زوفا یکی از گیاهان دارویی است که دارای رنگ بنفش می باشد. این گیاه در سرزمین های بومی مدیترانه رشد می نماید، ساقه و برگ و دانه گیاه زوفا خواص درمانی دارند، همچنین از آن در تهیه برخی صابون ها و سس ها استفاده می شود.
معرفی خواص دانه زوفا
زوفا گیاهی است چند ساله که بومی منطقه مدیترانه می باشد که بعد از آن به ایالات متحده و آمریکا نیز وارد شده است. گیاه زوفا اغلب در کنار جاده ها رشد می نمایند و البته برخی اوقات نیز با عنوان گیاه باغی یافت می گردد. زوفا تا حدودی به اعضای خانواده نعناع شبیه می باشد و روغن آن نیز دارای بویی کافور مانند است. گیاه زوفا بوته ای بلند و باریک با برگ هایی وارونه شکل دارد و ممکن است ارتفاع آن به دو فوت هم برسد.
گیاه زوفا در ماه ژوئن تا اکتبر گل های رنگی بنفش رنگ بسیار معطری می دهد که حشرات را به سوی خود جذب می کند. برخی از انواع این گیاه گل هایی سفید یا صورتی رنگ نیز دارند. برگ گیاه زوفا و ساقه های آن دارای ترکیبات زیست فعال زیادی به ویژه رزماریین و اسیدهای کافئیک همراه با پینانیون، بتا پینن، لیمونن، پینوآموفون و ایزوپینوکامپون، تانن، گلیکوزید، فلاونوئیدها و مروبین می باشند. اغلب ترکیبات این گیاه در روغن آن نیز وجود دارد. روغن گیاه به شکل خالص به وسیله بخار تقطیر شده از برگ های خرد شده و ساقه آن تولید می گردد.
زوفا ریشه مستقیمی دارد که دارای انشعابات فراوانی می باشد، همچنین ساقه چهار گوش داشته و قسمت تحتانی چوبی و قهوه ای رنگ آن از انشعابات فراوانی برخوردار می باشد، اما قسمت های فوقانی گیاه نرم و سبز رنگ می باشد، برگ های صاف، فاقد دندانه، باریک، کشیده و کم و بیش نیزه ای شکل گیاه دارای سبز روشن هستند.
زوفا یک گیاه مهم دارویی و ادویه ای محسوب می شود. از دم کرده زوفا برای درمان بیماری های مربوط به دستگاه تنفسی مثل سرفه، سیاه سرفه، برونشیت و آسم استفاده می گردد. مواد مفید در این گیاه برای افزایش فشار خون، هضم غذا و همینطور کاهش تورم می شوند. زوفا شاید دارای طعمی تلخ باشد اما به عنوان یک طعم دهنده به مواد غذایی و همچنین تهیه سس استفاده می گردد. در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا با دیگر خواص دانه زوفا آشنا شویم.
روغن زوفا
روغن استخراج شده از گیاه زوفا و دانه آن دارای ترکیبات زیستی بسیار مهمی می باشد. این روغن بویی شبیه به بوی کافور دارد و ترکیبات آن از برگ های خرد شده و ساقه زوفا تهیه می گردد. لیمونن، رزماریین، اسیدهای کافئیک، فلانوئیدها و مروبین ها از ترکیبات زیست فعال مهم در روغن زوفا می باشند که خواص بسیاری را به روغن زوفا داده اند.
این روغن دارای خواص ضد ویروسی، ضد باکتریایی و برخی خواص دیگر می باشد. از این روغن برای درمان دردهای گلویی با به وجود آوردن خلط استفاده می شود. همچنین برای تقویت معده، رفع کم خونی، درمان آسم، بهبود سرماخوردگی، بهبود سرفه و افزایش نیرو نیز از این روغن و عرق گیاه زوفا استفاده می شود.
زوفا و درمان آسم و عفونت های ریوی
دانه گیاه زوفا مانند روغن و عرق آن خواص دارویی بسیاری دارد. این گیاه برای درمان آسم و بیماری های مربوط به ریه، دردهای گلو و سرماخوردگی نقش بسزایی دارد. علاوه بر این سبب بهبود عملکرد دستگاه گوارشی و قلب نیز خواهد شد.
استفاده دم کرده گیاه زوفا مخلوط با عسل به منظور درمان بیماری هایی مانند آسم و تنگی نفس مفید می باشد. همچنین برای درمان عفونت هایی مانند عفونت ریه به خاطر داشتن خواص ضد ویروسی و ضد التهابی بسیار مفید خواهد بود.
درمان کننده درد گلو و دردهای عضلانی
دانه زوفا یه دلیل وجود آنتی اکسیدان ها در این گیاه دارای خواص درمانی مختلفی می باشد، این گیاه می تواند شخص را از اغلب بیماری ها به ویژه بیماری های مزمن در امان نگه دارد. گیاه زوفا برای درمان سرماخوردگی با تقویت سیستم ایمنی بدن و برطرف نمودن التهاب و عفونت ها مفید می باشد. همچنین درمان دردهای عضلانی و دردهای گلو با مصرف این گیاه به دلیل خواص مختلف آن، با مصرف این گیاه شکل می گیرد.
بهبود دهنده عملکرد گوارشی
زوفا یکی از گیاهانی است که با حذف انگل های گوارش به هضم بهتر غذا کمک زیادی می نماید. همچنین دانه گیاه زوفا و قسمت های مختلف آن برای درمان کولیک، گازهای معده و گوارش مفید می باشند. زوفا با کمک به دفع بهتر ادرار، باعث بهبود دستگاه ادراری می شود و التهاب موجود در آن را دفع خواهد کرد. همچنین با دفع انگل ها باعث افزایش اشتها در افراد خواهد شد.
افزایش دهنده گردش خون
گیاه زوفا همچنین یک گیاه مناسب برای تقویت سیستم ایمنی بدن محسوب می شود که علاوه بر به وجود آوردن آرامش و برطرف نمودن اضطراب می تواند مشکلات قاعدگی مثل سندروم قبل از قاعدگی و نوسانات خلقی را بهبود بخشد. علاوه بر این با به وجود آوردن آرامش در بدن و افزایش گردش خون می تواند باعث افزایش اکسیژن در بدن شود.
کاربردهای گیاه زوفا
همانطور که گفته شد گیاه زوفا در دسته گیاهان دارویی قرار دارد، علاوه بر این کاربردهای دیگری در موارد غیر پزشکی نیز دارد. از گیاه زوفا برای تهیه حشره کش ها، نابودی شپش، تهیه سس ها، پودینگ ها، طعم دهنده ها، رایحه صابون ها و عطرها نیز استفاده می شود. همچنین پماد گیاه زوفا در کنار جوشانده و عصاره آن به منظور درمان بیماری ها استفاده می شود.
روش مصرف و استفاده از گیاه زوفا
گیاه زوفا و دانه آن را برای بهره بردن از خواص آن می توان به روش های مختلف استفاده نمود، می توانید این گیاه را دم کرده و مصرف کنید یا آن را بجوشانید و به شکل ضماد استفاده نمایید.
-
دم کرده زوفا:
برای استفاده از دم کرده زوفا مقداری از برگ و شاخه ها و دانه و گل های زوفا حدودا ۵۰ گرم، را به یک لیتر آب جوشیده اضافه نمایید و اجازه دهید تا برای ۱۵ دقیقه دم بکشد. می توانید از این دمنوش روزی سه مرتبه در روز هر بار یک فنجان میل نمایید.
-
جوشانده زوفا:
برای تهیه جوشانده زوفا ۵۰ گرم از قسمت های مختلف گیاه زوفا را به یک لیتر آب جوشیده اضافه کرده و بگذارید تا برای نیم ساعت به آرامی بجوشد. این جوشانده را می توانید به عنوان کمپرس استفاده نمایید.
تنطور زوفا را نیز می توانید از داروخانه ها یا فروشگاه های گیاهان دارویی تهیه کرده و استفاده نمایید. تنطور زوفا را می توان ۵ تا ۱۰ قطره سه بار در طول روز همراه با آب مصرف نمود.
عوارض و اثرات جانبی زوفا
- اشخاص دچار فشار خون بالا نباید این گیاه را مصرف نمایند، زیرا زوفا می تواند فشار خون را بالاتر ببرد.
- مصرف بیش از اندازه گیاه زوفا می تواند باعث تشنج گردد، از این رو توصیه می شود تا در طولانی مدت از گیاه و عصاره های آن استفاده نشود.
- با توجه به این موضوع که برخی از محصولات طبیعی نیز آلرژی زا می باشند، گیاه زوفا هم می تواند سبب بروز بثورات پوستی، تورم پوست یا زبان، دشواری در تنفس و یا تنگی نفس در فرد بعد از استفاده گردد.
- مصرف بیش از اندازه این گیاه برای کبد مضر می باشد.
- در مورد زنان باردار، باید توجه داشته باشند که مصرف این گیاه به هر شکلی می تواند باعث سقط جنین شود، پس نباید زوفا در دوره بارداری مصرف شود.
- در دوره شیردهی نیز بهتر است گیاه زوفا مصرف نشود.
در پایان قبل از مصرف زولفا، دانه خردل، میوه رامبوتان و هر نوع گیاه دارویی با متخصص طب سنتی یا پزشک مشورت نمایید و خودسرانه هیچ دارویی را مصرف نکنید.
منبع : آرگا