در زمان حاملگی مادر نیاز به وزن گیری دارد تا بتواند مواد مورد نیاز جنین را تامین نماید. حال اگر وزن گیری مادر باردار بیش از حد و یا کمتر از حد مطلوب باشد باید از روش ه و تغذیه سالم برای وزن گیری متعادل استفاده کرد. در این مطلب با باید ها و نباید های افزایش وزن برای مادران باردار و روش های برای کنترل آن آشنا خواهیم شد.
افزایش وزن در دوران بارداری
میزان وزن گیری در مادران باردار با هم یکسان نبوده و متفاوت می باشد و با توجه به چاقی یا اضافه وزن مادر یا تناسب او در دوران قبل از بارداری متفاوت است. مادران باردار باید وزن مورد نیاز خود را در دوران بارداری حفظ نمایند تا با کم وزنی یا افزایش وزن در دوران بارداری رو به رو نشوند. اگر مادر باردار بیش از حد وزن گرفته باشد باید دلایل آن توسط پزشک بررسی و روش های برای کاهش آن اتخاذ شود. افزایش یا کاهش وزن در بارداری با مشکلات زیادی برای مادر و جنین همراه است. در ادامه به بررسی این موضوع و دلایل ایجاد چاقی در مادران باردار می پردازیم.
علل اضافه وزن در مادران باردار
اضافه وزن در دوران بارداری به دلایل مختلفی ممکن است اتفاق بیافتد که با برخی از آنها آشنا می شویم:
- یکی از رایج ترین دلایل افزایش وزن و وزن گیری بیش از حد در زمان بارداری وجود عادت های غذایی نادرست و نامناسب برای مادر است. مصرف بیش از حد مواد قندی و نشاسته ای مانند برنج، نان، ماکارونی، سیب زمینی و همچنین استفاده بیش از حد از غذاهای چرب و سرخ شده، چیپس و غذاهای فراوری شده و آماده و فست فودها باعث بیشتر شدن وزن در خانم باردار می شود. مصرف بیش از حد نوشیدنی های قندی و شیرین مثل نوشابه ها و آب میوه های غیر طبیعی و شکلات ها که دارای قند زیادی هستند از دلایل اضافه وزن در بارداری می باشد.
- از دیگر دلایل این موضوع بعد از عادت های غذایی نادرست، نبود تحرک و فعالیت های جسمانی کافی در مادران باردار است که به چاقی می انجامد.
- برخی از بیماریها مانند دیابت نیز می توانند باعث چاقی و افزایش وزن در مادران باردار شوند.
حال اگر شاخص توده بدنی شما بیش از ۲۵ است و می خواهید باردار شوید باید برای کنترل وزن در زمان بارداری با پزشک مشورت کنید. پزشک با توجه به وضعیت بدنی و رفتارهای غذایی شما، موارد لازم جهت وزن گیری مناسب را ارائه می دهد و در این مورد شما را راهنمایی خواهد کرد.
خطرات اضافه وزن در مادران باردار
اضافه وزن قبل از دوران بارداری باعث تاثیرات منفی بر بارداری می شود. با بیشتر شدن چاقی و افزایش وزن در دوران بارداری ممکن است برخی از خطرات برای مادر و جنین بیشتر شود. در ادامه با برخی از این موارد آشنا می شویم:
- سقط ناخواسته جنین: اضافه وزن بیش از حد باعث بیشتر شدن خطر سقط جنین در هفته های کمتر از ۱۲ بارداری می شود. خطر این موضوع در صورتی که شاخص توده بدنی ۳۰ باشد بیشتر می شود.
- مشکل دیابت در بارداری: احتمال مبتلا شده به دیابت بارداری در مادرانی که شاخص توده بدنی آنها بالای ۳۰ باشد بیشتر از سایرین است.
- مشکل فشار خون بالا و مسمومیت های حاملگی: افزایش وزن و توده بدنی بیشتر از ۳۵ در مادران باردار امکان ایجاد مشکلاتی مثل فشار خون بالا و مسمومیت های حاملگی را بیشتر می کند.
- ترومبوز وریدی یا لخته خون: امکان ابتلا به ترومبوز وریدی در برخی از زنان باردار وجود دارد، اما این مشکل در خانم های دارای اضافه وزن با شاخص بدنی بیشتر از ۳۰ خیلی بیشتر اتفاق می افتد.
- احتمال دیستوشی شانه ی نوزاد: در مادران باردار که وزن گیری زیادی دارند به دلیل بزرگ بودن جنین ممکن است شانه های نوزاد در زمان زایمان گیر کرده و خارج نشود و در نتیجه مشکل دیستوشی شانه ها بیشتر می شود.
- احتمال بزرگ جثه شدن نوزاد: در خانم هایی که دارای اضافه وزن هستند امکان تولد نوزاد با وزن بیش از ۴ کیلوگرم وجود دارد. داشتن نوزاد بزرگ جثه باعث مشکلاتی در زمان زایمان، دیستوشی شانه، پارگی پرینه و یا سزارین اجباری می شود.
شاید مشکلات عنوان شده برای خانم های باردار با وزن طبیعی نیز اتفاق بیافتد اما باید بدانید که خطرات آن در خانم های بارداری که شاخص توده بدنی شان بیش از ۳۰ باشد خیلی خیلی بیشتر از سایرین است. در صورت داشتن اضافه وزن باید با پزشک مشورت کرده و نسبت به کاهش وزن اقدام نمایید تا بتوانید در کنار سلامتی خود نوزادی سالم بدنیا بیاورید.
روش هایی برای کنترل وزن گیری بیش از اندازه
در صورت داشتن اضافه وزن بهترین کار برای حفظ سلامت مادر و جنین، کمک به کم کردن وزن در آنهاست. بهترین روش کم کردن وزن قبل از بارداری است. در صورت داشتن اضافه وزن، کاهش وزن یکی از روش های بهبود باروری و بیشتر شدن شانس باروری می باشد و خطرر ابتلا به چاقی بیش از حد در دوران بارداری کاهش می یابد. به خاطر داشته باشید که هر نوع رژیم غذایی در دوران بارداری باید با تایید پزشک مربوطه و یا کارشناس تغذیه انجام شود و به گونه ای باید باشد که مادر باردار هیچ نوع کمبودی در دوران بارداری نداشته باشد. رژیم برای کاهش وزن در دوران بارداری اصلا مناسب خانم های باردار نمی باشد بخصوص اینکه دارای وزن نرمالی در بارداری باشند. رژیم های خود سرانه در دوران بارداری می تواند خطراتی برای جنین و مادر به همراه داشته باشد.
بهترین روش برای خانم هایی که بیش از میزان مناسب وزن گرفته اند و دچار افزایش وزن در بارداری هستند، کنترل میزان کالری دریافتی با یک رژیم مغذی مناسب تحت نظر پزشک متخصص می باشد. در صورتی که دارای اضافه وزن در زمان بارداری هستید کلیه مراقبت های بارداری را به موقع انجام داده و خطرات ناشی از اضافه وزن را با مراجعه به پزشک و رژیم غذایی مناسب کاهش دهید. در ادامه مطلب با برخی از روش های کنترل وزن گیری دوران بارداری آشنا می شویم:
- شروع وعده های غذایی با میوه و سبزیجات باعث کاهش اشتها می شود.
- کاهش استفاده از روغن و پختن غذا به روش های کبابی یا بخار پز.
- استفاده محدود از مواد غذایی نشاسته دار مانند برنج، نان، سیب زمینی و ماکارونی
- استفاده نکردن از نوشابه های پر کالری و نامناسب مانند نوشابه ها و آب میوه های غیر طبیعی و آماده
- عدم مصرف غذاها با کالری خیلی بالا مثل کیک و چیپس
- استفاده از پروتئین بیشتر مثل مصرف ماهی، مرغ و انواع حبوبات
- مصرف کافی از انواع لبنیات پاستوریزه و کم چرب مانند ماست کم چرب، شیر و پنیر
- استفاده از میوه هایی که قند کمتری داشته باشند مانند سیب و هلو و گلابی
- حذف قند و شکر از برنامه غذایی روزانه و استفاده از خرما یا کشمش در عوض آن
- تعداد وعده های غذایی بیشتر و به میزان کمتر در طول روز
- داشتن فعالیت های منظم روزانه مانند پیاده روی، ورزش و پرهیز از استراحت بیش از اندازه
اگر می خواهید برای کنترل وزن در دوران بارداری از یک برنامه ورزشی منظم کمک بگیرید ورزش هایی مثل شنا، ایروبیک و پیاده روی در بارداری را امتحان نمایید. حتما از یک مربی ورزشی متخصص در حوزه ی بارداری کمک گرفته و کنترل وزن خود را آغاز نمایید.
منبع : آرگا
