دسته ها
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳

آشنایی با معبد چغازنبیل و راهنمای بازدید از آن

  • محدثه خاکشور
  • ۲ خرداد ۱۳۹۹
  • ۰

اگر به استان خوزستان سفر نمودیدف حتما نام معبد چغازنبیل را در خاطر داشته باشید، این معبد واقع در شهر تاریخی شوش یوده و با جذابیت های بیشمارش در معماری می تواند یکی از بهترین خاطرات شما محسوب گردد.

زیگورات چغازنبیل معبدی تاریخی است که تاریخچه اش به ۱۰۰۰ سال قبل از ایجاد تخت جمشید باز می گردد، این معبد در دوران تمدن شکوهمند ایلام جهت پرستش شوشیناک (خدای شوش) در هفت مرتبه احداث گردید.

چغازنبیل معبدی تاریخی می باشد که در میراث باقی مانده از شکوه تمدن ایلام می باشد، این معبد یکی از قسمت های مهم و ارزشمند شهر تاریخی «دور اونتاش» محسوب می گردد که این شهر مذهبی در ابتدای قرن ۱۳ پیش از میلاد به فرمان «اونتاش نپیریشا» حاکم ایلامی، نزدیک رود دز احداث گردید، نام این شهر در واقع به معنای «قلعه اونتاش» می باشد.

جاذبه های دیدنی و باشکوه نیایشگاه چغازنبیل

نیایشگاه چغازنبیل در وسط این شهر و بلندترین قسمت آن واقع شده است، این معبد در ابتدا دارای ۵۲ طبقه و ارتفاعی به اندازه ۵۲ متر بوده که اکنون فقط نیمی از آن بنا باقی مانده است، به گونه ای که ۲ طبقه ای و نیم، و ۲۵ متر وجود دارد.

در مرکز شهر شوش معبد بزرگی بنا شده است که از ۵ طبقه ی آن فقط دو طبقه باقیمانده است، معبد نامبرده «ریقورات» نامیده می شود که به ۲ خدای بزرگ و شناخته شده ی ایلامی ها به اسامی «نپیریشا» «اینشوشیناک» اهدا گردیده است، معبد چغازنبیل یکی از عظیم ترین اثر معماری باقی مانده شناخته شده از تمدن ایلامی می باشد.

آشنایی با زیگورات چغازنبیل یادگار تمدن ایلامی ها

بر روی همه ی آجرهای معبد نوشته ای یکسان با خط تاریخی میخی دیده می گردد که اسم حاکم و هدف وی را از احداث این بنای باشکوه نشان می دهد.

  •  مبل و میز
  •  آرون گروپس

موقعیت جغرافیایی چغازنبیل

چغازنبیل در فاصله ۴۵ کیلومتری جنوب شوش و نزدیک به مکان تاریخی هفت تپه واقع شده است، برای رسیدن به چغازنبیل باید از جاده اهواز به شوش بهره ببرید، محل قرارگیری این معبد میان شوشتر و شوش در حاشیه رود دز می باشد که همین موضوع اثبات وجود داشتن این دو شهر در زمان احداث این بنا است،

تاریخچه ی چغازنبیل

بنای تاریخی چغازنبیل واقع در استان خوزستان، و در جنوب غربی ایران است که در فاصله ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر تاریخی شوش قرار گرفته است. این بنا تقریبا ۱۲۵۰ سال قبل از میلاد مسیح در زمان ایلامی ها شروع به احداث نمود اما پس از هجوم تمدن آشوری ساخت ان نیمه کاره باقی ماند.

معبد چغازنبیل یکی از زیگورات های دوران ایلامی در شهر شوش

تفاوت زیگورات چعازنبیل با دیگر زیگورات ها

یکی از مهمترین تفاوت های چغازنبیل با سایر زیگورات های آن دوران، به پایه های هر طبقه آن مربوط می شود؛ هر کدام از طبقه های معبد چغازنبیل شوش از روی سطح زمین و به صورت جداگانه بنا شده اند، که غیر از طبقه اول و پنجم، سایر طبقه ها را به وسیله ی خشت انباشته شده است، قابل ذکر است که طبقه پنجم این بنا مکان گذاشتن بت ها بوده؛ اما طبقه های زیگورات های بین النهرین در ان دوران بر روی هم بنا شده اند.

سنگ نگاره اونتاش

سنگ نگاره یادبود اونتاش ناپیریشا یکی از اثرهای تاریخی زمان ایلام می باشد که در حال حاضر در موزه لوور قرار دارد، بر روی این سنگ نگاره دارای قدمت بالا تصویر زنی حکاکی گردیده که دم ماهی داشته و ۲ مار در درون دست های خود گرفته و در قسمت فوق این سنگ نگاره کاهنه های معبد مشهودند که در حال رفت و آمد هستند، این سنگ نگاره باستانی با جنس ماسه سنگ را در سده دوازده قبل از میلاد، از معبد چغازنبیل به شهر شوش انتقال دادند.

آشنایی با دیدنی های نیایشگاه چغازنبیل دوران ایلامی

معنی واژه چغازنبیل

«چغازنبیل» اسم قدیمی این معبد می باشد که در واقع کلمه ای محلی و تشکیل شده از دو کلمه چغا (دارای معنی تپه در زبان لری) و زنبیل (دارای معنی سبد) بوده که اشاره اش به محل قرارگیری این بنای تاریخی مذهبی دارد که بر روی تپه است و به زنبیل وارونه تشبیه می کردند.

احتمالا دلیل نامگذاری این بنا به خاطر شکل ظاهری اش بوده که به طور زنبیل وارونه بر روی تپه قرار گرفته است، همچنین باستان شناسان به این محل «دور – اونتش» معروف می باشد که معنی «دژ اونتش» را در بردارد.

در ادامه باید گفت که زیگورات در زبان ایلامی به معنای نیایشگاه می باشد.

آشنایی با معبد چغازنبیل یکی از چشم اندازهای طبیعی شوش

دلیل ثبت جهانی چغازنبیل

زیگورات چغازنبیل که در سال ۱۹۷۹ در لیست میراث جهانی یونسکو ثبت گردید، این بنای تاریخی ارزشمند نمایش دهنده ی تمدن قدیمی باشکوه ایلامی می باشد که با استفاده از معماری بخصوص آن دوران ایجاد گردیده است.

آشنایی با نیایشگاه چغازنبیل در استان خوزستان نزدیک رود دز

آبرسانی زیگورات

شاید بتوان یکی از جاذبه های دیدنی این معبد و شکوهمند شناخته شدن این بنا به تشکیلات آبرسانی آن اشاره نمود، با توجه به عبور رود دز از مجاورت معبد چغازنبیل، اهالی شهر شوش امکان بهره برداری از آب این رود را دارا نبوده اند، به همین خاطر اونتاش ناپیریشا فرمان داد کانالی به طول ۴۵ کیلومتر از رود دز تا شهر ایجاد نمایند که پس از عبور از این کانال طولانی آب گل و لای شده و نیازمند به تصفیه بود.

در نزدیکی این شهر و بیرون از حصار سوم مخزن بزرگی با حوضی داخل آن قرار داشت که به وسیله ی رودهای کوچک به یکدیگر متصل می گشتند، آب داخل کانال که از رود دز وارد این کانال شده به این مخزن ورود یافته و پس از عبور از چندین لایه ریگ، ماسه و زغال و … تصفیه گردیده و در حوض داخل حصار جمع شده و آماده برای مصرف مردم این شهر بوده است.

زیگورات چغازنبیل و معبد و ستایشگاه های این شهر در درون حصاری قرار گرفته اند که دارای ۶ دروازه بوده که از به وسیله ی این دروازه ها زیارت کنندگان به محیط داخلی معبد وارد می گردند.

حصار اول

۳ حصار وجود دارد، که حصار اول که به آن «تمنوس» چغازنبیل و دیگر معابد را داخل خود جای داده است، درون این حصار ناودان هایی با فاصله های حدودی ۴۷ – ۵۰ متر قرار گرفته اند که مسئولیت دفع آب را عهده دار هستند. این ناودان ها آب را به فاصله دوری از خارج حصار روانه می کنند تا از نفوذ آن به زیر دیوارها جلوگیری نمایند. جنس بکار رفته در این حصار از گل کوبیده و خشت است.

حصار دوم

این حصار حصار اول و قسمتی از بناهای تاریخی چغازنبیل را شامل می گردد.

حصار سوم

حصار سوم این معبد مرزبندی شهر بوده که دو حصار قبلی و زیگورات های چغازنبیل را داخل خود جای می دهد. مصالح اصلی این حصار از خشت می باشد.

زیگورات تاریخی ارزشمند چغازنبیل در شهر شوش

ورودی شاهی

این ورودی باشکوه که ورودی شاهی نامیده می شود، در دیوار بیرونی شهر و در ضلع جنوب شرقی نزدیک به کاخ سومی گشوده شده که از ۳ بخش ساخته می گردد.

دروازه شاهی

روبروی دروازه بزرگ، دروازه شاهی واقع شده که تنها دارای ۱ درگاه بوده و با ۲ لنگه در بسته می گردد، به وسیله ی خشت خام کف زمین دروازه مفروش گردیده و بالای این دروازه را با سنگفرشی از سنگ های تخت پوشش داده شده است.

به دنبال پیدا شدن دروازه شاهی، در ۳ مکان مختلف خمره هایی یافت گشتند، که در نمای بیرونی دیوارها تعبیه شده اند. خمره های یافت شده باقیمانده کودکان سنین پایین آغشته به آهک می باشد. داخل این دروازه پادشاه عدل و داد را به طور شاهانه انجام می داده که به همین خاطر به دروازه شاهی، دروازه عدالت نیز اسم گذاری می گردد.

کاخ مقبره ها

نزدیک به حصار سوم و در ضلع جنوب شرقی زیگورات چغازنبیل، محوطه شاهی شامل بناهایی می باشد که کاخ آرامگاه ها در این محوطه جای گرفته اند. علت نامگذاری این مکان قرار داشتن ۵ آرامگاه زیرزمینی شبیه سرداب مربوط به شاهزاده ها و شاهان در این کاخ دانست. همچنین نشانه هایی شامل گل میخ های لعاب دار و وسایل تزئینی شیشه ای از این کاه کشف شده است که مورد توجه بسیاری از علاقه مندان به تاریخ ارزشمند ایرانی قرار گرفته است.

این کاخ دارای دو کاخ می باشد که کاخ اول دارای سه حیاط ساخته شده از جنس خشت خام و یک عدد حمام و چندین اتاق می باشد.

و اما کاخ دوم که نزدیک حصار خارجی شهر قرار گرفته و دارای ۲ حیاط می باشد، این حیاط ها هم مثل کاخ قبلی به وسیله ی اتاق هایی به یکدیگر اتصال یافته اند. قابل ذکر است که تجهیزات رفاهی و آسایش در این کاخ نسبت به اتاق های کاخ قبلی می باشد.

آشنایی با معبد چغازنبیل یکی از آثار تاریخی شهر شوش

در این مقاله به زیگورات چغازنبیل و مکان های دیدنی این بنای تاریخی پرداخته ایم، همچنین در این مطلب با تفاوت اصلی زیگورات چغازنبیل با سایر زیگورات ها می گردید. شهر تاریخی شوش در استان خوزستان واقع شده است که از چشم اندازهای معروف این شهر زیگورات چغازنبیل می باشد.

منبع : آرگا


مطالب مرتبط
مطالب داغ
همچنین ببینید
مشاهده دیدگاه های این مطلب
دیدگاه های مطلب
۰ دیدگاه برای این نوشته

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *