آشنایی با پیش بینی عاطفی و پیامدهای آن

پیش بینی عاطفی به این معناست که فرد احساساتی که در آینده خواهد داشت را پیش بینی می کند، به آن پیش بینی لذت جویانه نیز گفته می شود، این پیش بینی ها همیشه مثبت نیستند و گاهی نیز ممکن است منفی باشند.

پیش بینی عاطفی چیست؟

وقتی شخصی می خواهد تصمیمی بگیرد ابتدا به این مساله می اندیشد که بعد از عملی شدن تصمیمش نسبت به آن رویداد چه احساسی خواهد داشت؟ آیا خوشحال و راضی خواهد بود از تصمیمی که عملی کرده است؟ و بعد در ذهنش نکات مثبت آن رویداد را آنقدر بزرگ می کند که بلافاصله تصمیمش را عملی می کند. گاهی اوقات در تصمیم گیری احساسی فرد به پیامدهای منفی آن رویداد فکر می کند که اگر فلان تصمیم را بگیرد ممکن است عواقب خوبی برایش نداشته باشد و این فکر کردن درباره عواقب و پیامدهای منفی آن رویداد باعث می شود از تصمیمش منصرف شود. اصولا به این گونه تصمیم گیری هایی که فرد با فکر کردن به نتیجه آن می تواند بفهمد که در آینده چه احساسی خواهد داشت پیش بینی عاطفی یا احساسی می گویند. زمانی که شما به یاد یکی از دوستان خود هستید از تصور اینکه با او ممکن است لحظات خوشی را بگذرانید تصمیم می گیرید او را به یک رستوران و یا کافی شاپ دعوت کنید این یک نمونه ملموس از پیش بینی احساسی است.

پیامدهای پیش بینی احساسی

پیش بینی احساسی که نام دیگرش پیش بینی لذت جویانه است باعث بروز پیامدهایی پس از تصمیم گیری فرد می شود، به همین دلیل انتخاب فرد هنگام تصمیم گیری در احساساتی که بعدا تجربه می کند تاثیر گذار خواهد بود.

هر اندازه که فرد در تصمیم گیری خود دقیق تر عمل کند به احتمال زیاد تصمیمات بهتری می گیرد و به اهدافی خواهد رسید که حس شادی و خوشبختی بیشتری برای او به ارمغان می آورند. او با اینگونه تصمیم گیری ها روابط  اجتماعی و فردی شادتری را تجربه می کند.

هر مولفه ای ابزاری برای تصمیم گیری دارد دانشمندان ابزار حس و عقیده فرد را پس از تصمیم گیری پیش بینی عاطفی می دانند. در واقع پیش بینی احساسی نوع خاصی از ابزار پیش بینی است که میزان شادمانی و لذت پس از یک تصمیم گیری را نشان می دهد.

پژوهش گران این نوع از پیش بینی را به ۴ گروه تقسیم می کنند:

1. ارزش با کیفیت واکنش : به این معنی است که فرد می تواند مثبت یا منفی بودن نتیجه گیری خود را درباره تصمیمش دریابد.
2. شدت واکنش: بدان معناست که بعد از اینکه فرد تصمیم به انجام کاری گرفت شدت احساسش نسبت به آن چه اندازه است.
3. زمان واکنش: به این معناست که شخص می تواند پیش بینی کند که احساسش بعد از تصمیم گیری چه مدت زمانی به طول می انجامد.
4. تجربه احساس خاص: به این معنی است که فرد با خود می اندیشد بعد از عملی شدن این تصمیم چه احساسی خواهد داشت؟ حس غرور؟ حس پشیمانی؟ و یا حس خوشحالی؟

ویلسون و گیلبرت در تحقیقات خود به این نتیجه رسیدند که  افراد قضاوت درستی از آن چه که خوشحالشان می کند ندارند و احساسی که در آن لحظه دارند آن ها را کور می کند و روی تصمیماتشان تاثیر گذار خواهد بود. افراد تصور می کنند احساسی که دارند تا ابد با آن ها خواهد ماند و تغییر نمی کند بنابراین هنگام تصمیم گیری بر روی حال حاضر خود تمرکز می کنند و به این نکته توجه نمی کنند که ممکن است فردا موارد دیگری مهم باشند. تحقیقات آن ها نشان داد که اشخاص هنگام تصمیم گیری مدت و شدت بیشتری را در نظر می گیرند و بعد از عملی شدن تصمیم به این نتیجه می رسند که این رویداد آن قدر ها هم که تصور می کردند باعث خوشحالی آن ها نشده است.

افراد در زمینه استفاده از ۴ اصل پیش بینی احساسی به ۲ گروه تقسیم می شوند:

• افرادی که با پیش بینی های صحیح و درست فکر کردن درباره آینده تصمیمات خوب با نتیجه مطلوب می گیرند.
• افرادی که مهارت تصمیم گیری های این چنینی را ندارند و پیش بینی های احساسی آن ها معمولا اشتباه است.

مولفه های موثر در این پیش بینی

احتمالا برای همه افراد پیش آمده است که انجام کاری را مدام به تاخیر می اندازند، این تعلل در انجام کارها نیز به پیش بینی احساسی افراد بر می گردد:

گاهی فرد پیش بینی می کند که انجام این کار احساس خوبی به او نخواهد داد به همین دلیل انجام آن را به تاخیر می اندازد تا زمانی که دیگر وقتی برای او نمانده باشد سپس به سراغش می رود و می بیند فکرش درست نبوده و آن طور ها هم که می پنداشته این کار برایش ناخوشایند نبوده است.

گاهی نیز فرد به این علت انجام کارش را به تاخیر می اندازد زیرا پیش بینی می کند که ممکن است در روز های آینده حس و حال بهتری برای انجام آن کار داشته باشد که این نیز نوع دیگری از پیش بینی عاطفی است.

تحقیقات در این زمینه نشان می دهد که ما در تصمیم گیری هایمان قبل از هر موضوعی به میزان علاقه خودمان نسبت به آن رویداد می پردازیم، یعنی اگر انجام کاری برایمان خوش آیند باشد بیشتر از آنچه که باید به نقاط مثبتش می اندیشیم و اگر چیزی را دوست نداشته باشیم دقیقا برعکس عمل می کنیم و نکات منفی بیشتری از آن را در نظر می گیریم تا آن رویداد عملی نشود. پژوهشگران نام این عمل را تعصب تاثیر می نامند به این معنا که هر فردی برای عملی کردن یک رویداد با نگاهی متعصبانه نسبت به نقاط منفی و یا مثبت رویداد مورد نظر تصمیم گیری می کند.

همچنین مولفه هایی مانند هوش هیجانی، خوش بینی های افراطی، بدبینی های بیش از حد، در نتیجه تصمیم گیری با پیش بینی عاطفی تاثیر به سزایی دارد.

به طور مثال افرادی که دارای بدبینی های افراطی هستند هنگام تصمیم گیری دائما به دنبال نقاط منفی و بد ماجرا هستند و با تکیه به آن ها تصمیم نهایی خود را می گیرند، و بالعکس افرادی که دارای خوش بینی افراطی هستند به همه جوانب یک رویداد با دید مثبت می نگرند. لازم به ذکر است هر دو این ها باعث می شود شخص تصمیم درستی نگیرد و در آینده آنطور که تصور می کرده از تصمیمش خوشحال نشود و یا حتی پشیمانی غیر قابل جبرانی برایش به همراه داشته باشد و اما افرادی که دارای هوش هیجانی بالایی هستند معمولا تصمیم گیری هایی بر پایه پیش بینی احساسی با نتایج مطلوبی را می گیرند.

منبع : آرگا