دسته ها
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳

کاشت جوز هندی و تکثیر آن و شناخت شرایط لازم برای رشد و نگهداری این درخت

  • حکیمه فهیمی
  • ۲۹ مرداد ۱۴۰۱
  • ۰

در این مطلب با شرایط کاشت درخت جوز هندی که به نام جوزبویا نیز شناخته می شود آشنا می شوید. این درخت برای رشد به خاکی غنی از مواد آلی با بافت متوسط تا سنگین و شوری کم نیاز دارد.

جوزهندی درختی گرمسیری بوده که در نواحی پرباران هر دو نیمکره جهان رویش دارد. امروزه این درخت در کشورهایی مانند اندونزی، جزایر آنتیل ، هندوستان بیشتر تحت کشت می باشد. برای باردهی این درخت بین ۵ تا ۸ سال باید صبر کنید اما در عوض بین ۳۰-۷۰ سال می توانید از محصول آن بهره ببرید. قابل ذکر است از هسته میوه  این درخت ادویه ای با رایحه معطر و تند به نام جوز هندی یا جوزبویا استخراج می شود که در آشپزی و طب سنتی بسیار پرطرفدار است. برای آشنایی با روش کاشت درخت جوز هندی و نیز ویژگی ها و کاربرد این میوه در ادامه همراه ما شوید.

آشنایی با شرایط کاشت درخت جوز هندی

اروپا جزو بزرگترین مصرف کنندگان جوز هندی

جوز هندی یا جوزبویا با نام علمی  Myristica fragrans درختی همیشه سبز و دوپایه از خانواده Myristicaceae می باشد. این درخت بومی جزایر ادویه اندونزی(ملوکاس) بوده و به صورت عمده در این منطقه و هند غربی تحت کشت قرار می گیرد. البته در در برخی مناطق گرمسیری نظیر مالزی، اندونزی، هند، سریلانکا، آمریکای جنوبی چین و … نیز به صورت خودرو رشد می کند. ارتفاع این درخت بین ۸ تا ۱۰ متر گزارش شده و در شرایط بهینه ممکن است به ۱۸-۲۰ متر نیز برسد.

گلها زنگوله ای شکل و زردرنگ هستند. برگهای درخت بسیار شبیه برگ درخت نارنج بوده و به صورت متناوب، چرمی، ساده، موجدار، نوک تیز و بیضوی به رنگ سبز تیره روی شاخه های متعدد قرار گرفته و میوه آن نیز شبیه به میوه زردآلو بوده به این صورت که بعد از رسیدن، پوسته میوه به دو قسمت تقسیم می شود. درخت جوزبویا بین ۵ تا ۸ سالگی شروع به باروری نموده و متوسط حدود ۳۰ تا ۷۰ سال محصول دهی دارد.

شرایط کشت جوزهندی

از هسته میوه درخت جوز بویا به عنوان ادویه مورد استفاده قرار می گیرد. ادویه جوز هندی رایحه ای تند و مطبوع دارد که در آشپزی جزو مهمترین ادویه ها محسوب می شود. همچنین علاوه بر کاربردش در آشپزی در طب سنتی نیز دارای اهمیت ویژه ای بوده و از دانه و روغن آن برای درمان بیماریهای دستگاه عصبی یا گوارشی بهره می گیرند. در گذشته میوه جوز را نماد ثروت، شانس، سلامتی و وفاداری می دانستند.

کاشت درخت محبوب جوز هندی

  •  آرون گروپس
  •  مبل و میز

در حال حاضر سالانه بیش از ۱۰ هزار تن جوزهندی تولید و  روانه بازار می شود. از جمله بزرگترین مصرف کنندگان این ادویه کشورهایی مانند آمریکا، اروپا، هند و ژاپن هستند. امروزه درخت جوزبویا به صورت تجاری در غرب هند مورد تکثیر قرار می گیرد. در ادامه با شرایط مورد نیاز برای کاشت درخت جوز هندی آشنا می شوید.

شرایط محیطی مورد نیاز برای کاشت جوز هندی

خاک

این درخت برای رشد به خاکی غنی از مواد آلی با بافت متوسط تا سنگین و شوری کم نیاز دارد. و در خاکی با زهکش خوب بهترین رشد را دارد. اسیدیته خاک نیز بین ۶-۷ باشد، البته قادر است PH حدود ۵.۵ تا ۷.۵ را نیز تحمل کند. در ضمن در خاک کم عمق عملکرد خوبی ندارد.

فواید کشت جوز هندی

دما

جوز هندی به عنوان یک درخت گرمسیری طرفدار گرما می باشد اما نهالهای جوان برای رشد به مکانی روشن با سایه جزئی نیاز دارند. این درخت با دمای بالا سازگار بوده ولی چنانچه هنگام رشد فعال دما به صفر برسد احتمال از بین رفتن گیاه وجود دارد. در ضمن گیاه به وزش باد شدید حساس بوده و چنانچه در منطقه شما بادهای شدیدی می وزد محل مناسبی را برای کشت در نظر بگیرید.

آبیاری

 همانطور که قبلا اشاره شد جوز هندی برای داشتن بهترین رشد به خاکی با زهکشی خوب نیاز دارد. بنابراین طرفدار خاک مرطوب است. به جز فصول بارانی ، درخت جوز هندی به میزان آب کافی برای مرطوب نگه داشتن خاک و ریشه ها احتیاج دارد. و دوره خشکی  کمی را قادر است تحمل کند. این درخت در خاستگاه اصلی اش به طور کلی فصل خشکی را تجربه نخواهد کرد. اگر خاک اطراف درخت خشک باشد برگ و شاخه های درخت حالت پژمرده پیدا می کنند و نشانه این است که به آبیاری نیاز دارد. به این ترتیب اجازه ندهید خاک کاملا خشک شود. در ضمن می توانید از مالچ برای حفظ رطوبت خاک بهره بگیرید.

کشت و پرورش جوز هندی

کاشت و  تکثیر جوز هندی

  بذور برای جوانه زنی باید تازه و مرطوب باشند و چنانچه امکان کاشت فوری ندارید می توانید دانه یا بذرها را از میوه جدا کرده و در کیسه پلاستیکی در بسته به مدت ۴۵ روز در یخچال نگهداری کنید تا قوه نامیه خود را از دست ندهند. چرا که احتمال دارد بذور در کمتر از یک هفته قدرت جوانه زنی خود را از دست دهند . قبل از کاشت بذور را به مدت ۲۴ ساعت در آب تمیز بخیسانید. 

جوزهندی ادویه ای پر از خاصیت

سپس در گلدانی با زهکش مناسب در عمق حدود ۲-۲.۵ سانتی متری خاک کاشته و در دمای ۲۵-۳۰ درجه سانتی گراد قرار دهید. خاک باید همواره مرطوب و نه غرقابی باشد. بعد از حدود ۳۰ روز یا کمی بیشتر بذرها جوانه می زنند. بعد از اینکه جوانه های جوز هندی را مشاهده کردید نهال جوان را در محیطی سایه دار ولی گرم و مرطوب قرار دهید و در ضمن گلدان در مکانی قرار بگیرد که در طی روز بین ۴ تا ۶ ساعت نور خورشید را دریافت کند. به طور منظم نهال را آبیاری کنید و گلدان را هر روز ۱۸۰ درجه چرخانده تا نهال به سمت نور خم نشود.

از جوزهندی ادویه معطری تهیه می شود

با بزرگ شدن نهال گلدان خود را تعویض کنید و بعد از اینکه برای کشت در زمین آماده شد آن را در فواصل ۱۰-۱۲ متری از یکدیگر در خاک قرار دهید. این درخت بین ۵-۸ سالگی به محصول دهی می رسد. از نشانه های رسیدن میوه این است که پوست سخت آن شروع به شکاف برداشتن می کند.شاید زمان باردهی کمی طولانی به نظر برسد اما می توانید بین ۳۰-۷۰ سال از میوه های آن بهره بگیرید.

میوه جوز هندی

در ضمن این درخت دو پایه بوده (پایه نر با گلهای نر و پایه ماده با گلهای ماده) و برای بارروی نیاز است از هر دو پایه در مزرعه یا باغچه خود داشته باشید البته در برخی درختان گل های نر و ماده روی پایه حضور دارند. برای تکثیر جوزبویا از راه بذر نیاز است ۵۰ درصد نهال های بذری نر و ۵۰ درصد ماده باشد و از آنجا که روشی برای تشخیص درخت نر از ماده تا قبل از باردهی وجود ندارد بهترین روش تکثیر استفاده از پیوند است. البته از خوابانیدن هوایی هم برای تکثیر می توان بهره برد.

خصوصیات و کاربرد مختلف جوز هندی

درخت جوز هندی می تواند تا ۲۰ متر رشد کند و این درختان ۸ سال بعد از کاشت, میوه خواهند داد و نیز در سن ۲۵ سالگی اوج باردهی این درختان است.

میوه های درخت جوز هندی در ابتدا مشابه میوه ازگیل ژاپنی و یا زردآلو بوده که دارای رنگ زرد و هسته ای در میان میوه هستند.

اطراف هسته جوز هندی با غلافی قرمز رنگ (Mace) پوشیده شده است و میوه های درخت بعد از رسیدن کامل به دو قسمت تقسیم خواهند شد، جالب است بدانید که غلاف قرمز رنگ پیرامون میوه مصارف خوراکی دارد و هسته قهوه ای رنگ آن نیز بعد از قرار گرفتن در آفتاب و خشک شدن، مورد استفاده قرار می گیرد.

کاشتن میوه جوز هندی

بعد از خشک شدن هسته جوز هندی، دانه آن از پوسته اش جدا می شود و بعد از شکستن هسته میوه می توان به مغز یا دانه آن که کروی شکل است دست بابید. همانطور که گفتیم دانه و غلاف اطراف آن مصارف مختلفی دارد اما در اغلب مناطق دنیا از آن به عنوان چاشنی غذا استفاده می کنند.

دانه رنده شده یا پودر شده جوز هندی را به منظور طعم دادن به شیرینی جات، پودینگ ها، خوراک سیب زمینی، انواع گوشت، انواع سوپ، سوسیس، سس ها، سالادها و نوشیدنی های مختلف به کار می برند.

در اندونزی، قسمت گوشتی و آبدار میوه جوز هندی را در تهیه مربا یا ترشی مورد استفاده قرار می دهند، روغن جوز هندی که روغنی بی رنگ و یا به رنگ زرد روشن بوده و بو و طعم جوز هندی را دارد نیز در داروسازی و صنایع عطرسازی کاربرد دارد.

توجه داشته باشید که استفاده از روغن جوز هندی به شکل خوراکی می تواند موجب مسمومیت شود و از عصاره این میوه در تهیه خمیر دندان و کرم های آرایشی و نیز شربت ضد سرفه استفاده می شود. در کشورمان جوز هندی را بعد از رنده کردن با زردچوبه و ادویه های دیگر ترکیب کرده و به عنوان ادویه برای رفع بوی بد گوشت های خورشتی، گوشت مرغ و ماهی استفاده می کنند.

کشت جوز هندی

در پایان امیدواریم این مطلب از کاشت درخت جوز هندی برای شما مفید واقع شده باشد، در صورت تمایل برای آشنایی با پرورش و کاشت گیاهان و درختان مختلف می توانید از مطالب قبلی آرگا در این زمینه مراجعه نمایید.

منبع : آرگا


مطالب مرتبط
مطالب داغ
همچنین ببینید
مشاهده دیدگاه های این مطلب
دیدگاه های مطلب
۰ دیدگاه برای این نوشته

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *