جاشیر یکی از انواع گیاهان دارویی بوده که از خواص فراوانی برای سلامتی بدن برخوردار می باشد. این گیاه دارای طبیعتی گرم و خشک بوده و در دو نوع خوراکی و غیر خوراکی موجود می باشد. جاشیر اغلب در نواحی کوهستانی رویش پیدا کرده و برای رشد و پرورش به رطوبت و نور زیادی احتیاج دارد. در همین زمینه تصمیم داریم در این مطلب به معرفی خواص جاشیر کوهی و شرایط رشد آن بپردازیم.
آشنایی با خواص جاشیر کوهی
جاشیر کوهی یکی از گیاهان علفی چند ساله بوده که از کل بخش های آن در طب سنتی به منظور درمان و بهبودی بیماری های مختلف استفاده می گردد. کاربردها و خواص جاشیر کوهی بسیار گسترده بوده و در واقع این گیاه جزء قدیمی ترین و پر مصرف ترین گیاهان شفا بخش می باشد که افراد کمی نسبت به این گیاه پرخاصیت آگاهی دارند.
گیاه جاشیر با اسم های دیگری همچون جوشیر و جواشیر نیز شناخته می شود و بومی مناطق جنوبی ایران است و نیزدیک به ۱۵ گونه از این گیاه در ایران یافت می شود. این گیاه خاصیت ضد میکروبی داشته و به منزله سم زدای قوی تلقی شده که به همین خاطر در طب سنتی به منظور بهبودی و درمان بیماری های کلیوی، دستگاه عصبی، درد مفاصل، بازسازی بافت استخوان، خونریزی و … کارایی دارد.
بخش های مختلف گیاه جاشیر کوهی همچون برگ، صمغ، ساقه، تخم و ریشه دارای فواید درمانی می باشد. از نظر طبع این گیاه در دسته گیاهان گرم و خشک قرار گرفته و به همین خاطر برای رفع بیماری های سرد بلغمی خیلی مفید و پرکاربرد می باشد.
خصوصیات گیاه شناسی
جاشیر در واقع گیاهی علفی بوده که ارتفاع ساقه آن نزدیک به یک متر می رسد. ساقه آن نیز استوانه ای پوشیده شده از تار سفید پنبه ای بوده که به ساقه رنگ خاکستری سفید می بخشند. در برخی گونه ها خوابیده، برگ های آن ساده، بیضی، زبر و خشن، کامل، پهن نامنظم، حاشیه برگ ها از دندانه برخوردار بوده و خیلی سبز می باشد. گل های آن به صورت چتری مرکب، خوشبو و زردرنگ بوده و تخم های آن نیز به رنگ مشکی می باشد.
از ریشه این گیاه در محل یقه گیاه با اعمالی همچون تیغ زنی، ایجاد خراش و شکاف شیره ای بیرون زده که به مرور در برابر هوا حالت سفتی به خود می گیرد. این شیره در واقع صمغ رزینی جاشیر می باشد، البته باید گفت از قسمت ساقه گیاه نیز استخراج می شود اما میزان کیفیت ساقه پایین تر از صمغ ریشه است. در این گیاه اسانسی وجود دارد که در صنعت عطر سازی کاربرد دارد.
وضعیت محیطی مناسب برای رشد جاشیر کوهی
گیاه جاشیر در روز های اولیه بهار پس از ذوب شدن برف ارتفاعات از زمین بیرون آمده و تا روز های پایانی اردیبهشت و اوایل خرداد ماه رشدش ادامه دارد و در طول فصل های تابستان، پاییز و زمستان در حالت خواب به سر می برد. این گیاه به شکل خودرو در مناطق برفی و در ارتفاعات کوهستانی می روید. ناحیه جنگلی کوه نورگان گوغر که در شمال شرقی مرکز دهستان گوغر در شرق روستای چفریز قرار دارد اصلی ترین منطقه رویشی گیاهان دارویی از قبیل جاشیر کوهی به حساب آمده که از قدیم در کسب درآمد ساکنان این منطقه نقش مهمی را ایفا می کرده است.
انواع کاربردهای مختلف این گیاه دارویی
قسمت های مختلف جاشیر کوهی دارای خواص گوناگونی می باشد که در ادامه شرح داده ایم.
صمغ جاشیر
این صمغ دارای طبعی گرم و خشک بوده و خواص آن به صمغ آنغوزه بسیار شباهت دارد اما کمی پایین تر از آن است و برخی اوقات بایستی میزان زیادتری از آن را استفاده کرد. از لحاظ خاصیت های درمانی اعتقاد دارند که این گیاه ضد نفخ و گاز و بادشکن بوده و همینطور بر روی مسدود شدن مجاری، اختلال اعصاب، باز کردن اسپاسم نیز موثر می باشد.
با توجه به این که معتدل کننده می باشد بنابراین برای تقویت اعصاب مفید می باشد. سم زدا بوده و برای درمان بیماری های سرد بلغمی مخصوصا انواع مشکلات و بیماری های اعصاب و سیستم مغزی همچون سردرد، صرع، فلج و … موثر می باشد. برای رفع مشکلاتی همچون درد مفاصل، درد پهلو، کوفتگی، خونریزی و … بسیار کاربرد دارد. همینطور مالیدن آن به چشم ها برای تقویت قوه بینایی خیلی مفید می باشد.
ریشه و دانه جاشیر
ضماد ریشه و همینطور پودر ریشه آن برای زخم های کهنه و استخوان عاری از گوشت و شیاف آن برای باز کردن روند قاعدگی خانم ها و بیرون آمدن جنین مرده مفید می باشد. مصرف تخم آن نیز برای افزایش ترشح عادت ماهیانه بسیار تاثیرگذار می باشد. خوردن تخم جاشیر کوهی با افسنطین به منظور اختناق رحم خیلی مفید بوده و جنین را سقط می کند. همینطور گاز رحم و نفخ آن را از بین می برد.
برگ جاشیر
ضماد برگ جاشیر کوهی به منظور رفع و تسکین درد پهلو موثر بوده و همینطور مصرف عصاره برگ آن برای سیاتیک و دم کرده آن با روغن زیتون در اندازه ای که به شکل مرهم در بیاید و مالیدن و قرار دادن آن در ناحیه ای از عضوی که توسط سگ هار گاز گرفته شده بسیار مفید می باشد. برگ های جاشیر حالت ضدعفونی کننده داشته به همین خاطر افزودن عصاره برگ آن در مرهم ها برای تسکین جراحات خیلی سودمند می باشد.
مزایا و فواید مختلف جاشیر کوهی از نظر طب سنتی
- جاشیر کوهی در درمان قاعدگی نامرتب کاربرد فراوانی دارد.
- با استفاده از ضماد صمغ جاشیر بر روی مفاصل بدن می توان هر نوع درد و کوفتگی ایجاد شده را برطرف ساخت.
- مصرف عصاره گرفته شده از صمغ جاشیر در رفع و بهبودی درد سیاتیک بسیار تاثیرگذار می باشد.
- گیاه جاشیر کوهی ادرار آور بوده و می تواند در رفع و درمان مشکل بند آمدن ادرار کمک کننده باشد.
- به منظور رفع سرفه و دیگر مشکلات تنفسی می توان از گیاه جاشیر کوهی استفاده نمود و از خواص آن بهره مند شد.
- خصوصیات ضد میکروبی این گیاه در از بین بردن عفونت های ادراری مفید می باشد.
- عصاره برگ جاشیر کوهی در درمان درد دندان تاثیرگذار بوده و موجب التیام دندان درد می شود.
- به منظور بهبودی و تسکین زخم ها می توانید از مرهم جاشیر بهره مند شوید.
عوارض جانبی ناشی از مصرف جاشیر
این گیاه همانند برخی از گیاهان حالتی سمی داشته به همین خاطر میزان مصرف، زمان استفاده و دوره درمانی آن بایستی به وسیله پزشک مشخص گردد. جاشیر کوهی را به همراه مرزن جوش مصرف می کنند چرا که مرزن جوش مشکلاتی را که این گیاه امکان دارد ایجاد نماید به حالت تعادل در آورده و یا به حداقل می رساند.
طریقه مصرف جاشیر کوهی
از آنجایی که جاشیر طعم تلخی داشته بایستی آن را پیش از مصرف جوشاند تا تلخی آن از بین برود و حالت سفتی که دارد گرفته شده و نرم شود. بعد آن را به همراه آب و نمک باید ترکیب کرد و داخل دبه ای ریخته تا بعد از جا افتادن قابل استفاده باشد. از جاشیر کوهی می توانید همراه با سبزی خوردن یا در هنگام درست کردن سالاد استفاده نمایید. همچنین با برگ های جاشیر نیز می توانید پلو تهیه کرده و گل های آن را به ماست یا دوغ بیفزایید.
در مطلب ارائه شده با عوارض مصرف بیش از حد و خواص جاشیر کوهی به طور کامل آشنا شدید که امیدواریم مورد توجه و پسندتان قرار گرفته باشد و نهایت استفاده را از آن برده باشید. ضمن اینکه برای اطلاع از خواص نارون لغزنده و خواص آکای بری می توانید به این لینک ها مراجعه کنید.
منبع : آرگا
