اصول کاشت پونه و روش نگهداری آن

به طور کلی بذر پونه از دسته شناخته شده ترین انواع بذر سبزیجات محسوب می شود که در عرصه های مختلف از جمله آشپزی و طعم دار کردن نوشیدنی ها و غذاهای مختلف کاربرد خواهد داشت و علاوه بر این می توانید آن را در فضای باز و باغچه به خوبی کاشت و پرورش دهید.

آشنایی با نحوه کاشت پونه

بهتر است بدانید گیاه پونه که به آن پودنه نیز گفته می شود امروزه با نام علمی Mentha Pulegium شناخته شده و می توان آن را از خانواده نعناییان دانست. پونه در واقع گیاهی از سرده نعناع و تیره لب گلی ها است که له شده برگ های عطر نعنا دارد. مصارف شناخته شده این گیاه معمولا در زمینه آشپزی و شیرین پزی و در طب سنی اغلب به عنوان آرام بخش و مسکن و همچنین در سقط جنین نیز خواهد بود.

همچنین اسانس پونه در صنعت عطرسازی کاربرد بسیاری داشته و دارای ماده سمی پولگون خواهد بود. پونه گیاهی علفی و چند ساله است که دارای ساقه ای استوانه ای بوده و بلندی آن تقریبا در حدود ۵ متر خواهد بود. برگ های این گیاه اغلب بدون دمبرگ، سبز، تیره، بیضی شکل، نوک تیز و با دندانه است که در اثر فشردن بوی قوی اسانس پونه از آن استشمام می شود. دقت داشته باشید در پایه هایی از گیاه که در آب رشد می کند این بو خیلی کم و در مواردی اصلا وجود ندارد.

گل های پونه معمولا به رنگ صورتی یا بنفش به صورت گروهی از گل های کوچک در بغل برگ و ساقه در فصل تابستان ظاهر می شود. گیاه پونه معمولا در نقاط و دشت های مرطوب در کنار نهر ها و یا داخل جوی ها و چشمه ها و کنار باتلاق ها رشد می کند و می توانید آن را در مناطقی از اروپا، آفریقای شمالی، حبشه و مناطق مختلف آسیا مشاهده نمایید.

در کشور ما نیز در مناطق شمالی یعنی مازندران و گیلان در اطراف رشت و در ماسه زار های غازیان و نقاط مرطوب لاهیجان به طور خودرو دیده می شود. در مازندران نوعی از این گیاه که بوته آبی است با نام محلی سرسم و در زبان ترکی پارپیز شناخته خواهد شد.

توجه داشته باشید که به خاطر دلایل مختلف رویش پونه بسیار اندک و به ندرت اتفاق می افتد به گونه ای که در سراسر کوه های اطراف تنها در برخی از کوه ها و آن هم در حد تعدادی بوته پراکنده در دره ها و بلندی های خطرناک و صعب العبور روییده است و اغلب به خاطر آب بارانی که در این نقاط می بارد، رشد خواهد کرد.

چگونگی کاشت و تکثیر پونه

بهتر است بدانید که کاشت و پرورش پونه بسیار آسان بوده و می توانید آن را از طریق دانه، قلمه و یا با استفاده از گلدان آماده پرورش دهید. پیش از آخرین سرمای منطقه ای که در آن زندگی می کنید بایستی بذر های پونه را درون خاک نشا نمایید.

توجه داشته باشید که بذر های این گیاه نیازی به پوشانده شدن توسط خاک ندارند و تنها کافی است پس از قرار دادن بذرها روی خاک آن ها را با آب مرطوب نمایید و سپس سینی نشا یا ظرف کشت را با یک پلاستیک بپوشانید تا رطوبت محیط حفظ شود.

سپس سینی نشا را در یک مکان آفتابی برای مثال پشت یک پنجره آفتاب گیر قرار دهید زیرا بذور را برای جوانه زدن نیاز به نور کامل خورشید دارند. بذر های این گیاه معمولا کمتر از یک هفته به صورت کامل جوانه خواهند زد. پس از اینکه اندازه نهال های پونه به ۱۵ سانتی متر رسید بایستی پس از رفع سرما آن ها را به زمین انتقال دهید.

همچنین می توانید نهال ها را به گلدان بزرگ تر انتقال دهید و در فضای خانه یا یا خارج از خانه نگهداری نمایید. دقت داشته باشید که فاصله بین نهال های پونه بایستی حداقل ۳۰ سانتی متر در نظر گرفته شود. بذر های این گیاه را می توانید از همان ابتدا پس از رفع سرما مستقیما در زمین بکارید و فاصله بین آن ها ۳۰ سانتی متر در نظر بگیرید.

توصیه می شود که برای کاشت نهال ها یا بذور پونه در زمین بایستی آن ها را در یک مکان آفتاب گیر و خاکی که زهکش خوبی دارد، بکارید. وقتی که گیاهان در زمین پابرجا می شوند نیاز به توجه زیادی خواهند داشت. در صورتی که قصد دارید گیاهتان را در گلدان بکارید بایستی در فصل زمستان آن را به داخل خانه انتقال دهید تا از سرما حفظ شود.

چگونگی برداشت پونه

به طور کلی وقتی که گیاه پونه به ارتفاع ۱۵ سانتی متر رسید در هر زمانی که بخواهید می توانید از آن استفاده نمایید و برداشت نمایید. معمولا جدا کردن جوانه های گل از گیاه پونه باعث می شود تا گیاه طعم بهتری داشته باشد. معمولا توصیه می شد برگ های این گیاه را صبح ها زمانی که قطره های شبنم روی آن ها خشک شده برداشت نمایید.

برگ های تازه پونه را می توانید در فریزر قرار دهید و آن ها را ذخیره نمایید. همچنین می توانید برگ ها را در یک فضای تاریک با تهویه خوب قرار دهید تا به خوبی خشک شوند. پس از خشک شدن برگ ها بایستی آن ها را درون یک ظرف در بسته و محفوظ از هوا بریزید.

گیاه پونه را باید با فاصله از زمین برش دهید در صورتی که پونه در فضای زمین کشت شود برای حفظ آن در فصل زمستان بایستی با یک لایه مالچ به خوبی پوشانده شود. اگر پونه درون گلدان و در فضای خانه نگهداری می شود قطعا در تمام سال پونه تازه خواهید داشت و می توانید از آن استفاده و لذت ببرید.

شرایط مورد نیاز برای نگهداری پونه

همانطور که می دانید تمامی گیاهان برای اینکه بتوانند روند رشد خود را به خوبی طی کنند نیاز به شرایطی دارند که شما بایستی آن را فراهم نمایید. به همین خاطر در ادامه برخی از شرایط مورد نیاز برای کاشت و نگهداری پونه را شرح داده ایم.

• خاک غنی:

اگر قصد کاشت پونه را دارید بایستی ساختار خاک سبک همراه با زهکشی مناسب را برای آن آماده نمایید. از آنجایی که پونه در خاک های نسبتا بارور هم رشد می کند بنابراین کوددهی یا اضافه کردن کمپوست لازم نخواهد بود. توصیه می شود که گیاهتان را به صورت طبیعی کشت نمایید تا رشد کند هرچند که ممکن است زمان برداشت آن کمی به تعویق بیافتد.

• آبیاری:

توصیه می شود که بیش از حد گیاهان را آبیاری نکنید و تنها زمانی اقدام به آبیاری نمایید که سطح خاک به صورت کامل خشک شده باشد.

• نور:

معمولا گیاه پونه می تواند تنها نیمی از روز را بدون هیچ مشکلی درون آفتاب سپری کند اما اگر از نور کامل خورشید در طول روز بهره مند شود قطعا طعم و عطر آن تشدید خواهد شد. با وجود اینکه پونه در فضای داخلی خانه نیز رشد می کند اما برای افزایش سرعت رشد خود نیاز به حرارت و آفتاب به مقدار مناسب خواهد داشت.

منبع : آرگا