اختلال پانیک چیست و چطور درمان می شود؟

اختلالت روانی و سایکوتیک ممکن است برای هر فردی ابجاد شده و زندگی آن ها را تحت تاثیر قرار دهد. در این مقاله یکی از اختلالات مهم سایکوتیک که اختلال پانیک است را برای شما بیان می کنیم که با آگاهی از علامت ها و مشخصه های آن می توانید سریع تر به درمان بپردازید.

شناخت بیشتر اختلال پانیک

اختلال پانیک یکی از بیماری هایی می باشد که وحشت ناگهانی را در فرد ایجاد می کند و فرد از خود واکنش های فیزیکی بسیار زیادی و غیر قابل کنترلی نشان می دهد. این نوع حملات که به صورت ناگهانی به فرد وارد می شود خیلی خطر ناک نمی باشد و علل مشخصی هم ندارد. البته برای فردی که دچار این حمله می شود ممکن است خیلی ترسناک باشد و فرد  فکر می کند که دچار حمله قلبی شده است و یا کنترل خود را از دست داده است و یک حسی مانند مردن به او دست می دهد.

در واقع این اختلال یکی از اختلالات نا توان کننده می باشد و فرد قدرت حرکت خود را از دست می دهد. وقتی فردی دچار این حمله مکی شود ضربان قلب وی محکم و تند می شود و فرد ممکن است نتواند برای مدتی نفس بکشد و احساس مرگ و مردن به وی دست می دهد. این حمله هیچ عامل تحریک کننده ای ندارد و می توان گفت که تقریبا بدون هشدار های قبلی رخ می دهد و ممکن است در خواب هم برای افراد ایجاد شود. اکثر انسان ها در طول زندگی خود یک الی دو بار این حمله را در زندگی طبیعی خود تجربه می کنند و در نتیجه بعد از رقع شدن شرایط نا مناسب به حالت طبیعی بر می گردند اما اگر این حملات طولانی و غیر منتظره باشد فرد به اختلال پانیک (panic disorder) مبتلا شده است. باید بدانید که خود این اختلال کشنده نیست و نمی تواند آسیبی به فرد برساند ولی این حملات بسیار ترسناک است و می تواند کیفیت زندگی انسان را تا حدود بسیار زیادی کاهش دهد. نباید نگران این اختلال باشید زیرا راه درمان آن وجود دارد.

علت حمله پانیک

همانطور که گفته شد این اختلال علل مشخصی ندارد ولی طبق تحقیقات عوامل بسیاری هستند که می توانند زمینه ساز این حمله باشد. در ادامه به صورت خلاصه به آن ها اشاره می کنیم.

ژنتیک

یکی از علل رخ داد این حملات ژنتیک می باشد و می توان گفت اگر در افراد نزدیک و درجه یک شما کسی مبتلا به پانیک می باشد ممکن است شما هم دچار این اختلال شوید زیرا ممکن است این اختلال به صورت ژنتیکی در DNA شما نیز وجود داشته باشد.

استرس زیاد

یکی از مهم ترین عواملی که در بروز اختلالات روانی موثر می باشد استرس است. در واقع این فاکتور می تواند پایه و اساس همه بیماری های روانی باشد. بهتر است برای مبتلا نشدن به این حملات از استرس بی دلیل دوری کنید.

تغییراتی در مغز

در نظر داشته باشید که ممکن است این اختلال در صورت تغییرات عملکرد بخشی از مغز هم رخ دهد و شما را درگیر کند. باید بدانید که ابتدا هر نوع حمله پانیک بدون هشدار رخ می دهد و با گذشت زمان شرایط و موقعیت های خاص می تواند باعث تحریک شما شود.

ستیز و گریز

بسیاری از پژوهش ها نشان می دهد که ستیز و گریزی که در بدن رخ می دهد هم می تواند یکی از علل ایجاد این اختلال روانی باشد. این ستیز و گریز ها بسیار طبیعی می باشد. برای مثال وقتی یک خرس شما را دنبال می کند بدن شما به صورت غریزی پاسخ می دهد. در واقع وقتی شما در حالت ستیز و گریز قرار می گیرید ضربان قلب شما بالا می رود و وحشت زدگی هم رخ می دهد. با این همه دلیل باز هم مشخص نیست که چرا هنگامی که هیچ خطری فرد را تهدید نمی کند دچار این حملات می شود و وحشت وجود او را فرا می گیرد.

نکته : باید بدانید که این حمله ممکن است در هر زمان رخ بدهد و چون هیچ گونه هشداری ندارد می تواند خطر آفرین باشد زیرا ممکن است در حین رانندگی، خرید کردن، در هنگام خواب و یا در یک جلسه کاری این اتفاق برای شما بیفتد.

نشانه های پانیک

حمله پانیک در هر فردی متفاوت می باشد ولی نشانه های آن تا چند دقیقه ادامه خواهد داشت. بعد از این حمله فرد احساس خستگی بیش از اندازه ای می کند. در ادامه نشانه های پانیک را برای شما مطرح می کنیم.

1. احساس مرگ
2. احساس خطر نزدیک
3. ترس از دست دادن کنترل مرگ و میر
4. افزایش ضربان قلب و شدید شدن آن
5. تعریق بیش از حد
6. لرزش شدید
7. تنگی نفس و احساس بسته شدن راه های تنفسی
8. تهوع و درد های  شکمی شدید
9. سردرد و سرگیجه و غش
10. بی حسی و کرخت شدن بدن
11. داشتن احساسات غیر واقعی
12. کناره گیری از تجمع

تشحیص پانیک

برای تشخیص اختلال پانیک باید به پزشک مراجعه کرد و پزشک با توجه به علامت هایی که فرد دارد  تشخیص نهایی را می دهد که فرد یا به پانیک مبتلا می باشد و یا دارای بیماری های قلبی و یا تیروئید می باشد. در نظر داشته باشید که پزشک برای تشخیص پانیک باید کار هایی را انجام دهد و آزمایش های متفاوتی از فرد می گیرد تا از نداشتن بیماری های قلبی و تیروئید اطمینان حاصل کند. گاهی پزشک از فرد می خواه که پرسشنامه ای را پر کند و اگر از مواد مخدر یا الکل استفاده می کند پزشک در جریان باشد. اگر شما دچار وحشت زدگی می شوید لزوما دچار پانیک نیستید و می توان گفت برای تشخیص پانیک باید به عوامل دیگری هم توجه کرد. این اختلال مرتب و غیر منتظره رخ می دهد. از طرف دیگر این اختلال می تواند اثراتی بر روان افراد داشته باشد و فرد از ترس این که یک بار دیگر این حمله رخ بدهد حالت جنون پیدا می کند. در نظر داشته باشید که این اختلال در ارتباط با وسواس فکری یا  اضطراب اجتماعی بوجود نمی آید و ربطی به مصرف دارو ها ندارد.

درمان پانیک

 درمان های بسیار زیادی وجود دارد که می تواند حملات پانیک را کاهش دهد و کیفیت زندگی را بالا ببرد. اصلی ترین درمان این حمله ها روان درمانی و دارو درمانی می باشد و می توان گفت درمان های دیگر اثرات کم تری بر فرد دارد و مانند این دو روش نمی تواند فرد مبتلا را درمان کند. بسته به شرایط فرد و میزان پیشرفت این اختلال با تشخیص روانپزشک از این دو روش افاده می شود.

روان درمانی

این روش یکی از موثر ترین روش هایی می باشد که فرد مبتلا به پانیک درمان می شود. این روش به فرد می آموزد که با شناخت پانیک با آن مبارزه کند. در این درمان رواندرمانگر به فرد مبتلا کمک می کند تا علامت ها و نشانه های پانیک را بازسازی کند و در نتیجه واکنش های مناسبی از خود نشان دهد و تا حدود بسیار زیادی بتواند این حملات را کنترل کند. بعد از جلسات رواندرمانی فرد می فهمد که علامت های این بیماری کشنده نیست و وحشت زدگی وی از بین می رود. درمان موفق کمک می کند که فرد در موقعیت های متفاوت که دچار این حملات می شود از خود واکنش های مناسبی بروز داده و بر این حملات غلبه کند. کسی که از این روش برای درمان استفاده می کند باید مدت زیادی را بگذراند تا بتواند نتیجه بگیرد. در واقع ۶ هفته الی چند ماه طول می کشد که فرد نتیجه قطعی بگیرد.

دارو ها

در نظر داشته باشید که دارو ها می تواند اثرات بسیار زیادی بر فرد داشته باشد و سریع تر از سایر درمان ها عمل کند. باید بدانید که نباید خود سر دارو های را برای پانیک مصرف کنید. در ادامه انواع دارو هایی که می تواند برای افسردگی شدید مناسب باشد و پانیک را درمان کند برای شما مطرح می کنیم.

دارو های SSRIs

این دارو ها مهار کننده های بازجذب سروتونین می باشد و نام اصلی آن ها SeLective serotonin reuptake inhabitors  می باشد. در واقع این دارو ها بی خطر بوده و عوارض کم تری دارند. باید بدانید که دارو های ضد افسردگی از دارو های بسیار موثر برای درمان پانیک می باشد. این دارو ها عبارت اند از فلوکستین، پاروکستین، سرترالین می باشد که از طرف FDA  آمریکا برای درمان پانیک تایید شده است.

دارو های SRINs

این دارو ها مهار کننده باز جذب سروتونین و نور اپی نفرین می باشند که نام آن ها Serotonin and norepinephrine reuptake inhabhitor می باشد و جزء دارو های ضد افسردگی می باشند. از این دارو ها می توان به ونلافاکسین اشاره کرد. این دارو ها نیز برای درمان پانیک مورد تایید FDA آمریکا می باشند.

بنزودیازپین ها

این دارو ها توانایی سرکوب کردن و مهار دستگاه CNS  را دارند و می توان به دارو هایی مانند قرص زاناکس و قرص کلونازپام اشاره کرد. این دارو ها نیز برای درمان پانیک مورد تایید FDA  آمریکا بوده است و می توان گفت ضرر بسیار کمی برای بدن دارد و در موارد حاد از این دارو ها استفاده می کنند.

نکات مهم

در نظر داشته باشید که اگر از دارو ها استفاده می کنید ممکن است به آن ها اعتیاد پیدا کنید بهتر است برای جلوگیری از این امر دارو ها را طبق دستور پزشک مصرف کنید. اگر از مواد مخدر استفاده می کنید بهتر است با پزشک درمیان بگذارید زیرا ممکن است برای شما تداخل دارویی ایجاد شود و عوارض بسیار خطرناکی را برای شما بوجود می آورد. برای اثر گذاری بیش تر دارو ها فقط پزشک می تواند به شما اجازه بدهد تا دارو های ترکیبی استفاده کنید. در نظر داشته باشید که دارو هم به سرعت اثر گذار نیستند و یک الی دو هفته طول می کشد تا بتوانند اثزات قطعی خود را بگذارند و شما بهبودی را در خود ببینید.

کدام فاکتور ها باعث افزایش پانیک می شوند؟

در نظر داشته باشید که وحشت زدگی بیش تر در دوره های آخر نوجوانی رخ می دهد و این بیماری مختص به جنس خاصی نمی باشد و هر نوع فردی می تواند دچار اختلال پانیک شود. برخی از علامت هایی که می تواند این بیماری را افزایش دهند عبارت اند از :

1. داشتن پیشینه خانوادگی
2. تحکل زندگی سخت و پر از استرس
3. ضربه عاطفی بسیار شدید
4. تغییرات بسیار زیاد در زندگی
5. سیگار کشیدن
6. مصرف بیش از حد کافئین
7. تجربه تجاوز جنسی و روانی در کودکی یا نوجوانی

عوارض جانبی پانیک

در نظر داشته باشید که علامت های این اختلال می تواند وحشت بسیاری را برای فرد بوجود بیاورد و فرد از تکرار مجدد این حملات  هراس دارد و در تجمعات کم تر حاضر می شود. در واقع اگر این اختلال درمان نشود می تواند تمام زندگی انسان را در بر بگیرد و عوارض بسیار زیادی برای وی داشته باشد در ادامه به آن ها می پردازیم.

1. ایجاد فوبی های خاص  مانند ترس از رانندگی و خروج از خانه
2. احساس نیز به مراقبت های پزشکی مداوم
3. دوری کردن از جمع
4. مشکلاتی در مدرسه برای آن ها بوجود می آید
5. افسردگی و اضطراب بیش از حد
6. افزایش خطر خود کشی و افکار منفی
7. سوء مصرف مواد مخدر و الکی
8. مشکلات مالی

پیشگیری از حملات پانیک

در واقع هنوز راه کار های مناسبی برای درمان قطعی این اختلال وجود ندارد و افراد بهتر است قبل از این که به اختلال پانیک مبتلا شوند از آن پیشگیری کنند. راه های پیشگیری از این بیماری عبارت است از :

1. درمان سریع حملات پانیک
2. دنبال کردن برنامه صحیح درمانی
3. انجام فعالیت های بدنی به صورت منطم ومرتب

آیا بیماری پانیک خطرناک می باشد؟

خیلی از افرادی که دچار اختلال پانیک می شوند این سوال برایشان پیش می آید که آیا حملات پانیک خطرناک است یا خیر که جواب به این سوال باید گفت خوشبختانه به هیچ عنوان این بیماری منجر به مرگ نمی شود اما در زندگی روزمره به دلیل ترس های فرد اختلالات ایجاد می شود و و زمانی که فرد هر هر ساعت دچار حمله پانیک شد باید به منظور اطمینان از وضعیت سلامتی خود به اورژانس مراجعه نماید و آزمایش زیادی نیز انجام دهد و در واقع می توان گفت این بیماری خطرناک نمی باشد و فقط به مراقبت های خاص نیاز دارد و در مکان های شلوغ همراهی فرد مبتلا گزینه مناسبی می باشد.

غذاهای مضر برای حمله پانیک

برخی از غذا ها سبب تشدید اختلال پانیک می شوند که این غذا عبارتند از :

• قهوه، جای و نوشیدنی های حاوی کافئین
• غذا های چرب و سنگین ماند غذا های سرخ شده، فست فود و پیتزا
• مواد شیرین کننده مصنوعی مانند آسپارتام و دیگر شیرین کننده های مصنوعی
• غذا های حاوی گلوتن ( افرادی که به گلوتن حساسیت دارند)
• غذا های حاوی شکر زیاد مانند شکلات و آددامس
• استفاده از الکل و مواد مخدر

نکته : غذا های گفته شده به تنهایی عامل حملات پانیک نیستند  و تاثیر آن بر روی هر فرد امکان دارد متفاوت باشد.

سخن آخر

در نظر داشته باشید که پایه و اساس بیماری های روانی استرس و اضطراب می باشد. در جهان امروز همه انسان ها آرامش درونی خود را گم کرده اند و به دنبال آن می گردند از این رو بیماری های روانی افزایش بیش تری نسبت به گذشته دارد. یکی از راه های موثر برای مبتلا نشدن به اختلالات روانی  جلوگیری از استرس بی دلیل و از بین بردن اضطراب در زندگی می باشد. با این کار می توانید یک زندگی شاد و پر از هیجان برای خود بسازید. البته استرس برای بدن مفید می باشد ولی اگر بیش از حد باشد ممکن است درد ساز باشد و تمام زندگی شما را تحت تاثیر قرار بدهد. در ادامه می توانید با کلیک بر روی لینک های مقابل سایر مقالات آرگا را در زمینه روانشناسی، اختلال نوشتن در کودکان  و اختلال کم توجهی و اختلال بی خوابی  را مشاهده کنید.

منبع : آرگا