ارزش قائل باشیم. زمانی را که برای فکر کردن به دیگران صرف می کنیم و به پیشبرد اهداف خود می گذرانیم. قبل کنیم که هر فرد با مغز و اندیشه خلق شده است پس خودش باید برای کار های خود فکر کند. هر فردی باید مسئولیت افکار و عملکرد خودش را قبول کند. مبارزه با این احساس گناه با ایجاد ارزش و احترام برای خود افکار و لحظات زندگی ما میسر می شود.
منبع : آرگا
