دسته ها
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳

کار کودکان در منزل و چگونگی مشارکت آن ها در کارها

  • حکیمه فهیمی
  • ۲۳ خرداد ۱۴۰۱
  • ۰

اگرچه والدین تلاش می کنند تا بهترین شرایط را برای فرزندان فراهم کنند. این نکته نیز اهمیت دارد که کودکان در کارهای منزل مشارکت داشته باشند. در این نوشتار به موضوع کار کودکان در منزل می پردازیم. با ما همراه باشید.

کار کردن کودکان در منزل و به نوعی مشارکت آن ها در خانه یکی از دغدغه های والدین می باشد. برای همه جای سوال است که آیا این امر ضرورت دارد یا نه؟ با این مطلب همراه ما باشید تا در این باره اطلاعات کاملی به دست آورید.

اهمیت مشارکت و کار کردن کودکان در منزل

کودکان به مشارکت در کارهای منزل نیاز دارند. کمک کردن در کارهای منزل به آن ها مسئولیت پذیری خانوادگی و اجتماعی را یاد می دهد. هدف والدین تلاش در جهت فراهم کردن بهترین شرایط برای فرزندان می باشد. از مشاوره تغذیه در دوران بارداری تا انتخاب بهترین مدرسه، تفریح، سرگرمی و … .

ولی آیا اطلاع دارید که کمک کردن کودکان در کار منزل هم می تواند یک راهکار کمکی در جهت تقویت مهارت های کودک باشد. در حالی که تغذیه، آموزش و سایر فعالیت های دیگر برای فرزند مهم است، یادگیری مهارت های زندگی بخصوص در دوران کودکی اهمیت زیادتری دارد.

این مهارت های زندگی همچنان که کودک رشد می کند سبب تقویت اعتماد به نفس او می شود. بیشتر والدین احساس گناه دارند از این که فرزند خود را برای انجام کارهای خانه مشارکت دهند در حالی که شاید نمی دانند از این طریق می توانند مهارتهای اساسی زندگی را به او بیاموزند.

کار نوعی انگیزه بوده و یکی از وظایف اصلی والدین و مربیان ایجاد انگیزه کار در کودک می باشد. برای ایجاد انگیزه فرد ترقی نموده، کمال یافته و ثروتمند می شود. فردی که انگیزه نداشته باشد همچون خاری در دریای متلاطم سرگردان می شود. یکی از دغدغه های بیشتر والدین مشارکت و کار کودکان در منزل است.

  •  مبل و میز
  •  آرون گروپس

این که آیا کار کردن کودک در خانه ضرورت دارد ، انجام کارهای مرتبط به منزل چه فایده ای برای بچه ها دارد. کودکان از چه سنی باید در امور منزل مشارکت نمایند. چه کارهایی مناسب سن هر کودک است و در کل وظیفه کودکان در خانه چیست از سوالاتی است که والدین در این باره مطرح می نمایند.

پژوهش ها نشان می دهد که کار کودکان در خانه به استقلال، سلامت و شاد زیستن آن ها در بزرگسالی بسیار کمک می کند. از این رو ما در این مطلب به اهمیت کار کردن و مشارکت کودکان در منزل می پردازیم.

وظایف محوله با کودکان باید متناسب با سن آن ها باشد

همانطور که اطلاع دارید کودکان به دلیل تفاوت های ذهنی و جسمی در سنین مختلف با یکدیگر فرق دارند. از این رو سن یک عامل تعیین کننده وظایف در خانه برای کودکان می باشد. فعالیت ها باید متناسب با سن ، روحیه و علاقه بچه ها به آن ها محول شود. با این حال به طور کلی وظایف کودک در خانه بر اساس سن را می توان به موارد زیر تقسیم بندی نمود:

۲-۳ سال: جمع کردن اسباب بازی، روی هم چیدن کتاب ها، انداختن لباس های کثیف در سبد

۴-۵ سال: گردگیری با دستمال، قرار دادن مواد غذایی در جای مخصوص شان، آبیاری گل و درختان

۶-۷ سال: مرتب کردن لباس، کمک در پخت و پز(امور ساده و ابتدایی)، تمیز کردن سطوح مختلف مانند میز، چیدن و جمع کردن میز یا سفره غذا، جارو کردن اتاق

۸-۹ سال: اتو کردن، دوختن دکمه لباس، تمیز کردن اجاق گاز، آماده کردن یک وعده غذایی ساده مانند نیمرو یا تخم مرغ آب پز

همه موارد فوق از اموری هستند کودکان در سنین ذکر شده می توانند انجام بدهند. ولی همانطور که اشاره شد سن کودک ملاک تعیین وظایف فرزند در منزل نبوده زیرا ممکن است یک بچه سه ساله بتواند کارهای تعیین شده در ۵ سالگی را انجام دهد و حتی بر عکس. از این رو باید والدین علیرغم سن به توانایی جسمی و علاقه فرزند در انجام امور مختلف توجه داشته باشند.

کار فرزند در منزل باید متناسب با سن، توانایی و علاقه او باشد. به طور مثال از یک کودک ۵ ساله نباید انتظار داشته که شستن ظرفها یا گرم کردن غذا را انجام دهد. اصولا انجام کار توسط کودکان در منزل یک موضوع بحث برانگیز می باشد. بعضی بر این عقیده اند که نباید کودک در خانه کاری انجام دهد. همچنین عقیده دارند که کودک نباید ظرف بشوید، خانه تمیز کند و … بلکه انجام این امور بر عهده پدر و مادر است.

از سویی برخی والدین به ویژه روانشناسان و متخصصان تربیت کودک عقیده دارند که انجام کارهای روزانه در خانه برای کودک سودمند می باشد. آنها معتقدند انجام این کارها به کودک حس مسئولیت بخشیده و اعتماد به نفس او را بالا می برد. همچنین کودک احساس مهم بودن پیدا کرده و در ضمن انجام این قبیل کارها او را برای پذیرفتن وظایف اجتناب ناپذیر آینده در زندگی شخصی و اجتماعی آماده می نماید.

البته همانطور که اشاره شد کارها باید متناسب با سن فرزند و توانایی او باشد. به طور مثال اگرچه نمی توان از یک کودک ۵ ساله انتظار داشت ظرفها را بشوید اما در این سن می تواند اسباب بازی هایش را جمع کند، لباس های کثیف را در سبد ریخته و در مرتب کردن خانه در حد توان خود کمک نماید. معمولا کودکان کوچکتر به انجام کارهای منزل تمایل نشان می دهند.

آن ها از این که چنین کارهایی ار انجام بدهند لذت برده و احساس بزرگ شدن دارند زیرا والدین این کارها را انجام می دهند. به کودکان بزرگتر باید کارهایی با مسئولیت بیشتر داده مانند خشک کردن ظرف ها، جارو کشیدن اتاق و … البته با نظارت بزرگترها. اما گاه چنین کارهایی خواست کودکان بزرگتر یا نوجوانان نبوده و تمایلی به انجام آن ها ندارند.

یکی از دلایل این موضوع احتمالا مسئولیت هایی است که در رابطه با مدرسه داشته و با انجام این کارها نمی توانند به اجرای تکالیف خود بپردازند. به این ترتیب زمان هم باید در نظر گرفته شود. در صورتی که فرزند به جز مدرسه رفتن فعالیت های دیگری مانند کلاس ورزشی یا هنری و … می رود زمان باقی مانده برای انجام کارهای منزل خیلی کم تر می شود.

از این رو اضافه شدن کارهای منزل به دوش او سبب ناراحتی و عدم تمایل او برای انجام کارهای خانه می شود. در این شرایط والدین باید کاری را که کودک در مدرسه یا بعد از آن انجام می دهد را در نظر گرفته و طوری برنامه کاری خانه را تنظیم کنند که زمان برای انجام آن ها داشته باشد.

یا اگر کارهای مدرسه زیاد است انجام کارهای خانه را به روزهای پایانی هفته موکول نموده و با کار روزانه بسیار سبکی را برای او در منزل تعیین کنند. و در تابستان یا تعطیلات که وقت بیشتری در خانه دارد او را در کارهای منزل بیشتر مشارکت دهند. البته می توانید از دو راهکار زیر هم برای مشارکت کودکان در کار منزل کمک بگیرید.

  • تعیین برنامه مشترک برای همه اعضای خانواده در یک تایم مشخص

پیشنهاد می شود در طی ساعاتی که همه اعضای خانواده در منزل هستند تایمی را برای انجام کارهای منزل به صورت مشترک اختصاص دهید. به طور مثال برخی خانواده ها هر شب یک تایم ۱۰-۱۵ دقیقه ای را به انجام کارهایی برای جمع و جور کردن و مرتب کردن منزل اختصاص می دهند.

به طور مثال قرار دادن اسباب بازی ها سر جایشان، قرار دادن کتاب و مجلات در قفسه آن ها، شستن و خشک کردن ظروف به کمک هم، مرتب کردن آشپزخانه، حتی گردگیری اتاق نشیمن و … . این تایم کاری مشترک در منزل سبب می شود کودکان در زمان کمی کار ساده ای را انجام داده و احساس خستگی نداشته باشند.

همچنین همه اعضای خانواده متناسب با توانایی هایی که دارند، مشارکت داشته که هم صمیمیت بین آن ها بیشتر شده و هم روحیه همکاری در آن ها تقویت می شود. پیامد این برنامه نیز مشارکت اعضای خانواده و ایجاد فضایی گرم و صمیمی تر در منزل خواهد بود. نکته مهم در انجام کار منزل این است که والدین بایستی بر ماهیت زندگی با یکدیگر به عنوان خانواده تاکید بورزند.

شایان ذکر است برخی کار کودک در خانه را تنبیه تصور می کنند در حالی که اینطور نبوده بلکه یک ابزار آموزشی است که فرزند را برای پذیرفتن مسئولیت ها در آینده و مراقبت از خود آماده می کند. در صورتی که انجام کار به عنوان یک وسیله تنبیهی در نظر گرفته شود انجام آن برای فرزند سودی نخواهد داشت و به ارتقای اعتماد به نفس و حس مسئولیت پذیری وی کمکی نمی کند.

  • ایجاد تنوع کاری برای کودکان در منزل

با توجه به این که هدف نهایی انجام کار در منزل افزایش توانایی کودک در آینده برای اجرای وظایف متعدد می باشد. باید انجام این قبیل کارها در منزل تنوع داشته باشد و نوجوانی که تنها ظرف می شوید ممکن است نتواند حتی یک چای دم کند. داشتن تنوع کاری از لحاظ روحی هم برای کودک جالب بوده و چالش موجود هر کار، اعتماد به نفس او را افزایش می دهد.

از این رو والدین بایستی برای کودک تنوع کاری ایجاد کرده و در صورت داشتن فرزندان بیشتر ، کارها را گردشی کنند. نکته مهم این است که پدر و مادر در انجام امور خانه باید الگوی کودکان باشند. اگر شما در مقابل فرزند تمیز کردن ، شستن ظرف و … را انجام ندهید احتمالا او هم دلیلی پیدا نمی کند که انگیزه ای برای انجام کارها داشته باشد.

اهمیت و تاثیر مشارکت کردن کودکان در کار منزل

متاسفانه برخی مادران برای صرفه جویی در زمان و سریعتر تمام شدن کارهای منزل، به تنهایی همه کارها را انجام می دهند. در حالی که مشارکت کودکان و نوجوانان در کارهای منزل بر رشد و تربیت آن ها تاثیر شایانی دارد. از این رو بهتر است به آن ها نیز وظایفی را محول نمایید. در ادامه با چند نمونه از تاثیرات مشارکت کودکان در کار منزل آشنا می شوید.

  • مسئولیت پذیر بودن و افزایش اعتماد به نفس

پدر و مادر با محول کردن بعضی کارهای منزل به فرزندان و در نهایت تشکر از آن ها، حس مسئولیت پذیری را در کودکان تقویت کرده و هنگامی که کودک به تنهایی اتاقش را مرتب می کند یا لباس های خود را تا می کند و … حس توانا بودن پیدا می کند. از سویی کودکان برای دیده شدن به طور معمول تلاش در نشان دادن توانایی های خود دارند. مشارکت فرزند در خانه سبب بروز احساس مهم بودن در آن ها شده و این حس در نهایت سبب افزایش اعتماد به نفس کودکان و نوجوانان می شود.

  • افزایش مهارت های حرکتی

هنگامی که کودکان کار خانه را انجام می دهند، اندام های بدنشان هم حرکت کرده و به این ترتیب عضلات دست، پا و کمر آن ها تقویت شده و حفظ تعادل آن ها بیشتر می شود. به طور کلی انجام فعالیت های خانگی به نوعی یک ورزش سبک برای کودکان تلقی می گردد.

  • منظم و قانونمند شدن در بزرگسالی

بچه هایی که از همان کودکی می آموزند اتاق خود را مرتب کرده و وسایل را سر جای خودش قرار دهند در بزرگسالی به افرادی منظم، قانونمند و موفق تبدیل می شوند. چه چیزی از این بهتر که این بچه ها در بزرگسالی بتوانند فعالیت های خود را مطابق نظم و اصول انجام دهند.

  • خودکفا شدن

برای آنکه بچه ها بتوانند در آینده از عهده کارهای خودشان در نبود والدین برآیند، ضرورت دارد در انجام کارهای خانه مشارکت داشته باشند. بیشتر فعالیت ها را خودشان انجام دهند. به این ترتیب در بزرگسالی افرادی خودکفا خواهند بود. و بهتر می توانند از خودشان مراقبت نمایند.

 چند نکته:

  • پدر و مادرها باید در تعیین وظایف محوله به بچه ها دقت نموده که هرگز آن ها را وادار به انجام کاری نکرده بلکه باید آن ها را تشویق و ترغیب نمایید.
  • واگذاری چند کار به طور همزمان به بچه ها کار اشتباهی است چرا که سبب سردرگمی و بی علاقگی آن ها می شود.

  • از کودک به طور واضح درخواست نمایید کاری را انجام دهد به جملات مبهم به کار نبرید. به طور مثال اتاقت رو مرتب کن.
  • از کودکان در انجام کارهای منزل حتما تشکر و قدردانی نمایید. این کار سبب ایجاد انگیزه و دقت بیشتر برای کارهای منزل می شود.
  • در تفکیک کارهای منزل بین فرزندان دختر و پسر تفاوتی قائل نشوید. گاهی لازم است پسرها هم کارهایی مانند آشپزی را انجام بدهند.

در صورت تمایل برای اطلاع از اهمیت مسئولیت پذیری کودک در کارها و راهکارهای افزایش مسئولیت پذیری در کودکان روی لینک ها کلیک کنید.

منبع : آرگا


مطالب مرتبط
مطالب داغ
همچنین ببینید
مشاهده دیدگاه های این مطلب
دیدگاه های مطلب
۰ دیدگاه برای این نوشته

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *