ساختار مو و چرخه رویش مو چگونه است؟

به طور کلی ساختار مو در انسان ها نتیجه تکامل است و رشد آن به وضعیت عمومی بدن و نیاز به محافظت از سر مربوط می شود. در واقع مو نقش اجتماعی مهمی را برای انسان ها ایفا می کند و ساقه آن را می توان نتیجه یک مکانیسم پیچیده دانست که اولین اتفاقات آن از ماه سوم در جنین رخ می دهد.

آشنایی با ساختار مو

بهتر است بدانید که ساختار مو در واقع دارای یک قسمت طولی در پوست می باشد که از ناحیه درم پوست شروع به رشد می کند و به سطح پوست که می رسد با نام تنه مو شناخته خواهد شد. معمولا رشد مو از فولیکول آغاز می شود و به وسیله سلول هایی پوشیده شده است.

یک یا چندین غده سباسه به درون فولیکول باز شده و ماده چربی به نام سبوم تولید می کنند که به وسیله مجرایی از این غده به درون فولیکول راه پیدا خواهد کرد. همچنین یک عضله راست کننده مو نیز به فولیکول متصل می باشد که با انقباض آن موها حالت سیخ شدگی پیدا می کنند.

همچنین نقطه ای که در زیر تحتانی ترین قسمت فولیکول قرار دارد پاپیلا نامیده می شود که حاوی عروق خونی تغذیه کننده فولیکول خواهد بود. در قعر فولیکول سلول های خاصی وجود دارند که مو را تولید می کنند. توجه داشته باشید تنها بخش زنده مو سلول هایی هستند که در قعر فولیکول در قسمت قاعده آن قرار می گیرند. تا زمانی که این سلول ها سالم و طبیعی باقی بمانند مو می تواند به رشد خود ادامه دهد.

در واقع مو را می توان رشته های نازکی از بافت سلولی دانست که بر روی پوست دیده می شوند. آن ها به جز بر روی پلک ها، کف دست ها و پاها تقریبا سطح بدن را می پوشانند.

انواع مختلف مو

توجه داشته باشید که سه نوع مختلف از انواع مو وجود دارد که در ادامه به بیان آن ها به صورت کامل پرداخته ایم.

• موی های کرکی جنینی:

موهای نرم و کرکی که بدن کودک متولد نشده را می پوشاند. این موها تقریبا حدود زمان تولد از بین خواهند رفت.

• موهای کرکی:

موهای نرم، کوتاه و کرکی که دارای رنگدانه نیستند و یا تنها کمی رنگدانه دارند و بیشتر بدن را پوشانده اند. این نوع مو بیشتر بر روی صورت خانم ها مشاهده می شود.

• موهای اصلی:

موهای بلندتر و ضخیم تر که روی سر، روی صورت مردان، روی ابرو، داخل گوش، روی دست ها، پاها و سینه دیده می شود.

ساختمان و ساختار مو

در واقع خود مو با وجود اینکه خیلی ظریف و نازک به نظر می آید اما داروی ساختمان تشکیل دهنده می باشند. در واقع بر اساس یک برش عرضی، مو از سه لایه کورتکس، کوتیکول و مدولا تشکیل شده است که در ادامه بیان خصوصیات هر کدام به صورت مجزا بپردازیم.

• کورتکس:

کورتکس مو را می توان قسمتی اصلی مو دانست که بیشترین حجم را تشکیل می دهد. این لایه شامل سلول های بی جانی است که درون آن رشته های پروتئینی به نام کراتین قرار دارد که ترکیب اساسی موها خواهد بود. در لابه لای این رشته ها رنگدانه های مو نیز قرار دارند و وجود همین رنگدانه ها است که رنگ مو را به وجود می آورد.

• مدولا:

لایه میانی یا مغز مو با عنوان مدولا شناخته می شود که در مرکز مو واقع شده و حجم بسیار اندکی از ساقه مو را تشکیل می دهد. این لایه در موهای کرکی و ظریف وجود ندارد و تنها در موهای ضخیم دیده می شود. حتی در این موها نیز ممکن است در سراسر امتداد نداشته باشد و در برخی از جاها از بین رفته باشد.

• کوتیکول:

این لایه خارجی ترین لایه مو را تشکیل می دهد و شامل چندین لایه سلول است که روی هم مانند پولک های ماهی قرار گرفته اند و از قسمت های داخلی مو محافظت می نمایند.

چرخه رویش مو

مو به صورت مداوم در حال رشد است و در حقیقت در یک دوره یک الی شش ساله موهای افراد به صورت فعال رشد کرده، متوقف می شود، استراحت می کند، از بین می رود و در نهایت می ریزد. معمولا پیش از اینکه موی قبلی از فولیکول شود موی جدید اماده است تا جای آن را پر کند.

توجه داشته باشید در صورتی که موی جدید جایگزین نشود در ان قسمت سر حالت کچلی به وجود می آید. عمر هر رشته و متفاوت بوده و به شرایط متفاوت بدن بستگی خواهد داشت. در حالی که برخی از موهای سرد در مراحل مختلفی از رشد هستند. موهای سر در مراحل مختلفی از رشد مانند آناژن، کاتاژن و تلوژن قرار می گیرد که در ادامه سعی داریم به بیان این مراحل به صورت کامل بپردازیم:

• آناژن:

این مرحله رشد فعال از چند ماه تا چندین سال طول می کشد و سلول نطفه مو در ماتریکس تولید مثل خواهد کرد. در مرحله آناژن فولیکول های جدید مو تولید می شوند و به صورت عمقی و عرضی بزرگ خواهند شد. سپس سلول های مو به سمت بالا حرکت خواهند کرد تا پیاز مو را شکل دهند.

سلول های مو به رشد خود ادامه می دهند و زمانی که از پیاز مو گذشتند تفاوت هایی بینشان به وجود خواهد آمد تا ساختار منحصر به فرد مو را شکل دهند. در واقع پوشش ریشه داخلی با مو رشد می کند و مو را با فولیکول محکم می کند.

زمانی که سلول ها به قسمت بالای پیاز مو رسیدند کراتین دار خواهند شد. موها پس از طی دو سوم از مسیر خود پیش از رسیدن به فولیکول، پوشش ریشه داخلی را رها می کنند و در نهایت بر روی سطح پوست ظاهر می شوند.

• کاتاژن:

این مرحله تقریبا ۲ تا ۴ هفته طول خواهد کشید و مرحله گذر از فعال بودن به استراحت می باشد. موها از درمان پاپیلا جدا می شوند و به آرامی به سمت فولیکول مو حرکت می کنند. فولیکول های زیر موهای عقب رفته به تدریج کوچک می شوند و موها تا زیر غدد چربی رشد خواهند کرد یعنی تا جایی که پوشش داخلی ریشه به صورت کامل از بین برود.

• تلوژن:

تلوژن را می توان مرحله استراحت کوتاه مو دانست به گونه ای که فولیکول های کوتاه کراتین شده استراحت می کنند تا زمانی که بار دیگر تحریک شوند. موها به مرور شروع به ریزش می کنند و در مقابل مو های جدید شروع به رشد می کنند.

همچنین در ادامه نیز پیشنهاد می شود با کلیک بر روی لینک های مقابل با آناتومی ساق پا و آناتومی مغز نیز آشنا شوید.

منبع : آرگا