دسته ها
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳

علایم خستگی گرمایی و نحوه جلوگیری و درمان آن

  • حکیمه فهیمی
  • ۲۷ فروردین ۱۴۰۰
  • ۰

خستگی گرمایی به آسیب های نشئت گرفته از هوا اطلاق می گردد که با مواردی همچون سرگیجه، سردرد، تهوع و … همراه می شود و در مزاج های گرم اتفاق می افتد. در این مطلب با علایم، نحوه جلوگیری و درمان خستگی گرمایی آشنا خواهید شد.

خستگی گرمایی هنگامی اتفاق می افتد که بدن  با کم آبی روبرو شده و قادر نیست دمای داخلی خود را تنظیم نماید. این عارضه معمولا تهدید کننده زندگی فرد نبوده و با نوشیدن مایعات و استراحت قابل درمان می باشد. در ادامه به بررسی علایم خستگی گرمایی و نحوه درمان آن می پردازیم.

علایم خستگی گرمایی و آشنایی با نحوه جلوگیری و درمان آن

 

خستگی گرمایی به حالتی گفته می شود که شخص با علایمی مانند تعریق شدید، بالرفتن بیش از حد دمای بدن و نبض سریع مواجه شده است. این عارضه یکی از سه سندرم مرتبط با گرما می باشد که حفیف ترین آن گرفتگی گرمایی و در حالت شدیدتر گرمازدگی اطلاق می شود. خستگی گرمایی تحت شرایط قرار گرفتن فرد در معرض درجه حرارت بالا به خصوص زمانی که رطوبت بالا و فعالیت نیز شدید باشد رخ می دهد و عدم درمان فوری منجر به گرمازدگی شده که شرایطی تهدید کننده کی باشد ولی خوشبختانه می توان از خستگی گرمایی جلوگیری کرد. به طور کلی خستگی گرمایی به آسیب های ناشی از گرمی هوا اطلاق می شود که با نشانه هایی همچون سردرد، سرگیجه و تهوع همراه است و در افراد با مزاج گرم اتفاق می افتد.

در خستگی گرمایی بدن با کم آبی روبرو شده و نمی تواند دمای داخلی خود را تنظیم نماید. به بیان دیگر بدن در حالت طبیعی با پمپاژ خون به سطح پوست و آزاد سازی عرق، گرمای داخلی اضافه را بیرون می سازد. در هوای گرم و مرطوب عرق کمتری از سطح پوست جذب شده و توانایی بدن برای خنک شدن توسط تعریق محدود می شود. اگر آب بدن کاهش پیدا کند میزان آب و املاح ضروری به نام الکترولیت ها کمتر شده و در نتیجه قدرت بدن برای تعریق تح تاثیر قرار می گیرد. چنانچه فرد نتواند با عمل تعریق بدن را خنک کند احتمال خستگی گرمایی وجود دارد. که در ادامه افزایش دمای بدن رخ می دهد حتی اگر گهگاه فرد احساس خنک شدن داشته باشد. اما همانطور که پیشتر اشاره شد این عارضه تهدید کننده زندگی شخص نبوده و با استراحت و نوشیدن مایعات درمان می شود. در ادامه با علایم خستگی گرمایی ، نحوه پیشگیری و درمان آن بیشتر آشنا می شوید.

علایم اصلی خستگی گرمایی

خستگی گرمایی

ممکن است علایم خستگی گرمایی به صورت ناگهانی یا در طول زمان ابتلا ایجاد شود که شامل موارد زیر می باشد. البته احتمال دارد این علایم با نشانه های بسیاری از بیماری های دیگر مشابه باشد. اما در ادامه به علایم شایع و اصلی آن اشاره می شود.

  •  آرون گروپس
  •  مبل و میز
  • تعریق شدید
  • ضعف و خستگی
  • نبض سریع و ضعیف
  • کاهش فشار خون موقع ایستادن
  • گرفتگی عضلات
  • تهوع و استفراغ
  • پوست سرد و مرطوب و رنگ پریده همراه با حالت مورمور (مو به تن سیخ شدن)
  • بالا رفتن دمای داخلی بدن
  • سرگیجه و سردرد گرمازدگی
  • ضعف یا گرفتگی عضلانی
  • چهره برافروخته و قرمز
  • تنفس سطحی و سریع
  • رفتار تهاجمی یا زودرنجی

قابل ذکر است در کودکان نیز علام مشابه می باشد و در آنها نشانه هایی همچون خستگی زیاد، عطش غیرطبیعی و پوست سرد و مرطوب مشاهده می شود. چنانچه کودک به سن کافی رسیده باشد احتمالا از گرفتگی معده یا پا اظهار ناراحتی می کند از این رو تحت درمان گرفتن کودکان دچار خستگی گرمایی بسیار حائز اهمیت می باشد. چنانچه پیشتر اشاره شد در صورت درمان نشدن خستگی گرمایی منجر به گرمازدگی شده که تهدید کننده زندگی فرد خواهد بود. قابل ذکر است خستگی گرمایی موجب اختلالی در عملکرد ذهنی یا از دست رفتن هوشیاری نمی شود. در خستگی گرمایی دمای داخلی بدن از ۱۰۳ درجه فارنهایت بالاتر نمی رود و گرمازدگی نسبت به خستگی گرمایی کمتر اتفاق می افتد ولی جدی تر بوده و می تواند به قلب، ریه ، کلیه و کبد فشار وارد کند.

نحوه درمان خستگی گرمایی

حال که با علایم خستگی گرمایی آشنا شدید چنانچه احساس کردید که دچار خستگی گرمایی شده اید در ادامه با نحوه درمان آن آشنا می شوید. ابتدا همه فعالیت های خودتان را متوقف کرده و سپس در مکانی خنک به استراحت بپردازید و در ادامه آب خنک بنوشید. از دیگر اقدامات در این مورد می توان به کم کردن تعداد لباس های پوشیده شده، خوابیدن به پشت، قرار دادن پارچه خنک و مرطوب روی صورت و قفسه سینه، گرفتن دوش با آب ولرم، نوشیدن یک لیتر از مایعات حاوی الکترولیت در هر ساعت و در موارد شدید گذاشتن کیسه یخ زیر بغل و پشت گردن می باشد.

در اکثر افراد علایم خستگی گرمایی طی ۳۰ دقیقه شروع به بهبود می کندچنانچه علایم شدیدتر شد و طی یک ساعت بهبود حاصل نشد به پزشک مراجعه کنید. فردی که دارای علایم خستگی گرمایی شدید باشد به طور معمول به آشفتگی دچار شده ، هوشیاری خود را از دست می دهد و نمی تواند مایعات بنوشد. در صورتی که دمای بدن به ۴۰ درجه سانتی گراد یا بالاتر برسد سریعا باید به پزشک مراجعه تا تحت درمان قرار بگیرد. به بیا دیگر با اندازه گیری دمای بدن توسط دماسنج رکتال و مشخص شدن عارضه فرد تحت درمان قطعی قرار می گیرد. از درمان های پزشکی می توان به موازد زیر اشاره کرد.

  • پزشک یک یا دولیتر مایع درونویدی(IV) و الکترولتی را برای درمان خستگی گرمایی تجویز می کند.
  • چنانچه تزریق مایعات و استراحت علایم را بهبود نداد. پزشک آزمایش خون (برای بررسی میزان کم سدیم و پتاسیم خون و موادگازی در خون)و دیگر آزمایش های بالینی مانند آزمایش ادرار (جهت بررسی غلظت و ترکیب ادرار ) ،آزمایش عضلانی جهت بررسی آسیب جدی به بافت عضلانی  و تصویربرداری پرتو ایکس را برای رد دیگر علل احتمالی تجویز می کند.

اگر خستگی گزمایی سریع درمان شود فرد طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت کاملا بهبود پیدا می کند.

عوامل ایجاد خستگی گرمایی

به گرمای بدن همراه با گرمای محیطی دمای اصلی بدن اطلاق می شود. بدن جهت حفظ دمای طبیعی اش که حدود ۳۷ درجه می بشد به حفظ گرما در دمای سرد نیاز دارد که آن را با محیط تنظیم می نماید. هنگامی که دمای محیط اطراف از دمای بدن بیشتر شود گرمای داخلی قادر به دفع نیست در این شرایط خستگی گرمایی روی می دهد.  به طور کلی عدم خنک شدن بدن به صورت خودبخوداز طریق تعریق خستگی گرمایی را درپی دارد. موقعی که در هوای گرم و مرطوب افزایش دما بالاتر رود و یا فعالیت بیش از حد انجام دهید بدن نمی تواند خود به خود خنک کردن را انجام دهد که حستگی گرمایی را موجب می شود. قابل ذکر اس در اثر ترکیبی از فعالیت شدید فیزیکی و هوای گرمایی خستگی حرارتی ایجاد می شود. از عوامل احتمالی دیگری که این عارضه را موجب می شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد.

  • رطوبت شدید معمولا بالای ۶۰ درصد
  • فعالیت فیزیک یا ورزش شدید
  • بیماری کلیه یا کبد
  • عوامل زمینه ای مانند دیابت یا هایپرگلسیمی
  • آسیب های له کننده (آسیب هایی که بخاطر تحت فشار قرار گرفتن بدن تحت تاثیر جسم سنگین ایجاد می شوند)
  • مصرف زیاد و بلند مدت الکل
  • سوء مصرف مواد و استعمال دخانیات
  • اضافه وزن
  • فشار خون بالا
  • بیماری های قلبی
  • داروهای خاص نظیر داروهای مرتبط با بی خوابی، افسردگی، حساسیت
  • سنین کمتر از ۴ یا بیشتر از ۶۵ سال

به طور کلی خستگی گرمایی امر نگران کننده ای نیست ولی در صورت درمان نشدن منجر به گرمازدگی و عوارض بیشتر از جمله آسیب مغزی و نارسایی در اندام هایی مانند کبد و کلیه می شود. از عوارض بالقوه این عارضه می توان به آسیب شدید کلیه، نارسایی کبد، آریتمی(ضربان قلب خیلی سریع یا خیلی کند)، رابدومیولیز و هذیان و کما اشاره کردد.

از جمله عواملی که می توانند احتمال ابتلا به خستگی گرمایی را افزایش دهند عبارتند از:

سن: افراد کمتر از ۴ سال و بزرگتر از ۶۵ سال به بالا بیشتر در معرض خستگی گرمایی می باشند. چرا که قدرت بدن در تنظیم دمای خود در سنین پایین تکامل نیافته و در بزرگسالی ممکن است به خاطر بیماری ها، دارو و … کاهش یابد.

داروهای خاص: برخی داروها موجب اختلال در آبرسانی بدن می شوند مانند داروهای درمان فشار خون بالا، بیماری های قلبی، حساسیت، آنتی هیستامین ها، و آرام بخش ها

چاقی و اضافه وزن: اضافه وزن و چاقی ممکن است بر روی تنظیم دمای بدن اثیر گذاشته و سبب شود بدن گرمای زیادی را تجربه کند.

تغییر ناگهانی دمای بدن: چنانچه به گرما عادت ندارید بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های ناشی از گرما مانند خستگی گرمایی می باشید. قرار گرفتن در نواحی یا مناطق با آب و هوای گرم یا زندگی در منطقه ای مرطوب فرد را مستعد این بیماری قرار می دهد چرا که بدن نمی تواند خود را به درجه حرار بالا وفق دهد.

رطوبت زیاد: هنگامی که رطوبت بالا باشد تعریق بدن به خوبی صورت نمی گیرد و بدن قادر به خنک کردن نمی باشد از این رو با مشکل مواجه شده و فرد مستعد گرمازدگی می شود. زمانی که شاخص گرما از ۳۳ درجه سانتی گراد بالاتر رود برای خنک کردن احتیاط لازم است.

جلوگیری از خستگی گرمایی

از جمله موارد جهت جلوگیری از خستگی گرمایی موارد زیر می باشند.

  • در فضای باز و تحت نور خورشید سعی کنید از کلاه، عینک آفتابی و کرم ضد آفتاب با اس پی اف حداقل ۱۵ استفاده نمایید.
  • سعی کنید در شرایط گرما لباس های آزاد و سبک بپوشید چرا که لباس های چسبان و تنگ مانع خنک شدن بدن می شوند.
  • همواره مقدار زیادی مایعات بنوشید تا به تعریق و حفظ دمای طبیعی بدن کمک کند.
  • در مصرف داروهای خاص احتیاط کنید.
  • در هوای گرم هرگز به مدت طولانی در خودروی پارک شده قرار نگیرید چرا که یکی از عوامل عمده مرگ و میر ناشی از گرمازدگی در کودکان ذکر شده است.
  • طی گرم ترین ساعات روز از فعالیتهای شدید اجتناب کنید و اگر مجبور به این کار هستید مایعات زیاد بنوشید و مرتب در محیط خنک استراحت کنید. بهتر است فعالیتهای خود را برای ساعات خنک  روز مانند صبح زود یا عصر برنامه ریزی نمایید.

  • افرادی که به کار کردن در هوای گرم عادت ندارند سعی کنند تایم فعالیشان را محدود کنند.
  • از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض هوای گرم و مرطوب اجتناب کنید.
  • از ورزش کردن زیر نور مستقیم و در ماه های گرم پرهیز کنید.
  • از نوشیدن مایعات شیرین و گازدار اجتناب کنید.
  • در محیط های با تهویه مناسب به ورزش بپردازید.
  • در تابستان فعالیتهای سنگین را در اوایل صبح یا عصر انجام دهید.
  • هنگام استفاده از داروهایی که خطر خستگی گرمایی را به دنبال دارند مایعات زیاد بنوشید.
  • پوشیدن لباس های روشن و سبک در موقع ورزش یا کار در هوای گرم را فراموش نکنید.

منبع : آرگا


مطالب مرتبط
مطالب داغ
همچنین ببینید
مشاهده دیدگاه های این مطلب
دیدگاه های مطلب
۰ دیدگاه برای این نوشته

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *