دزدی در کودکان چرا اتفاق می افتد و چطور با آن رفتار کنیم؟

بررسی دزدی در کودکان

اغلب والدین در مواجهه با کودکان خود زمانی که بدون اجازه چیزی را بر می دارند بسیار مضطرب و نگران می شوند و بدون توجه به سن و شرایط کودک اقدامات اشتباهی را انجام می دهند. برخی دیگر از والدین که در تربیت کودک خود تلاش بیشتری دارند در این مورد از روانشناس و مشاور کودک کمک می گیرند که مسلما روشی کاملا درست و نتیجه بخش می باشد. برای حل مشکل دزدی در کودکان باید عکس العمل های درستی نشان داد و نباید به سادگی از آن عبور کرد. زمانی که عمل اشتباه کودک را با قرض گرفتن یا امانت گرفتن عنوان کنید به همان اندازه بد خواهد بود که این اشتباه را با دزدی عنوان نمایید. در ادامه با دلایل و روش هایی برای حل این موضوع همراه ما باشید.

اقتضای سن

• قبل از پنج سالگی:

برداشتن وسایل دیگران به وسیله کودکان ۳ تا ۵ ساله مسئله ای عادی و معمولی است زیرا آنها در این سنین با مفهوم مالکیت و حریم خصوصی به خوبی آشنا نبوده و آن را به درستی درک نمی کنند. کودکان در این دوره به سختی متوجه نی شوند که نباید وسائل دیگران را بدون اجازه بردارند آنها به دلیل اینکه در مرحله خود محوری رشد هستند گمان می کنند که می توانند هر چیزی را بردارند و هر کاری را انجام دهند. در این سنین بهتر است والدین کودک را به خاطر این موضوع تنبیه و سرزنش ننمایند و فقط در مورد موضوع مالکیت و اشتباه بودن کار آنها با کودک به آرامی صحبت کنند. کودکان در سنین پایین اشیاء و وسائلی را که دوست دارند بدون اینکه بدانند در قبالش باید پولی بدهند یا اجازه بگیرند بر می دارند کودکان درک نمی کنند که برداشتن بدون اجازه کار اشتباهی است و هنوز با مفهوم دزدی آشنا نیستند.

• کودک ۷ تا ۱۲ ساله:

کودک بعد از سن ۶ سالگی، مفهوم مالکیت را درک کرده و کم کم به اشتباه بودن کار خود پی خواهند برد. وقتی که بچه ها شروع به درک این دسته از مفاهیم می نمایند خانواده و پدر و مادرها باید حد و مرزهای مالکیت و مفهوم دزدی را به درستی برایشان روشن نمایند .

• کودکان ۱۲ تا ۱۹ ساله:

دزدی در نوجوانان علل مختلفی دارد. درست است که آنها با مفهوم این موضوع کاملا آشنا هستند و نباید اینکار را انجام دهند ولی ممکن است به خاطر هیجان این کار و یا دلایل مادی و … اینکار اشتباه را انجام دهند. این موضوع در نوجوانان نشان دهنده موقعیت پر استرس در آنها بوده که در خانه یا مدرسه و یا در بین دوستان به وجود می آید.

دلایل اصلی دزدی

در ادامه با مهمترین و اصلی ترین دلایل اصلی در کودکان آشنا می شویم:

• دلایل مادی:

بعضی از کودکان به دلایل مادی و فقر و اینکه نیازهای اولیه شان به خوبی تامین نمی شود دزدی می کنند. زمانی که بچه ها با مشکلات مختلفی مثل تغذیه کم، لباس نامناسب، نبود پول توجیبی، اسباب بازی و در حالت کلی با عدم تامین نیاز های مالی مواجه باشند دست به دزدی می زنند.

• دلایل اجتماعی:

پدر و مادرها اولین الگو و سرمشق برای کودک خود هستند حال اگر به شوخی درباره دزدی صحبت کرده و یا اینکار اشتباه را انجام دهند، بچه ها اینکار یا یاد خواهند گرفت. بعلاوه کودک ممکن است سرقت کردن را از دوستان، همبازی ها و یا همسایگان یاد بگیرد. از دیگر دلایل اجتماعی این موضوع می توان به ضعف مذهبی، محیط اجتماعی نابسامان، عدم کنترل رفتار ، قحطی، بحران های حاصل از جنگ، زلزله، سیل، زندگی کردن در مناطق جرم زا، مهاجرت، اعتیاد والدین، خود نمایی و جدایی از پدر و مادر اشاره کرد. مسئله دزدی در کودک یکی از مسائل مهم در تعلیم و تربیت او است.

• دلایل روانی:

از دلایل دیگر به وجود آمدن این مشکل در کودکان ناکامی ها، بی مهری و بی توجهی هایی است که با آن رو به رو می شوند و کودکان برای جلب توجه خانواده و اطرافیان خود دست به این کار اشتباه می زنند یعنی در حقیقت عمل اشتباه آنها نوعی واکنش در برای این نوع کمبود ها می باشد. این مسئله بیشتر در خانواده های پر جمعیت و در فرزندان میانی اتفاق می افتد که فرصتی برای ابراز علاقه به آنها وجود نداشته است. دلیل دیگر برای انجام دزدی در کودکان رفع اضطراب روانی و یا نشان دادن اعتراض و عصبانیت خود است.

روش هایی برای حل مشکل

برای حل دزدی در کودکان و پیشگیری از اشتباهات بیشتر روش ها و توصیه های زیر را به کار ببندید:

• مراقب برخورد اول خود باشید:

یکی از مهمترین مسائل در حل این مشکل برخورد والدین با کودک در اولین بار انجام اینکار اشتباه می باشد. زمانی که برای بار اول از کار اشتباه کودکتان اطلاع پیدا می کنید باید در درجه اول آرامش خود را حفظ نموده و از به کار بردن واژه های نادرست مانند دزدی و دزدی کردن شدیدا بپرهیزید، عکس العمل های تند و خشن باعث می شود تا در کودک زمینه های دیگری برای مشکلات بیشتر از جمله دروغگویی ایجاد شود.

• اشتباهات کودک را به روشی قابل فهم توضیح دهید:

روش بعدی و مناسب این است که بد و اشتباه بودن عمل کودک را با روشی قابل فهم برای او توضیح دهید. به عنوان مثال می توانید حس شخصی را که وسیله خود را از دست داده برایش توضیح دهید و با توضیحی ساده به او بفهمانید که اگر شخصی همین عمل را با او انجام دهد چه حسی خواهد داشت. اگر کودکتان با مفاهیم قوانین آشنا است او را متوجه سازید که کارش خلاف قانون می باشد.

• در نظر گرفتن جریمه ای کوچک:

شاید کودک بدون هیچ درکی از اشتباه بودن کار، آن را انجام داده باشد ولی بهتر است برای او جریمه ای کوچک در نظر بگیرید تا بهتر متوجه اشتباه بودن عمل خود شود و از ناراحتی و ناراضی بودن شما اطلاع یابد. سعی کنید جریمه بدون خشونت و با مهربانی باشد. به عنوان مثال او را از دیدن برنامه تلویزیونی مورد علاقه اش محروم کنید.

• شرایط جبران اشتباه را برای کودک فراهم نمایید:

شرایط مناسبی را برای جبران اشتباه کودک فراهم کنید بدون اینکه به عزت نفس و شخصیت کودک لطمه وارد شود یا برچسب دزدی به او زده شود. مثلا اگر چیزی بدون اجازه از مغازه برداشته باید عذر خواهی کرده و پول آن را پرداخت نماید.

• بیش از اندازه برای کودک آسان نگیرید:

آسان گرفتن بی اندازه به کودک با این بهانه که او هنوز کوچک است و نمی فهمد ممکن است باعث تثبیت رفتار در کودکان شود و انجام اینکار برایش عادت شود. بی توجهی به رفتار اشتباه کودک از اشتباهات والدین در حل این مشکل است.

• ریشه اشتباه را قطع نمایید:

مشکل کودک خود را ریشه یابی نمایید و ببینید که چرا کودکتان این عمل را انجام داده است. در برخی موارد ممکن است کودک به چیزی نیاز داشته باشد اما والدین نسبت به آن بی توجه باشند، برای تامین نیاز این عمل اشتباه را انجام دهند. مشکلات احتمالی موجود برای کودکتان را بررسی نمایید و نسبت به حل آنها اقدام نمایید.

• الگوی مناسبی باشید:

یکی دیگر از روش های مناسب برای یاد دادن رعایت حق مالکیت دیگران، رعایت این امور از طرف والدین می باشد. والدین باید مراقب رفتارهای خود باشند و برای دست زدن به وسائل کودک از او اجازه بگیرند.

• پیشگیری:

پیشگیری از رفتارهای اشتباه بهترین روش ممکن برای این موضوع می باشد. کودکانتان را از همان سنین پایین با مفهوم مالکیت آشنا کرده و در این مورد آموزش های کامل را به او بدهید. به عنوان مثال به او بیاموزید که قبل از دست زدن به وسائل دیگران حتما اجازه بگیرد و در این مورد تشویق هایی را در نظر بگیرید.

• مراجعه به روانشناس در صورت نیاز:

اگر دیدید که کودکتان به دفعات دست به این کار اشتباه می زند و به حقوق دیگران احترام نمی گزارد یا از خشونت و لجبازی و آزار رساندن به دیگران به همراه اینکار استفاده می کنند ضروری است تا از یک روانشناس یا روانپزشک در این مورد کمک بگیرید.

منبع : آرگا