به طور کلی یکی از سبزی های پرکاربرد و خاصیت بسیار بالا مرزه است که می توانید به راحتی آن را در محیط منزل خود پرورش دهید و در نهایت از یک محصول ارگانیک و کاملا سالم تغذیه نمایید. کاشت مرزه به دلیل اصول بسیار راحتی که دارد امروزه مورد توجه بسیاری از علاقه مندان به گل و گیاه قرار گرفته است.
آشنایی با کاشت مرزه
بهتر است بدانید گیاه مرزه در واقع از دسته گیاهان نواحی مدیترانه محسوب می شود که متعلق تیره نعناعیان می باشد. مرزه گیاهی یکساله است که برگ های آن اغلب دارای طعم بسیار قوی هستند و در کشور ما به صورت تازه مورد مصرف قرار می گیرد و عده ای نیز آن را به صورت سبزی خوردن مصرف می کنند. گاهی اوقات برگ های مرزه را خشک می کنند و همراه دیگر سبزی ها در تهیه غذا و یا به صورت چاشنی مصرف می نمایند. همچنین در خارج از ایران نیز آن را کاملا خشک می کنند چون دارای اسانس بسیار قوی است. توجه داشته باشید که مرزه گیاهی یک ساله و علفی محسوب می شود که ساقه هایی منشعب به طول ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر دارد که به سهولت بر اثر دارا بودن ظاهری به رنگ سبز خاک آلود یا مایل به خاکستری از گونه های مجاور تشخیص داده می شود. رنگ ساقه آن تیره تر از برگ است و به علاوه در محل گره ها انشعاباتی حاصل می کند که آن ها نیز به نوبه خود منشعب نمی گردند به گونه ای که گیاه به صورت بوته پرپشتی جلوه می نماید. همچنین برگ های آن باریک دراز، نوک تیز، نرم و پوشیده از تارهای کوتاه است که به همین خاطر به رنگ سبز مات یا مایل به خاکستری جلوه خواهد کرد. توجه داشته باشید که برگ های آن منحصرا دارای یک رگبرگ هستند و در سطح آن ها نیز نقاط ریز و فراوانی که عبارت از غده های اسانس داراست دیده می شود. طول برگ ۱ تا ۳ سانتی متر و پهنای آن نیز ۲ تا ۴ میلی متر، گل هایی کوچک و دوجنسی و سفید رنگ مرزه که در تابستان ظاهر می شود وضع مجتمع در طول انشعابات ساقه دارد.
بهترین زمان برای کاشت مرزه:
توجه داشته باشید که بهترین زمان برای کاشت مرزه اوایل بهار تا اوایل تابستان می باشد زیرا این گیاه نسبت به سرما حساس است و بهترین دما برای نگهداری آن حدود ۲۰ تا ۲۲ درجه سانتی گراد خواهد بود البته که اگر می خواهید این گیاه را در فضای گلدان بکارید فصل مهم نیست و تنها باید شرایط دمایی و نوری مناسب گیاه را فراهم نمایید تا گیاه روند رویش خود را به خوبی طی کند.
دستورالعمل کاشت:
شما می توانید بذر این گیاه را هم درون گلدان و هم درون باغچه پرورش دهید که برای کاشت مرزه درون گلدان بایستی یک گلدان با حداقل ۱۵ سانتی عمق و دهانه ۱۵ سانتی متری تهیه کنید و سپس به میزان ۱۰ سانتی متر گلدان را از ترکیب خاک باغچه، پرلیت، خاک برگ و کوکوپیت پر کنید و سپس با استفاده از خاک یا ورمی کمپوست روی بذور را بپوشانید.
حال گلدان را با استفاده از آبپاش آبیاری نمایید و تا زمانی که بذر ها جوانه نزده اند رطوبت بالا را برایش فراهم نمایید و همچنین اگر می خواهید که سرعت رشد بالا برود توصیه می شود روی بستر گلدان را با استفاده از یک پلاستیک شفاف بپوشانید و هر روز به مدت ۱ الی ۲ ساعت نایلون را بردارید تا بذور کپک نزنند.
اما اگر قصد دارید گیاه مرزه را درون باغچه بکارید بایستی در ابتدا با استفاده از بیل باغچه را به خوبی شخم بزنید و خاک را نرم و صاف نمایید. سپس بذور را روی خاک پخش کنید و با استفاده از کود حیوانی پوسیده و یا خاک روی بذور را به ارتفاع ۱ الی ۲ سانتی متر بپوشانید و سپس اقدام به آبیاری نمایید.
توجه داشته باشید که آبیاری را با بایستی با فشار انجام ندهید زیرا باعث جابه جا شدن بذور در داخل بستر خواهد شد. توصیه می شود تا زمانی که بذرها جوانه نزده اند گیاه را هر روز صبح و عصر آبیاری نمایید و پس از رشد روزانه آبیاری را انجام دهید.
دستورالعمل برداشت:
گیاهان معمولا در مرحله گلدهی حاوی حداکثر مقدار اسانس می باشند که به همین خاطر برداشت پیکر رویشی آن ها از این مرحله آغاز می شود. در صورت مراقبت مناسب از نظر آبیاری رسیدگی به خاک و عناصر موجود در آن جهت رویش مناسب گیاه می توان در طول سال ۲ یا حتی ۳ مرتبه محصول را برداشت نمود. همچنین اولین برداشت همواره در آغاز صورت می گیرد و دومین برداشت در اواخر شهریور تا اوایل مهر مناسب خواهد بود. بهتر است بدانید که برداشت محصول اغلب توسط ماشین یا داس صورت می گیرد و کلیه اندام های هوایی گیاهان برداشت می شوند و پس از جمع آوری محصول را خشک می کنند. معمولا ۱۴۰ تا ۱۶۰ روز پس از سبز شدن بذرها میوه مرزه می رسد و زمان مناسب برای جمع آوری آن ها اوایل شهریور ماه خواهد بود. توجه داشته باشید که رنگ بذر از اوایل شهریور به تدریج قهوه ای شده و داشتن تاخیر در برداشت بذر مناسب نخواهد بود زیرا بذور کاملا رسیده و با کوچک ترین ضربه ای اطراف پراکنده خواهند شد.
شرایط مورد نیاز برای پرورش مرزه:
همانطور که می دانید تمامی گیاهان برای اینکه بتوانند روند رشد خود را به خوبی طی کنند نیاز به شرایطی دارند که شما بایستی آن را فراهم نمایید و به همین خاطر در ادامه به بیان برخی از شرایط لازم برای کاشت و پرورش گیاه مرزه پرداخته ایم:
آبیاری:
معمولا توصیه می شود که از خشک شدن خاک بستر جلوگیری نمایید و سعی کنید مادام خاک مرطوب باشد البته این به معنی خیس و غرقاب شدن بستر نیست. آبیاری بیش از حد معمولا باعث پژمردگی حاشیه برگ ها و سپس افتادن برگ ها خواهد شد. توصیه می شود پیش از سبز شدن گیاه آبیاری را به صورت روزانه انجام دهید و پس از سبز شدن سه روز یکبار کافی خواهد بود. همچنین با رسیدن فصل زمستان نیاز مرزه به آب کم شده و بایستی میزان آبیاری را کاهش دهید.
دما:
توجه داشته باشید که گیاه مرزه در تمامی مناطق جهان قابل کشت است و این گیاه در مناطق سرد بایستی در بهار پس از اتمام سرما کشت شود و در مناطق گرم نیز بایستی اواخر زمستان اقدام به کاشت آن کنید. ممولا گیاه مرزه در بازه دمایی بین ۲۰ تا ۳۰ درجه سانتی گراد به خوبی جوانه می زند و همچنین بهترین دما برای جوانه زنی آن ۲۰ تا ۲۲ درجه سانتی گراد خواهد بود. توصیه می شود زمان کشت بذر اطمینان حاصل کنید که دمای خاک بالای ۱۸ درجه سانتی گراد باشد و همچنین در دمای زیر ۱۸ درجه و بالای ۳۰ درجه مرزه یا جوانه نمی زند و یا روند جوانه زنی آن خیلی طول خواهد کشید.
خاک:
بهتر است بدانید که نوع خاک مورد نیاز برای مرزه با توجه به بستر انتخابی کشت بسیار متفاوت خواهد بود و اگر قصد دارید بذر مرزه را به صورت مستقیم در باغچه بکارید بهتر است مقداری ورمی کمپوست و خاک برگ را به خاک معمولی باغچه اضافه نمایید. همچنین در صورت کشت بذر مرزه در گلدان ترکیب خاک باغچه، کوکوپیت و پیت ماس ترکیب ایده آلی به نظر می آیند.
نور:
گیاه مرزه معمولا در آفتاب کامل و سایه قادر به رشد است و معمولا روزی ۶ ساعت نور مستقیم خورشید باید دریافت کند. همچنین در مناطق گرمسیر که تابستان های گرمی وجود دارد بهتر است گیاه مرزه را در محیطی بکارید که در ساعاتی از طول روز سایه داشته باشد تا از ایجاد آفتاب سوختگی در گیاه جلوگیری گردد.
منبع : آرگا
