به طور کلی حس سقوط در خواب نه تنها یک بیماری و نشان دهنده اختلال سیستم عصبی نیست بلکه یک سری پرش های عضلانی ناگهانی است که معمولا در دقایق اولیه خواب رخ می دهد. این حس معمولا با تپش قلب همراه بوده و با سریع تر شدن تنفس و تعریق شدید همراه می شود.
دلایل حس سقوط در خواب
بهتر است بدانید که در واقع حس سقوط در خواب که دانشمندان آن را Hypnic Jerks یا همان هیپنیک جرکس می دانند یک حرکت یا تیک غیر ارادی عضلانی است که بیشتر زمانی که یک فرد شروع به خواب می کند رخ می دهد و موجب بیدار ناگهانی فرد خواهد شد که مشابه حس سقوط است.
سقوط در خواب در حقیقت کشش ناگهانی و ناخواسته ماهیچه ها است که با نام میوکلونوس یا انقباض ناگهانی ماهیچه شناخته می شود و می توان سکسکه را در زیر گروه آن قرار داد. با وجود اینکه هنوز دلیل بروز این حالت یک راز است اما دانشمندان تئوری های مختلفی را در مورد دلیل بروز آن مطرح کرده اند.
برای مثال یکی از تئوری ها ادعا دارد که دلیل بروز این حالت ریشه در اجداد باستانی انسان و تکامل وی دارد. در واقع انسان های نخستین برای در امان ماندن از حیوانات دیگر شب ها بر روی درخت ها می خوابیدند. هیپنیک جرکس یک رفلاکس باستانی که موجب می شود فرد در زمان خواب هوشیاری اش را به دست بیاورد و مانع از سقوط اش از درخت شود.
با این حال تاکنون شواهد متقن علمی برای تایید این تئوری ها یافت نشده و متخصصان بیان کرده اند که حس سقوط حین خواب همراه با علائم دیگری از جمله افزایش ضربان قلب، تند نفس کشیدن، تعریق و مواد دیگر مرتبط با شوک زدن و حس افتادن خود را نمایان خواهد کرد.
بر اساس مطالعات انجام شده توسط دانشمندان آمریکایی حس سقوط در خواب یک حالت بی خطر بوده و فرد نباید خیلی نگران سلامتی خود به این خطر باشد. شواهد نشان داده که مواردی مانند استرس، کمبود خواب، خستگی و ورزش شدید می توانند خطر بروز این حالت را در خواب افزایش دهد.
علت های احساس سقوط در خواب
توجه داشته باشید که بر اساس نظریات علمی تاکنون هیچ دلیل قطعی و صددرصدی مبنی بر علت سقوط خوابگاهی ثابت نشده است اما بر اساس تحقیقات گسترده برخی از عوامل می توانند بر بروز این حالت دخیل باشند که در ادامه به بیان آن ها پرداخته ایم.
-
استرس و اضطراب:
بر اساس تحقیقات انجام شده معمولا افرادی که در طول روز استرس و اضطراب بیشتری را به خود تحمیل می کنند به مراتب بیشتر از سایر افراد در معرض احساس سقوط در خواب قرار خواهند گرفت.
-
ورزش سنگین:
توجه داشته باشید که انجام تمرینات سنگین ورزشی به ویژه در ساعات پایانی روز و شب می تواند از علت های اصلی بروز حس سقوط در خواب باشد.
-
مصرف کافئین:
مصرف مواد کافئین دار به شکل بیش از حد در طول روز و یا استفاده از این مواد در ساعات پایانی شب به دلیل اینکه محرک هستند می توانند علت و ایجاد کننده حالت سقوط در خواب باشند.
-
مصرف الکل:
با توجه به اینکه مصرف الکل می تواند عملکرد مغز را تحت تاثیر قرار دهد پس می تواند موجب بروز اختلال در خواب شود. این ماده می تواند عملکرد دقیق مغز را در کنترل حالت خواب به صورت کامل مختل نماید و موجب بروز حالت سقوط خوابگاهی گردد.
-
مصرف مواد مخدر:
همانطور که متوجه شدید هر چیزی که بر عملکرد مغز تاثیر بگذارد می تواند در دسته اختلال های خواب جای بگیرد. در این میان مواد مخدر نیز با تاثیر مستقیم بر مغز می توانند کیفیت خواب را تحت تاثیر قرار دهند و موجب سقوط خوابگاهی شوند.
-
مصرف برخی از داروها:
بر اساس تحقیقات انجام شده مصرف برخی از داروها می تواند با بروز حالت سقوط در خواب ارتباط داشته باشد که برخی از داروهای ضد افسردگی از این قبیل خواهند بود.
-
کمبود مواد معدنی در بدن:
بر اساس مطالعاتی که تاکنون صورت گرفت کبود مواد معدنی از جمله منیزیم، کلسیم و آهن در بدن می تواند با حالت سقوط در خواب ارتباط مستقیمی داشته باشد. در واقع کمبود این مواد در بدن قطعا علائمی از خود نشان می دهند که بایستی نسبت به آن ها آگاه باشید و همچنین در جهت تامین کمبود ویتامین ها و مواد معدنی بدن تان کوشا باشید.
-
شرایط خواب نامناسب:
به طور کلی خوابیدن در مکان، شرایط و رختخواب نامناسب نیز می تواند علتی بر سقوط خوابگاهی باشد پس بهتر است از تخت، تشک، پتو و بالش مناسب برای خواب تان استفاده نمایید. همچنین توصیه می شود که در یک اتاق با دما و نور مناسب و حداقل سروصدا بخوابید.
-
کمبود خواب:
همچنین کمبود خواب نیز با تاثیر زیادی که بر بدن و مغز بر جای می گذارد می تواند موجب ایجاد حالت سقوط در خواب باشد و از طرفی با ایجاد خستگی بیش از حد می تواند عملکرد طبیعی مغز را مختلف نماید. پس تحت ر شرایطی سعی کنید که ساعات خواب شبانه کافی داشته باشید.
آیا حس سقوط در خواب خطرناک است؟
بهتر است بدانید که بر اساس نظریه های پزشکی احساس افتادن از ارتفاع در خواب تنها یک انقباض عضلانی و انعکاس غیر ارادی بدن است که می تواند در هر فردی رخ دهد. در واقع سقوط خوابگاهی کاملا بی خطر بوده و تاکنون عوارض خطرناک و آسیبی از آن گزارش نشده است. توجه داشته باشید در صورتی که بیش از حد نرمال و به شکل کلافه کننده این اتفاق رخ ندهد نیازی به مراجعه پزشکی نخواهد داشت.
زمان مراجعه به پزشک:
همانطور که بیان شد احساس سقوط در خواب یک امر کاملا رایج و طبیعی است و هیچ ارتباطی به مشکل سیستم عصبی و یا یک اختلال جدی ندارد. بنابراین تنها در صورتی که هر شب دچار این حالت می شوید و یا حداقل تعداد دفعات تکرار این حالت در شما زیاد است و خواب تان را دچار اختلال کرده می توانید به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
راهکار های درمان سقوط خوابگاهی:
در واقع سقوط خوابگاهی نیز مانند هر اختلال خواب دیگری دارای علت و درمان های متعدد خواهد بود که چنانچه بیش از حد دچار این حالت شدید با رعایت آن ها می توانید بروز آن را به حداقل برسانید:
- قطع مصرف مشروبات الکلی
- کنترل و به حداقل رساندن سطح استرس و اضطراب روزمره
- عدم مصرف مواد کافئینی به ویژه در ساعات پایانی شب
- ترک مصرف مواد مخدر و محرک
- انجام ورزش های سبک، هوازی و ورزش هایی مانند مدیتیشن و یوگا
- ترک استفاده بی رویه از وسایل الکترونیکی و دیجیتالی
- داشتن خواب کافی و برنامه خواب دقیق
- مطالعات کتب مختلف کسب مهارت برای کنترل آرامش
- نوشیدنی یک فنجان دمنوش آرامش بخش مانند گل گاو زبان نوشی پیش از خواب
منبع : آرگا
