نشانه های اختلال کم توجهی بیش فعالی در بزرگسالان و روش های درمان آن

امکان دارد که تا کنون درباره اختلال کم توجهی، بیش فعالی شنیده باشید و فکر کرده باشید که این بیماری مختص به کودکان می باشد. باید گفت که گاها بزرگسالانی که در کودکی به این بیماری دچار بوده اند، در اثر افزایش سن دو مرتبه به این بیماری دچار می شوند و می توان علائم و نشانه های این بیماری را در آن ها مشاهده کرد.

اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی دارای علائم و نشانه های بارزی است که با زیر نظر گرفتن رفتار فرد می توان به وجود این بیماری پی برد و با نکات درمانی که گفته خواهد شد، آن را رفع و درمان کرد.

آشنایی با اختلال کم توجهی یا به اصطلاحی ADHD

اختلال بی توجهی یا بیش فعالی از گونه بیماری هایی شخصیتی است که ممکن است نام آن را شنیده باشید. تصور اینکه این بیماری منحصرا برای کودکان است، امری اشتباه است و باید گفت که بزرگسالان نیز می توانند به اختلال کم توجهی دچار شوند. طبق آمار به دست آمده حدود ۴ الی ۵ درصد از افراد آمریکایی به این بیماری دچار هستند. از بین درصد گفته شده تنها تعداد اندک تشخیص داده شده اند و هم اکنون روند درمان را طی می کنند.

چه افرادی به بیش فعالی بزرگسالی مبتلا می شوند؟

اگر سوال شما نیز این است که چه کسانی به این اختلال در بزرگسالی دچار می شوند، است؛ باید گفت که افرادی که در کودکی این بیماری را داشته اند و یا علائم این اختلال در آنان دیده شده است در معرض ابتلای بیشتری قرار دارند. کودکانی که به این بیماری مبتلا می شوند، گاهی توسط والدین تشخیص داده نمی شوند و همین امر موجب می شود تا در بزرگسالی روند درمان آنان را با مشکل و سختی مواجه کند. بسیاری از افراد هستند، با اینکه در کودکی  این اختلال را پشت سر گذاشته اند، اما هم اکنون به آن دچار هستند. طبق آمار گفته شده اختلال کم توجهی در زنان و مردان به طور مساوی یافت شده است.

علائم و نشانه های اختلال بیش فعالی در بزرگسالان

علائم و نشانه هایی که در ادامه گفته می شود، ممکن است در بسیاری از امور برای فرد مشکل ایجاد کند. اثرات منفی این بیماری را می توان در مدرسه، منزل، محل کار و حتی در اجتماع مشاهده کرد. درمان و یادگیری مهارت های لازم برای کنترل این اختلال می تواند شما را در دچار شدن به دیگر بیماری های شخصیتی محافظت کند. بسیاری از افراد به این اختلال دچار هستند که با کنترل آن می توانند در بسیاری از زمینه ها رشد کنند و به موفقیت های روز افزون دست پیدا کنند.

از نشانه و علائم افرادی که به اختلال کم توجهی دچار هستند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. به خوبی دنبال نکردن دستور العمل ها
2. سخت و مشکل بودن اطلاعات و داده ها
3. عدم تمرکز کافی بر روی مسائل
4. عدم سازماندهی مناسب اعمال و وظایف
5. عدم رسیدگی به موقع کار ها

مشکلات روانی که در بیش فعالی بزرگسالی رخ می دهد

این علائم ممکن است مشکلات بسیاری برای فرد ایجاد کنند و حتی در مواردی فرد را به دردسر بیندازند. اگر دچار بیش فعالی باشید حتما نشانه های زیر را در خود دارید.

• مشکلات روانی و شخصیتی

1. اضطراب
2. خستگی های مفرط
3. افسردگی
4. عدم تمرکز در هنگام مطالعه
5. عدم کنترل خشم در مواقع عصبانیت
6. ایجاد مشکل در محل کار
7. تکانشگری
8. عدم تحمل در برابر مشکلات
9. دچار شن به ناامیدی و یاس
10. عدم اعتماد به نفس
11. تغییر ناگهانی اخلاق
12. نداشتن مهارت در سازماندهی کردن امور
13. عقب انداختن کارها
14. ایجاد مشکل در برقراری ارتباطات
15. اعتیاد و مصرف مواد مخدر
16. بی انگیزه بودن در امور

• مشکلاتی که در مدرسه برای آنان رخ می دهد

کودکان بیش فعال در مدرسه نیز دچار مشکلاتی می شوند که به شدت آن ها را آزار می دهد، این مشکلات عبارت اند از:

1. عملکرد خوبی در مدرسه از خود بروز نمی دهند و همواره سطح توقع دیگران از آن ها بسیار پایین است. این گونه افراد کمتر به موفقیت دست پیدا می کنند.
2. در برقراری ارتباط و انتخاب دوست به مشکل بر می خورند.
3. مجبور می شوند که یک پایه تحصیلی را برای دستیابی به یادگیری و نمرات عالی تکرار کنند.
4. برای این گونه کودکان بسیار اتفاق افتاده است که از مدرسه اخراج شوند.

• مشکلاتی که در محل کار دامن گیر آن ها می شود

افراد مبتلا به این اختلال در محیط کار نیز با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کنند، که عبارت است از:

1. قادر به ماندن در کاری معین نیستند و همواره از خود عملکرد ضعیفی به نمایش می گذارند.
2. این افراد اغلب از موقعیت کاری خود راضی نیستند و به کمتر موفقیتی در این حیطه دست پیدا می کنند.

• مشکلاتی که در زندگی برای آنان ایجاد می شود

در زندگی شخصی نیز افراد مبتلا به این اختلال مشکلاتی دارند که می توان به نمونه های زیر اشاره کرد.

1. بیشتر از سایر افراد تصادف می کنند.
2. سیگار می کشند.
3. به مصرف الکل و مواد مخدر روی می آورند.
4. از نظر مالی در سطح پایینی قرار دارند.
5. با مشکلات روانی – شخصیتی همچون؛ افسردگی و اضطراب دست وپنجه نرم می کنند.

• مشکلاتی که در برقراری ارتباط برای آنان به وجود می آید

افراد مبتلا به اختلال کم توجهی بیشتر از سایر افراد به مشکلات زیر مبتلا می شوند.

1. مشکلات زناشویی
2. در روابطشان به مشکل بر می خورند و گاها از یکی دیگر جدا می شوند.
3. ازدواج های متعدد و اغلب بی ثمر دارند.

بیش فعالی در بزرگسالی را چگونه می توان درمان کرد؟

اگر پزشک معالج تشخیص دهد که به این بیماری دچار هستید، باید با همکاری های مورد نظر برنامه مناسبی برای درمان طراحی کنید. این برنامه ها شامل دارو، جلسات درمانی، یادگیری بیشتر در مورد این اختلال و حمایت خانواه می باشد. انجام تمامی این عوامل به شما کمک می کند تا امور زندگی روزانه خود را به سادگی بگذرانید و به طور کلی احساس خوبی نسبت به زندگی، سلامتی و فعالیت های روزانه خود داشته باشید.

برای بهبود روند درمان کاملا تحت نظر پزشک قرار بگیرید و در موارد کسب تجربه جدید حتما آن را با مشاور خود در میان بگذارید. شما ممکن به اختلال و اعتیاد های بسیاری مبتلا شوید که با شناخت و درک درست آن ها، و انتقال اطلاعات کافی به پزشک معالج، برنامه کامل و دقیقی برای درمان خود دریافت کنید.

• قرص و دارو های مناسب برای درمان اختلال کم توجهی

اغلب برای افرادی که به اختلال کم توجهی دچار هستند، دارو و قرص های محرک تجویز می شود. طبق تحقیقات صورت گرفته بزرگسالانی که دارای این اختلال هستند به وسیله قرص های محرک می توانند علائم را در خود کاهش دهند و به مرور به بهبودی دست پیدا کنند.

از نمونه قرص های محرک در درمان اختلال بیش توجهی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. دکس متیل فنیدات
2. دگزا مفتامین
3. دکسترو آمفتامین
4. لیز دگزامفتامین
5. متیل فنیدات

در مواردی این قرص ها تجویز نمی شوند، چون گاها موارد زیر را به دنبال خود دارند:

۱- ایجاد اعتیاد به مصرف این قرص ها

قرص های محرک جز داروهای کنترل شده به شمار می روند، به این منظور که اغلب اتفاق می افتد که مورد سو استفاده قرار می گیرند. برخی افراد مبتلا به بیش فعالی در مقابل مصرف این مواد و داروها مشکلاتی پیدا می کنند که باید برای درمان آن به پزشکی دیگر مراجعه کنند.

۲- فراموشی در مصرف دارو های محرک

اگر دارو و قرص های ضعیف در کنار قرص های قوی و محرک قرار بگیرند، سریعا اثر خود را از دست می دهند و اغلب افراد مبتلا به بیش فعالی را به بیماری فراموشی دچار می کنند. در برخی موارد که شمار قرص ها در طول روز بالا می رود، فرد در مصرف آن ها دچار فراموشی می شود که خود عامل بروز برخی مشکلات دیگر می باشد.

۳- زمان بندی سخت برای مصرف قرص ها

اگر مبتلایان اختلال کم توجهی، مصرف قرص ها را در شب قطع کنند؛ فردای روز بعد با مشکلات بسیاری اعم از عدم تمرکز در رانندگی، نرسیدن به انجام امور روزانه مواجه می شوند. در برخی موارد بسیاری از افراد زمانی که بین مصرف قرص های خود فاصله بسیار ایجاد می کنند، میل شدیدی به مصرف الکل پیدا می کنند.

• قرص و دارو های غیر محرک

همچنین پزشکان می توانند قرص و دارو های غیر محرک تجویز کنند که نسبت به قرص های محرک عوارض کمتری دارد. گاهی وجود دارد که مصرف این قرص ها با دارو های محرک همراه است. این قرص و دارو ها عبارت اند از:

1. اتوموکستین
2. گوانفاسین
3. کلونیدین

• جلسات درمانی

برای بهبود روند درمان، گاهی در کنار قرص برای شما جلسات درمانی طراحی می شود که با انجام آن ها فرایند سلامتی را تسریع می کنید. مواردی که در این جلسات آموزش داده می شود شامل موارد زیر می باشد.

1. مصرف دارو های شناختی و رفتاری که به افزایش اعتماد به نفس منجر می شود.
2. آموزش هایی جهت ریلکسیشن و مدیریت استرش و اضطراب برای شما صورت می گیرد، که در نهایت به کاهش استرس و اضطراب شما منجر می شود.
3. از شما مربی جهت رسیدن به اهداف و تامین نیاز هایتان می سازند. همچنین در کنار این اعمال روش های بسیاری جهت نظم دادن به کار های خانه و محل کار یاد می گیرید.
4. آموزش های کاملی برای اطرافیان و افراد خانواده انجام می گیرد تا با شناخت بهتر این اختلال بیمار را درک کنند و بتوانند در بسیاری از امور او را یاری کنند.
5. در این جلسات افراد مبتلا به اختلال کم توجهی به خوبی یاد می گیرند که چگونه با بیش فعالی خود کنار بیایند و آن را کنترل کنند.

اعمالی که برای کنترل اختلال بیش فعالی باید انجام داد

با انجام کار های زیر می توانید کنترل این بیماری را دست بگیرید و زندگی عادی به دور از هر مشکلی برای خود بسازید.

• قرص و داروهای گفته شده را طبق نظر پزشک مصرف کنید

هر نوع دارویی که توسط پزشک های با تجربه برای درمان اختلال کمبود توجه، بیش فعالی تجویز می شود، به خوبی و درستی مصرف کنید تا به نتیجه مطلبوب برسید. اگر وعده ای مصرف این دارو را فراموش کردید، در وعده بعدی برای جبران آن دوز دارو را دو برابر نکنید. اگر دچار عوارض جانبی و مشکلات دیگری که بر اثر مصرف دارو به سراغتان آمده مواجه شدید، حتما با پزشک خود در میا بگذارید.

• برنامه ریزی کنید

فهرستی از کار های روزانه برای خود تهیه کنید. نهایت تلاش خود را بکنید که تمامی اعمال گفته شده در فهرست را به خوبی و درستی انجام دهید. برای انجام این کار دفتری تهیه کنید، اموری که باید انجام دهید را یاد داشت کنید. در مرحله بعد با استفاده از ساعت زنگ دار برای یاد آوری امور به شما، کار هایتان را خوبی و درستی انجام دهید.

• برای کسب آرامش نفس بکشید

اگر در انجام کاری بعدا پشیمانی به سراغتان می آید با تنفسی عمیق انجام آن کار را از خود دور کنید. به عنوان نمونه قطع کردن حرف دیگران، پرخاشگری و برخورد های فیزیکی اعمالی هستند که در صورت انجام پشیمانی و حسرت را برای شما به بار می آورند. برای جلوگیری از این دسته امور باید نفس عمیقی بکشید و تا ۱۰ بشمارید. انجام این تکنیک ها در بهبود اختلال کم توجهی بسیار کارساز است.

• عواملی که سبب بروز حواس پرتی در شما می شود را از بین ببرید

اگر در اطرافتان شرایطی موجود است که سبب حواس پرتی شما می شود، بهتر است آنان را از زندگی خود حذف کنید. عواملی همچون: صدای بلند موزیک، روشن ماندن تلویزیون در طی ساعت های طولانی در پرت کردن حواس بسیار نقش دارند. اگر می خواهید فرایند درمان را بهبود ببخشید، بهتر است در محیط های آرام به سر ببرید.

• انرژی مازاد خود را تخلیه کنید

اگر احساس می کنید که دارای انرژی بسیار هستید و به دنبال راهی برای تخلیه آن هستید، ورزش بهترین گزینه است. با انجام انواعی از ورزش های پر هیجان و سرگرمی های مورد علاقه انرژی خود را تخلیه کنید و از ایجاد احساسات بی قراری در خود جلوگیری کنید.

• از کمک دیگران بهره بگیرید

همه ما گاهی نیازمند کمک از طرف اطرافیان خود هستیم. بهتر است که از کمک گرفتن از اطرافیان نترسید و و در مواقع حاد از مشاور کمک بگیرید. افراد با تجربه و پخته در این زمینه اغلب دارای ایده های نو و کارساز هستند که با کمک گرفتن از آن ها می توان عوامل مخرب درونی را از بین برد.

آیا تشخیص این اختلال آسان است ؟

علائم اختلال بی توجهی، بیش فعالی با توجه به ویژگی مبهم آن همواره واضح نیست، از آنجا که همه افراد ممکن است بی دقتی یا تکانشگری را تجربه کنند، علایم باید دائمی باشند و در عملکرد شخص در مدرسه، محیط کار و یا خانه ایجاد مشکل نمایند تا به عنوان اختلال تشخیص داده شوند.

نشانه های اختلال بی توجهی، بیش فعالی در بچه ها باید به نسبت مرحله رشدی که در آن قرار دارند، غیر عادی باشد، چون گاهی مواقع علایم نسبت به گروه سنی کودک طبیعی می باشد.

برخی شواهد نشان دهنده آن است که امکان دارد کودک پایین تر از سنش رفتار کند و دچار اختلال کمبود توجهی، بیش فعالی باشد، چون وی از نظر رشد از همسالانش عقب است ولی همان رفتار از آن انتظار می رود. مطابق توصیه های DSM، به منظور تشخیص علایم این اختلال در بزرگسالان، این علائم باید پیش از ۱۲ سالگی ظاهر شده باشند، بنابراین به منظور تشخیص دقیق نیاز به سابقه پزشکی می باشد.

چگونگی تشخیص این اختلال توسط پزشک

امروزه مقیاس های معتبر مورد بررسی متخصصان به گونه ای طراحی شده اند که در محیط های مدرسه، خانه یا محل کار به راحتی می  توان این اختلال را تشخیص داد، تشخیص دقیق شامل بررسی سوابق پزشکی، رد احتمال دیگر اختلالات روانی یا فیزیکی و گفته های دیگران (همسر یا مادر) می باشد، برای اینکه مشخص شود که آیا نشانه های اختلال کم توجهی، بیش فعالی در حوزه های مختلف رخ داده و چالش هایی برای فرد به وجود می آورد یا خیر.

تفاوت بین بی­‌توجهی و بیش فعالی

علائم اختلال بی توجهی، بیش فعالی به دو دسته تقسیم می شوند که شامل بی توجهی و بیش فعالی/ تکانشگری می باشند. حال امکان دارد فرد تنها علائم یک دسته را داشته باشد، بنابراین فردی که تنها علائم بی توجهی را از خود نشان می دهد، اختلال وی می تواند از نوع بی توجهی باشد که در گذشته اختلال کمبود توجه نامیده می شده و امروزه نیز تا حدی از این اصطلاح استفاده می شود و در مقابل آن کسی که فقط نشانه های بیش فعالی را دارد، اختلال وی از نوع بیش فعالی/ تکانشگری می باشد.

منبع : آرگا