نشانه های مشکل شمع خودرو و تشخیص زمان تعویض شمع ها

شمع خودرو یکی از قطعات مهم و اصلی ماشین می باشد که هر چند قطعه کوچکی است ولی بررسی و تعویض آن امری ضروری می باشد. زیرا ایجاد هر نوع ایراد  برای این قطعه که درون محفظه سیلندر قرار دارد، موجب افزایش مصرف سوخت و به دنبال آن خرابی موتور خواهد شد. در ادامه این مطلب با نشانه های مشکل شمع ماشین بیشتر آشنا می شوید.

آشنایی با نشانه های مشکل شمع خودرو

همانطور که می دانید موتور خودرو از قطعات فراوانی تشکیل شده که برای عملکرد خوب پیشرانه نیاز است همه این قطعات به خوبی کار کنند و ایجاد هر گونه مشکل برای این قطعات موجب کاهش قدرت موتور و در ادامه خرابی آن می شوند. یکی از این قطعات بسیار مهم موتور که درون محفظه سیلندر قرار دارد شمع خودرو می باشد که به رسیدگی و تعویض نیاز دارد. هر چند شمع خودرو قطعه کوچکی است ولی در صورت خرابی یا ایجاد مشکل موجب افزایش مصرف سوخت و حتی خرابی موتور نیز می شود.

یکی از نشانه های خرابی شمع خودرو این است که راننده لرزش غیرعادی خودرو را احساس می کند. شما می توانید با بررسی نشانه های ایراد شمع خودرو از سالم بودن یا خرابی آن آگاه شوید و با تشخیص صحیح مشکل، از اینکه هزینه های بیشتری متحمل شوید، جلوگیری کنید. به طور کلی از نشانه های مشکل شمع ماشین می توان به روشن نشدن موتور، شتابگیری سخت، لرزش ، روشن شدن چراغ چک، سیاه شدن شمع و … اشاره کرد. در ادامه با نشانه های بیشتری از مشکل شمع خودرو آشنا خواهید شد.

نحوه عملکرد شمع خودرو

تقریبا همه افراد صاحب ماشین با نحوه عملکرد شمع خودرو آشنا هستند.این قطعه کوچک درون محفظه سیلندر موتور جای داشته و  تولید جرقه و ایجاد اشتعال می کند. شمع خودرو از طریق ایجاد ولتاژ بالا جرقه تولید می کند که این جرقه سبب انفجار مخلوط بنزین و هوا درون سیلندر موتور می شود. به بیان ساده شمع خودرو با جرقه زدن از قسمت الکترود موجب انفجار هوا و سوختی می شود که در محفظه سیلندر حضور دارد تا نیروی لازم برای موتور را فراهم سازد. اگر شمع به هز علتی خوب کار نکند خودرو دچار خام سوزی می شود و این امر سبب بالارفتن مصرف سوخت و همچنین خرابی موتور نیز می شود. توصیه می شود همواره از شمعی مناسب با خودرو بهره بگیرید شمعی که هم  نوع و هم دمای کاری اش مناسب با موتور خودرو باشد.

انواع شمع خودرو

در بازار انوع مختلفی از شمع خودرو را مشاهده خواهید کرد. از نظر جنس می توان به شمع مسی، نیکلی،ایردیومی و پلایتینیومی اشاره نمود. و در دسته بندی دیگر شمع گرم، شمع سرد و شمع الکترودی را می توان نام ببرد. شمع گرم در موتورهای با دمای پایین به کار می رود. این نوع شمع دمای خود را خیلی سخت از دست می دهند و پایه این شمع بلند می باشد. شمع سرد برای موتورهایی با دمای بالا مناسب است و پایه کوتاهی دارد.  جنس الکترود در شمع معمولی بازار از آلیاژ نیکل می باشد و ضمنا طول عمر کوتاهی دارد. اما با ساخت الکترود ابریدیومی و پلاتینیومی عمر الکترود افزایش می یابد. از دیگر شمع های با عمر بالا شمع چند الکترودی است که به خاطر داشتن چند الکترود منفی طول عمر آن بیشتر می شود.

یکی از نکات مهم برای خرید شمع خودرو این است که حتما شمع متناسب با خودرو خریداری شود. در خودروهایی مانند پژو ۲۰۶ با موتور یورو۴ شمع پایه بلند به کار می رود و در پراید با موتور معمولی شمع پایه کوتاه استفاده می شود. ناگفته نماند پرایدهای تولیدی سال ۹۵-۹۶ به بعد که موتور یورو ۴دارند شمع پایه بلند مناسب تر است.

نشانه های مشکل شمع خودرو

صدای ضربه در موتور

اگر صدای ضربه زدن در موتور یا به اصطلاح حالت knock را شنیدید به این مفهوم است که شمع برق کافی برای جرقه زدن ندارد. هنگامی که شمع را بررسی کنید خواهید دید که چینی آن شکسته شده و پلاتین نوک شمع نیز اندازه استاندارد خودش را ندارد. علت این مشکل احتمالا به استفاده از شمعی با محدوده حرارتی نامناسب برای موتور مربوط است.( باید توجه داشت که هر شمع باید متناسب با دمای کارکرد موتور انتخاب شود که معمولا در کاتالوگ خودرو و شمع ها نوشته شده است). البته ممکن است این مشکل به دلیل زود جرقه زدن شمع ها یا به اصطلاح آوانس بودن پیشرانه ایجاد شده باشد.

مشاهده رسویات در سر شمع

چنانچه در سر شمع رسوباتی را مشاهده کردید و رنگ چینی شمع زرد شده باشد یکی از نشانه های ایجاد مشکل در شمع ماشین است که دو دلیل عامل این ایراد هستند یکی کیفیت نامناسب سوخت خودرو می باشد که دارای ترکیبات سربی بوده و دومین دلیل رانندگی طولانی مدت با دور بالا است. این شمع را باید باز کرده و خوب تمیز نمود. البته به خوبی قبل عمل نخواهد کرد و بهترین راه تعویض کردنش می باشد.

دوده زدن و سیاه شدن شمع

شایع ترین نشانه مشکل شمع خودرو، این مورد می باشد. علت ایجاد شمع دوده زده و سیاه شده تنظیم نبودن سوخت و ساز از لحاظ میزان نسبت بنزین و هوا می باشد. به بیان دیگر غلظت آن زیاد شده که نشانه آن مرف بالا است. برای حل این ایراد به قسمت ساسات خودرو(چه ساسات دستی در خودروی کاربراتوری و چه اتومات در خودروی انژکتوری) مراجعه کنید. ضمنا آلوده بودن فیلتر هوا هم که به معنای کم بودن نسبت سوخت و هوا بوده می تواند عامل این مشکل باشد.

گچه زدن سر شمع

اگر با باز کردن شمع مشاهده کردید که سر آن را خاکستری سفید پوشانده و به اصطلاح گچه زده است باید کیفیت سوخت خودرو را بررسی کنید. این مشکل موقعی به وجود می آید که بنزین بدون سرب کیفیت خوبی ندارد و از مکمل نیز استفاده نکرده اید یا مکمل کیفیت خوبی ندارد. راه حل این مشکل تمیز کردن شمع یا تعویض آن می باشد. در ضمن پیشنهاد می شود از مکمل های شناخته شده بازار استفاده کنید.

چرب شدن سر شمع

با مشاهده چربی یا روغن زدگی در سر شمع بدانید که هزینه زیادی قرار است خرج کنید. وقتی موتور به روغن سوزی بیافتد این روغن وارد محفظه احتراق شده و از آنجا که دمای سوختن بالایی دارد به همراه بنزین به خوبی نسوخته و مقداری از آن روی سر الکترودهای شمع قرار می گیرد. شمع در چنین حالتی کاملا سیاه و روغنی بوده و نمی تواند خوب جرقه بزند. علت روغن سوزی موتور می تواند به آب بندهای گیت سوپاپ فرسوده شده مربوط باشد که روغن از آن عبور کرده و وارد سیلندر می شود یا رینگهای روغنی پیستون معیوبند که قادر نیستند روغن را از جداره سیلندر به خوبی پاکسازی کنند. در این شرایط موتور سریعا به یک تعمیر اساسی نیاز دارد.

خوردگی الکترود میانی شمع

هنگامی که الکترود میانی شمع دچار خوردگی می شود و لبه های چینی اطراف آن کمی سوختگی دارد به این معناست که عمر شمع رو به اتمام بوده و باید زودتر تعویض گردد. در چنین حالتی به دلیل ایجاد فاصله زیاد بین الکترود و پلاتین شمع جرقه زنی ضعیف شده و پیشرانه قدرت مناسبی ندارد.

مشاهده بنزین در سر شمع

در مواردی با باز کردن شمع مشاهده می کنید که سر آن بنزینی شده است و ظاهرا عملکرد پیشرانه به خوبی انجام نمی شود. در چنین حالتی موتور ماشین ریپ زده و به دلیل خیس بودن سر شمع و جرقه زنی نامناسب، موتور خیلی سخت شروع به کار می کند. برای حل این مشکل وایرهای شمع را بررسی کنید و از تنظیم بودن برق خودرو مطمئن شوید. اگر مشکل به این قسمت مربوط نبود به سراغ سیستم تزریق سوخت ماشین برود. احتمالا مصرف سوخت کاربراتور افزایش یافته و ساسات نامیزان شده و یا انژکتور دچار نشتی شده است و به اصطلاح سوزن ها فراخ شده که موجب ورود بیش از حد بنزین به موتور می شود.

ذوب شدن سر شمع و پلاتین و الکترود میانی

اگر دیدید سر شمع و پلاتین و الکترود میانی ذوب شده اند به این مفهوم است که شمع خودرو با گرمای غیرقابل تحملی مواجه شده است. یک علت ایجاد این گرما ممکن است به درست کار نکردن سیستم خنک کاری خودرو مربوط باشد که موتور را به دمای مطلوب نمی رساند. یا وایرها دچار برق دزدی شده که سبب می شوند جرقه شمع بیش از حد بالا رود. یک دلیل دیگر آوانس بودن خیلی زیاد موتور و یا مصرف بالای سوخت است که سبب می شود مقداری از سوخت قبلی درون موتور باقی مانده و انفجارهایی فراتر از حد تحمل شمع دورن سیلندر را به وجود آورند. برای رفع این مشکل از شمع های مناسب استفاده کنید، وایرها را از لحاظ برق دزدی بررسی کنید و همچنین درون سیستم خنک کاری را نیز چک کنید.

دفرمه شدن الکترود و پلاتین سر شمع

اگر در بررسی شمع متوجه شدید که الکترود و پلاتین سر شمع حالت نافرم یا دفرمه ای دارند در نتیجه این اتفاق جرقه از بین خواهد رفت یا خیلی ضعیف می شود. چنانچه این مشکل را قبل از بستن شمع مشاهده کردید سریعا نسبت به تعویض شمع اقدام و از شمع های کوتاه تر استفاده کنید. در این حالت شمع خودرو با پیستون برخورد داشته و احتمالا پیستون دچار شکستگی شده که با توجه به میزان برخورد لرزش و صدای پیشرانه نیز عوض خواهد شد.

خرابی وایر شمع

یکی دیگر از نشانه های مشکل شمع خودرو وایر  می باشد. وایر کابلی است که برق مورد احتیاج شمع را فراهم می کند. اگر روکش پلاستیکی وایر ترک خوردگی داشت نشانه خراب شدن آن می باشد. این موضوع جرقه و اتصالی در وایر را به دنبال دارد. در خودروهایی مانند پژو ۲۰۶ و پژو ۴۰۵ نشانه خرابی وایر روشن شدن چراغ چک خودرو  بوده و در پراید ایجاد مشکل در روشن کردن خودرو می باشد. برای حل این مشکل باید وایر را تعویض کنید.

قابل ذکر است در برخی وایرهای مرغوب که روکش سیلیکونی دارند به راحتی نمی توان عیوب آنها را مشاهده کرد. برای شناسایی ایراد در چنین وایرهایی باید خودرو را روشن کرده و محیط تاریک اطراف وایر را به دقت بررسی کنید تا از نشت جرقه که علامت ترک و پریدگی روی لایه سیلیکونی وایر است اطلاع پیدا کنید. در ضمن دقت کنید که هر وایر به شمع خودش وصل شود و در هنگام تعویض وایر شمع، حتما همه آنها را به صورت یکجا تعویض کنید. در ادامه باید اشاره کرد که هر ۱۵ هزار الی ۲۰ هزار کیلومتر نسبت به تعویض شمع خودرو را اقدام کنید البته این موضوع به عوامل مختلفی بستگی دارد ولی به طور کلی بهتر است هر پانزده هزار کیلومتر و یا هر دو سال شمع خودرو را تعویض کنید. این کار هزینه زیادی ندارد و چه بهتر که تعویض آن را به تاخیر نیاندازید.

منبع : آرگا